به گزارش خبرنگار ایمنا و براساس مقاله‌ای از «فهیمه فدایی» دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، گردشگری یکی از بخش‌های سودآور اقتصادی با رشد سریع است که در بسیاری از کشورها از اهمیت بالایی برخوردار است و به‌عنوان صنعتی پویا و دارای ویژگی‌های بارز و منحصربه‌فرد، بخش مهمی از فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه را به خود اختصاص داده است.
گردشگری ساحلی، یکی از قدیمی‌ترین شکل‌های گردشگری است که با توجه به سودآوری قابل‌توجه و افزایش رقابت بین‌المللی بر منابع موجود برای دستیابی به این درآمدها و سودآوری، گردشگری ساحلی در نواحی مختلف مانند اروپا حتی در مقاصد اشباع، تمایل به جذب گردشگر بیشتر با انجام فعالیت‌های جدید را دارد و با توجه به ظرفیت‌های محدود این مناطق، این امر منجر به اثرات منفی قابل‌توجهی بر محیط‌زیست، میراث تاریخی و فرهنگی مقصد می‌شود.
از نظر سازمان جهانی جهانگردی، گردشگری پایدار نوعی از گردشگری است که به مدیریت تمام منابع منجر شود؛ به شیوه‌ای که ضمن رعایت مسائل فرهنگی، فرآیندهای اساسی زیست‌محیطی، تنوع عوامل زیستی و سیستم‌های حمایتی زندگی حفظ شود. در بخش گردشگری، توسعه پایدار به مفهوم توجه داشتن به محیط طبیعی و دست‌ساز بشر است؛ به‌گونه‌ای که نه‌تنها وضعیت موجود آن حفظ شود، بلکه موجبات بهبود آن‌ها نیز فراهم شود؛ از طرفی رشد روزافزون صنعت گردشگری در مقیاس جهانی منجربه افزایش نگرانی درمورد تأثیرات اجتماعی - فرهنگی، اقتصادی و زیست‌محیطی شده است و در حال حاضر ادغام فعالیت‌های مربوط به توسعه گردشگری با مدیریت و منابع ساحلی چالش‌های جدی را برای مدیران و برنامه‌ریزان به وجود آورده است.
مناطق ساحلی تحت تأثیر پیامدهای مخرب زیست‌محیطی گردشگری ساحلی، ایجاد جزایر مصنوعی و تخریب منابع مانند از بین رفتن صخره‌های مرجانی و صید بی‌رویه آبزیان، آلودگی منابع آب بر اثر پسماندهای ناشی از گردشگری ساحلی، فرسایش ساحلی بر اثر اقدامات مرتبط با ایجاد زیرساخت‌های مرتبط، تحولات اجتماعی و از دست رفتن منابع فرهنگی و ویژگی خاص مقصد، افزایش مهاجرت‌ها و تراکم جمعیت مناطق ساحلی، افزایش هزینه‌های زندگی و وخیم‌تر شدن کیفیت زندگی افراد محلی و خطر افزایش سطح دریا به دلیل تغییرات آب‌وهوایی است و پایداری آن به شدت تهدید می‌شود.
پیامدهای منفی زیست‌محیطی ناشی از توسعه گردشگری در مناطق ساحلی منجربه ایجاد بیش‌ازحد زیرساخت‌ها مانند منازل مسکونی، هتل‌ها و استراحتگاه‌ها در مناطق ساحلی و توسعه فشرده کشاورزی و صنعتی، تشدید حمل‌ونقل دریایی و درنهایت تغییرات آب‌وهوایی می‌شود. آلودگی دریایی می‌تواند ناشی از فعالیت قایق‌های توریستی و فعالیت‌های کشتیرانی تجاری و فعالیت‌های مربوط به استخراج و صادرات نفت و صنایع وابسته باشد، در حقیقت توسعه بیش‌ازحد یک مکان گردشگری و جذب خارج از توان آن مکان در جذب گردشگران، منجر به تأثیرات زیست‌محیطی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی چشمگیر بر جوامع و زیرساخت‌های موجود خواهد شد.
برخلاف وجود پتانسیل‌های مختلف، صنعت گردشگری ساحلی ایران در ابتدای کار خود است و تاکنون جایگاه واقعی خود را به دست نیاورده؛ به‌گونه‌ای که طبق آخرین گزارش شورای سفر و گردشگری جهانی، در سال ۲۰۱۷ بخش سفر و گردشگری ایران توانسته است ارزش‌افزوده‌ای حدود ۳۰.۷ میلیارد دلار معادل ۷.۳ درصد از کل تولید ناخالص داخلی کشور ایجاد کند. در سال‌های اخیر، تغییر سیاست کلی کشور موجب شده تا میزان وابستگی اقتصاد کشور به اقتصاد نفت کاهش پیدا کند. با جایگزین کردن منابع درآمدی مانند گردشگری، در حال حاضر سرمایه‌گذاری‌های ملی و منطقه‌ای به شیوه‌های مختلف مانند روستاهای هدف گردشگری، شناخت پتانسیل‌های جذب گردشگر در مناطق مستعد، از منابع و ظرفیت‌های موجود به نحو بهینه استفاده کند؛ از طرفی توسعه گردشگری تأثیر اکولوژیکی قابل‌توجهی بر مناطق ساحلی که دارای اکوسیستم‌های شکننده‌ای مانند جنگل‌های حرا، تالاب‌ها، رودخانه‌های دلتایی و صخره‌های مرجانی هستند، دارد. علاوه بر این فاضلاب‌ها و پسماندهای ناشی از فعالیت‌های انسانی در این مناطق، علی‌رغم وجود تصفیه بیولوژیکی، دریا را آلوده می‌کند؛ زیرا زیرساخت‌های مرتبط موجود اغلب ظرفیت‌های محدودی دارد و نمی‌تواند با جمعیت زیاد کنار بیاید؛ بنابراین برای دستیابی به سطح پایداری از گردشگری ساحلی، نیاز به یک دیدگاه جامع‌تر است تا حفاظت از همه بخش‌ها و منابعی که گردشگری بر آن‌ها متکی است در نظر گرفته شود.
نظر شما