به گزارش خبرنگار ایمنا، روز جهانی آسم یک رویداد سالانه است که از سوی دفتر برنامه جهانی آسم یا GINA سازماندهی می‌شود تا سطح آگاهی درباره بیماری آسم و مراقبت‌های جهانی این بیماری را بهبود بخشد. از سال ۱۹۹۸ با توجه به تعیین روز جهانی آسم و آلرژی توسط سازمان جهانی بهداشت، اولین سه‌شنبه ماه می میلادی مصادف با سیزدهم اردیبهشت‌ماه سال جاری، به نام «روز جهانی آسم» نام‌گذاری شده است.
امروزه به علت تغییر سبک زندگی از شیوه زندگی روستایی به شهری، شاهد گسترش بیماری‌های غیرواگیر و مزمن نظیر آسم و آلرژی هستیم. از دهه ۷۰ میلادی به بعد این افزایش در کشورهای توسعه یافته کاملاً مشهود است؛ به طوری که هرساله بین پنج تا هفت درصد به میزان شیوع آسم افزوده می‌شود. سابقه فامیلی ابتلاء به آلرژی نیز ریسک ایجاد آسم در افراد را به طرز قابل توجهی بالا می‌برد.
کلمه آسم از زبان یونانی به معنی تنگی نفس گرفته شده است. آسم بیماری مزمن مجاری هوایی است که با واکنش بیش‌ازحد مجاری هوایی به طیف وسیعی از محرک‌ها شناخته می‌شود. معمولاً حملات آسم، کوتاه‌مدت است و هر حمله بیش از چند دقیقه تا چند ساعت طول نمی‌کشد؛ بعد از پایان این مدت و درمان‌های مناسب، به نظر می‌رسد که بیمار بهبودی کامل پیدا کرده است. یکی از دلایل تورم راه‌های هوایی در افراد مبتلابه آسم، آلرژی است.
علائم ابتلاء به بیماری آسم شامل سرفه خشک یا همراه با خلط اندک (به خصوص هنگام خندیدن یا تحرکات شدید)، خس‌خس سینه، تنگی نفس، احساس فشار در قفسه سینه و خستگی است و عوامل تشدید علائم آن شامل عوامل آلرژی‌زا در فضای باز نظیر گرده‌های علف، چمن، درختان و گیاهان، عوامل آلرژی‌زا در داخل منزل نظیر شوره حیوانات خانگی، گردوغبار و کپک‌ها، مواد آلوده‌کننده نظیر مانند دود، بخارهای شیمیایی یا مواد معطر قوی، سرماخوردگی، آنفلوانزا و سایر بیماری‌ها، ورزش و تحرک (گرچه ورزش برای بیشتر افراد مبتلا به آسم مفید است)، شرایط آب و هوایی نظیر هوای سرد، بسیار خشک، بسیار مرطوب یا هنگام وزش باد، برخی داروها و استرس و فشار روانی می‌شود.
چالش‌های بیماران در زندگی با آسم چیست؟
یک بیمار ۳۵ ساله مبتلا به آسم با اشاره به شرح حال خود، به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: حدود چهار سال است که درگیر بیماری آسم هستم و چالش‌های بسیاری برایم داشته است. در ابتدا با علائم سرفه هنگام خواب، عصبانیت، دویدن یا حتی راه رفتن سریع، تنگی نفس و احساس درد در قفسه سینه هنگام کشیدن نفس عمیق درگیر بودم و اکثر پزشکان با تصور آلرژی و حساسیت فصلی داروهایی تجویز می‌کردند که البته تأثیرگذار بود اما تأثیرگذاری کمی داشت.
وی می‌افزاید: درپی تشدید علائم به متخصص ریه مراجعه کردم و با تشریح علائم بیماری و تست ریه، تشخیص پزشک بر ابتلاء به بیماری آسم بود. با مشخص شدن بیماری سعی بر کنترل عوامل محیطی داشتم تا از سرفه و تشدید علائم در امان بمانم. غذاهای دارای ادویه، بوی اسپری و عطر، عصبانیت، آلودگی یا ریزگردهای هوا، موادغذایی سرد و فعالیت بالای بدنی که کاهش اکسیژن بدن را به همراه دارد، موجب تشدید یا بروز حملات آسم می‌شود.
این جوان با اشاره به مشکلات دارویی خود درخصوص این بیماری، تصریح می‌کند: بیشتر اسپری‌ها و داروهای مربوط به بیماری آسم از برندهای خارجی هستند که با توجه به شرایط فعلی بازار دارو، پیدا و تهیه کردن آنها بسیار مشکل است و از طرفی داروهای مشابه نیز تأثیرگذاری کافی را ندارند و تنها طی حملات آسم کمی از علائم را کاهش می‌دهند از طرفی داروهای این بیماری هم با افزایش قیمت بسیاری مواجه بودند و اگر در بازار یافت شوند هرکدام قیمت بسیار بالایی دارند.
