الهام ساوالانپور در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به چالش‌های پیش روی دختران در فضای امروز جامعه، اظهار کرد: طبق تعریف سازمان ملل فاصله سنی ۱۵ تا ۲۴ سال، به‌عنوان دوره جوانی تعریف شده است. بر طبق نظر این سازمان دوره ۱۵ تا ۱۹ سال دوره نوجوانی و ۲۰ تا ۲۴ سال دوره جوانی محسوب می‌شود. این بازه سنی در طول حیات یک انسان فرصت‌های بی‌بدیلی از منظر ظرفیت‌های جسمی، روحی و روانی برای هر فرد دربر دارد.
وی افزود: فرصت‌هایی نظیر هویت‌یابی، دانش‌اندوزی، مهارت‌آموزی و هرنوع ظرفیت دیگر در این دوره از عمر بهتر از هر زمان دیگری قابل‌دستیابی است. در آموزه‌های دینی روی این دوران به‌عنوان مهم‌ترین بخش زندگی تأکید فراوان شده است؛ اما گره خوردن این مفهوم با واژه جنسیت متضمن تعابیری است که در بطن خود معانی قابل تأملی دارد.
این دکترای جامعه‌شناسی با بیان اینکه هویت جنسیتی برای دختران جوان، در جامعه امروز و در فضای گذار بین سنت و مدرنیته از درجه اهمیت فراوانی برخوردار است، تصریح کرد: می‌توان گفت دختران ما امروز با نوعی سردرگمی هویتی روبه‌رو شده‌اند که آنها را در تعاریف فلسفی از اهداف خود، دچار چالش کرده است.
وی ادامه داد: در شرایطی که عناصر متعدد و گاهی متضاد در شکل‌گیری هویت شخصی و اجتماعی افراد دخیل هستند، موضوع هویت‌یابی دیگر چون گذشته معنای ساده‌ای ندارد. امروز در فرایند هویت‌یابی جوانان و به‌طور خاص دختران، عناصری فراتر از خانواده، مدرسه، دین و گروه‌های دوستی دخالت دارند.
رسانه چاقوی دولبه برای هویت‌یابی دختران است
ساوالانپور اضافه کرد: امروزه اهمیت رسانه به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین محورهای هویت‌یابی در عصر ارتباطات از هر مؤلفه دیگری بالاتر است. رسانه چاقوی دولبه‌ای است که به همان اندازه که می‌تواند تسهیل و تسریع‌کننده هویت‌یابی یک دختر جوان براساس الگوهای مناسب باشد به همان اندازه می‌تواند تخریب‌کننده فرآیند هویت‌یابی و به تعبیری خلق‌کننده هویتی معیوب، ناقص و متزلزل برای یک دختر جوان باشد.
وی اظهار کرد: در فرهنگ دینی و ملی ما، از اعصار گذشته هویت جنسیتی یک زن با عنصر مادرانگی گره خورده است. اما امروز به مدد القائات رسانه‌ای متأثر از جهان‌بینی اومانیستی و فردمحور، این تعریف از هویت جنسیتی در بین دختران به چالش کشیده می‌شود و مشاهده می‌کنیم که در میان بخشی از دختران جوان در جامعه، پرهیز از پذیرفتن نقش مادری در آینده، چنان برجسته می‌شود که این هویت ذاتی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
لزوم بسترسازی قوی برای هویت‌یابی دختران
این جامعه‌شناس ادامه داد: مصادیق زیادی از این تحول هویتی در دختران به چشم می‌خورد که در صورت چشم‌پوشی و جدی نگرفتن آن در درازمدت می‌تواند نوعی اضمحلال یا بحران هویت را در گروهی از دختران به دنبال داشته باشد. در تقابل با این مخاطرات اما لازم است تا منابع هویت‌ساز بنیانی نظیر آموزه‌های دینی، ارزش‌های خانواده، ارزش‌های تاریخی، ملی و الگوسازی‌های متناسب با این ارزش‌ها تقویت شود تا بستر پی‌ریزی شالوده‌ای قوی و بنیانی را در موضوع هویت‌یابی برای دختران فراهم سازد.
ساوالانپور تصریح کرد: در این راستا حتی معرفی الگوهایی با استفاده از نمونه‌های جهانی آن که با فرهنگ ملی، دینی و بومی ما همسو و هماهنگ است، می‌تواند مؤثر باشد. بدیهی است در این مسیر از عنصر رسانه می‌تواند در بازنمایی این منابع هویت‌ساز با زبانی امروزی و مناسب با دنیای دختران به کار گرفته شود.
وی تأکید کرد: فضای اجتماعی نیز باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که بستر شکل‌گیری هویتی کامل و به بلوغ رسیده برای دختران فراهم شود. امروز تعداد زیادی از دختران دارای تحصیلات عالی در جامعه وجود دارند که به مرحله‌ای بالاتر از هویت‌یابی رسیده و باید هویت شغلی مناسبی را برای خود تعریف کنند و با پیوستن به مرحله جدیدی از زندگی، معنایی جدی‌تر به زندگی شخصی خود بدهند.
استفاده از ظرفیت فراوان دختران جوان با تکیه‌بر خصلت‌های ذاتی دخترانه
این جامعه‌شناس ادامه داد: اما با شکاف عمیقی که بین دو مؤلفه آموزش و اشتغال برای دختران جوان وجود دارد، آنها با مسئله‌ای جدی در این عرصه مواجه بوده و احساس بی‌هویتی یا هویتی ناقص برای آنها به وجود آمده است. تعامل بین فرد و جامعه همواره زمینه انتفاع هر دو را از یکدیگر فراهم می‌کند.
وی اظهار کرد: دختران جوانی که در بستر اجتماعی و اقتصادی مناسب در یک جامعه، به هویت بلوغ‌یافته و محکمِ شخصیتی و اجتماعی رسیده باشند، بی‌شک می‌توانند منتفع کننده جامعه خود باشند. ظرفیت فراوانی که دختران جوان با تکیه بر خصلت‌های ذاتی دخترانه خود و مبتنی بر هویت جنسیتی دارند بی‌شک می‌تواند در بسیاری از عرصه‌های اجتماعی به‌عنوان منابع مهمی برای رشد و پیشرفت یک جامعه به‌حساب آید که چشم‌پوشی و نادیده گرفتن آن خسارت فراوانی به جامعه زده و آن را از نفع عظیمی محروم خواهد کرد.
نظر شما