وی ادامه می‌دهد: زندگی با این بیماری محدودیت‌های فراوانی به همراه دارد؛ حتی انجام فعالیت‌هایی که هیجان بالایی به همراه دارد منجر به تشدید تنگی نفس و سرفه می‌شود. گاهی اوقات حتی خوابیدن منجر به تشدید علائم می‌شود و فرد مبتلا به این بیماری هنگام شب باید به صورت نشسته بخوابد.
این فرد مبتلا به بیماری آسم خاطرنشان می‌کند: آلودگی هوا تأثیر به سزایی در تشدید علائم این بیماری دارد و روزهایی که کیفیت هوای شهر ناسالم است، سرفه‌ها و تنگی نفس بیمار مبتلا به این بیماری تشدید می‌شود. همچنین در فصل بهار یا تابستان نیز گرده‌های گل و گیاه منجر به بروز آلرژی و متعاقب آن افزایش علائم بیماری می‌شود.
آسم نوعی بیماری التهابی مزمن راه‌های هوایی
رامین قاسمی؛ فوق تخصص آسم، آلرژی و بیماری‌های سیستم ایمنی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: بیماری آسم نوعی بیماری التهابی مزمن راه‌های هوایی است که مجاری هوایی را درگیر می‌کند و در تمام سنین و در هر دو جنس حتی خانم‌های باردار و افراد ورزشکار نیز دیده می‌شود. این بیماری به عوامل ژنتیکی و محیطی وابسته است و شیوع آن روزبه‌روز افزایش می‌یابد.
وی با اشاره به علائم بالینی بیماران مبتلا به آسم، می‌افزاید: علائم بالینی افراد مبتلا به بیماری آسم شامل سرفه، تنگی نفس، خس‌خس سینه، فشردگی و احساس درد در قفسه سینه در موارد شدید است و اگر درجه این بیماری شدیدتر باشد ممکن است در بیمار سیانوز یا کبودی انگشت‌ها و لب‌ها نیز دیده شود. گاهی در مواردی نیز فرد مبتلا به این بیماری حملات شدیدی را تجربه می‌کند و نیاز به مداخله اورژانس وجود دارد.
تأثیر آلاینده‌های محیطی بر بروز و تشدید بیماری آسم
این فوق تخصص آسم و آلرژی با بیان اینکه این بیماری با گرفتن شرح حال از بیمار، بررسی علائم بالینی، اقدامات پاراکلینیکی و عکس‌برداری از ریه تشخیص داده می‌شود، ادامه می‌دهد: فاکتورهای ژنتیک تأثیرگذار در ابتلاء به این بیماری از ژن‌های والدین یا بستگان نظیر سایر صفات به بدن فرد منتقل می‌شود.
وی با بیان اینکه عوامل محیطی نظیر گل و گیاه، گرده گیاهان و درختان و آلاینده‌های محیطی در بروز حملات این بیماری تأثیرگذار هستند، تصریح می‌کند: با توجه به تأثیر گل‌ها، گیاهان، درختان و گرده آنها، بیمار مبتلا به آسم در برخی فصول خاص سال با حمله یا تشدید بیماری خود مواجه می‌شود.
قاسمی با اشاره به تأثیر آلاینده‌های محیطی بر بروز و تشدید بیماری آسم، اضافه می‌کند: آلاینده‌های محیطی معضلی جدی است که سلامت همه افراد را تهدید می‌کند و به طور جدی بر همه دستگاه‌ها و سیستم‌های بدن از جمله سیستم تنفسی، تأثیرات مضر و مخربی دارد و منجر به تشدید حملات آسم می‌شود.
تفاوت بیماری آسم و بیماری مزمن انسدادی ریه
وی با اشاره به تفاوت بیماری آسم و بیماری مزمن انسدادی ریه، می‌گوید: یکی از علل بروز بیماری آسم ارث و ژنتیک است و عوامل محیطی بر آن تأثیر دارند. این بیماری یک بیماری التهابی برگشت‌پذیر است؛ به این معنی که بیمار در طول استفاده از دارو و گذر از فصول خاص سال که در آن بیماری تشدید می‌شود، به فعالیت‌های نرمال خود بازمی‌گردد، تنفس وی خوب است اما گاهی دچار حمله می‌شود.
این فوق تخصص آسم و آلرژی ادامه می‌دهد: بیماری COPD یا بیماری مزمن انسدادی ریه بیشتر در افراد استعمال‌کننده سیگار یا در افرادی که در شرایطی خاص نظیر معادن و مناطق آلوده فعالیت دارند، دیده می‌شود. چنین عواملی به تدریج به صورت مزمن منجر به تخریب ریه می‌شود و معمولاً برگشت‌پذیر نیست.
پیشگیری از ابتلاء به آسم
وی با بیان اینکه با توجه به علت بروز این بیماری باید با راهکار پیشگیری از آن برخورد کرد، می‌افزاید: در واقع هنوز علم دانشمندان در سراسر جهان به نقطه‌ای نرسیده است که امکان مداخلات ژنتیکی و ژن درمانی برای جلوگیری از ابتلاء به این بیماری وجود داشته باشد اما کنترل عوامل محیطی که در واقع مهم‌ترین عامل و تاثیرگذارترین عامل بر تشدید حملات آسم هستند، می‌تواند کمک کننده باشد.
قاسمی با بیان اینکه در واقع کنترل آلاینده‌های محیطی از توان فردی خارج و سیاستی کلی برای مسئولان کشوری و شهری است، معتقد است: مواردی نظیر کارخانه‌ها، خودروها، ترافیک و کمبود فضای سبز بر میزان آلاینده‌های محیطی تأثیرگذار هستند و مسئولان باید نسبت به انجام اقدامات مناسب تصمیم‌گیری و اقدام کنند.
بهترین ساعات فعالیت خارج از منزل بیماران مبتلا به آسم
وی با بیان اینکه در مقاطع خاصی از سال درختان و گیاهان گرده‌افشانی می‌کند و این گرده‌افشانی در برخی ساعات روز بیشتر اتفاق می‌افتد، اظهار می‌کند: معمولاً اوایل صبح و اواخر شب گرده‌افشانی درختان بیشتر است و از ساعات ۱۰ یا ۱۱ صبح لغایت ۱۶ یا ۱۷ بعدازظهر برای افراد زمان خوبی است تا به فعالیت خارج از منزل یا حضور در طبیعت بپردازند زیرا در این ساعات کمترین ریزش گرده‌ها اتفاق می‌افتد.
وی با بیان اینکه قرار گرفتن در مجاورت هوای خیلی سرد منجر به تشدید آسم می‌شود و فرد باید در برابر سرما پوشش مناسبی بر مجاری تنفسی خود داشته باشد، اضافه می‌کند: فرد برای دوری از تشدید بیماری آسم باید از قرار گرفتن مستقیم مقابل باد یا سرما، خوردن غذاهای خیلی سرد و موادغذایی حاوی مواد نگهدارنده یا مواد محرک تا حدامکان جلوگیری کند.
این فوق تخصص آسم و آلرژی با بیان اینکه ممکن است فرد به حیوان خانگی خود آلرژی داشته باشد و این حیوان منجر به تشدید حملات آسم شود که در این صورت فرد باید حیوان خانگی را از خود دور کند، ادامه می‌دهد: نبود تهویه مناسب در منزل منجر به تجمع آلاینده‌ها یا گازهای تشدیدکننده آسم می‌شود و فر باید سعی بر متعادل نگهداشتن شرایط منزل خود داشته باشد و سیستم تهویه منزل خود را به‌روزرسانی یا اصلاح کند.
روند صعودی بیماری آسم
وی با بیان اینکه عفونت‌های ویروسی از دیگر عوامل تشدیدکننده حملات آسم هستند، می‌گوید: در همین راستا توصیه می‌شود اواخر شهریور یا اوایل مهرماه هر سال افراد نسبت به تزریق واکسن آنفولانزا اقدام کنند؛ البته تاکید بر تزریق واکسن کووید -۱۹ در این بیماران نیز وجود دارد.
قاسمی با بیان اینکه درحال‌حاضر ابتلاء به این بیماری سیر صعودی در پیش گرفته است، تصریح می‌کند: بیشترین میزان تشدید حملات آسم در فصل بهار و اردیبهشت‌ماه اتفاق می‌افتد و به همین علت سیزدهم اردیبهشت‌ماه، تحت عنوان روز جهانی آسم نام‌گذاری شده است.
مشکلات جدی در دسترسی بیماران مبتلا به آسم
وی با بیان اینکه یکی از فاکتورهای سوق پیدا کردن خانم‌ها به سمت حمله آسم عوامل هورمونی هستند، اضافه می‌کند: فرض کنید عوامل محیطی به صورت صددرصد کنترل شود که البته عملاً امکان‌پذیر نیست؛ بازهم امکان حذف عوامل ژنتیکی وجود ندارد و تنها با دارو، توصیه و آموزش می‌توان به فرد درگیر با این بیماری کمک کرد تا از بروز حملات آسم خود تا حد امکان جلوگیری کند.
این فوق تخصص آسم و آلرژی با اشاره به معضلات دارویی بیماران مبتلا به آسم، خاطرنشان می‌کند: در مورد داروهای بیماری آسم با کمبود جدی مواجه هستیم و داروهای با برند خوب و با کیفیت در دسرس نیست و تهیه آن به شدت دشوار است؛ همچنین هزینه داروها به خصوص از سال جاری چند برابر شده و عملاً دسترسی به دارو با دو عامل کمبود و هزینه بالا بیماران را دچار مشکل کرده است.
نظر شما