به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، «بال‌های فرشته»، نامی مستعار برای دو کهکشان در حال ادغام در منظومه VV۶۸۹ است که با نام‌های MCG+۰۳-۲۶-۰۱۶، IRAS F۰۹۵۸۸+۲۰۰۲ و LEDA ۲۹۰۳۱ نیز شناخته می‌شود، در صورت فلکی شیر قرار دارد و به گفته اخترشناسان و برخلاف هم‌ترازی‌های تصادفی کهکشان‌ها که تنها هنگامی که از روی زمین مورد رصد قرار گیرند با یکدیگر هم‌پوشانی دارند، VV۶۸۹ دارای دو کهکشان عظیم است که به‌طور مداوم در حال برخورد با یکدیگر هستند. فعل‌وانفعالات کهکشانی باعث تقارن کامل منظومه VV۶۸۹ شده که این امر به آن، تصوری شبیه به بال‌های فرشته می‌دهد؛ بنابراین به همین نام نیز مشهور شده است.
تلسکوپ فضایی «هابل» به‌تازگی تصویری برای معرفی این سیستم ارائه کرده که دربردارنده همه کهکشان‌های پروژه علمی شهروندی «باغ‌وحش کهکشانی (Galaxy Zoo)» است. بال‌های فرشته نیز از جمله کشفیات همین پروژه محسوب می‌شود؛ بال‌هایی ظریف که در اثر برخورد و ادغام دو جرم کهکشانی متصل به‌هم شکل گرفته است که به‌آرامی در حال حرکت به سمت یکدیگر هستند، باعث تغییر شکل یکدیگر شده‌اند و در حین حرکت علاوه بر ایجاد برخوردهای گوناگون در فضا، گاز و سایر مواد کهکشانی را به اطراف پرتاب می‌کنند.
کهکشان‌ها از جمله راه شیری، مجموعه‌های وسیعی از ستارگان هستند که اغلب در مرکز خود سیاه‌چاله‌های بسیار پرجرم دارند. چگونگی به‌وجود آمدن کهکشان‌ها و نحوه تغییر شکل آن‌ها طی میلیاردها سال در حال حاضر از موضوعات بسیار داغ نجوم است که درک آن نیازمند طبقه‌بندی کهکشان‌ها بر اساس شکل است. این طبقه‌بندی طی پروژه باغ‌وحش کهکشانی انجام می‌گیرد.
باغ‌وحش کهکشانی چیست؟
پروژه باغ‌وحش کهکشانی یک برنامه جمع‌سپاری‌شده به صدها هزار داوطلب برای طبقه‌بندی کهکشان‌ها با استفاده از ارزیابی دقیق تصاویر تلسکوپ فضایی هابل است که به اخترشناسان کمک می‌کند با بهره‌گیری از دقت بالای بشر که حتی از رایانه‌ها نیز بیشتر است از میان سیل عظیمی از داده‌های تلسکوپ‌های روباتیک عبور کنند؛ چراکه هرچند رایانه‌ها بسیار قوی و هوشمند باشند کهکشان‌ها چنان متنوع و گسترده هستند که امکان نوشتن یک الگوریتم ثابت رایانه‌ای برای دسته‌بندی آن‌ها وجود ندارد.
در این پروژه داوطلبان به کاوش در کهکشان‌های دور و نزدیک و نمونه‌برداری از کسری از تقریباً صد میلیارد کهکشان قابل مشاهده پراکنده در سراسر جهان می‌پردازند که هر یک حاوی میلیاردها ستاره است، زندگی منحصربه‌فرد خود را دارد و به طرق مختلف با محیط اطراف خود و دیگر کهکشان‌ها در تعامل است. به‌این‌ترتیب داوطلبان تلاش دارند در کشف تمام کلیاتی که کهکشان‌ها می‌توانند درباره گذشته، حال و آینده کیهان به‌دست می‌دهند به اخترشناسان کمک کنند. در این فرآیند داوطلبان موفق به کشف و طبقه‌بندی مجموعه‌ای از انواع کهکشان‌های عجیب و شگفت‌انگیز شدند که بعضی از آن‌ها پیش از این رصد نشده مورد مطالعه قرار نگرفته و به ثبت نرسیده بود. برای مثال کهکشان خارق‌العاده «هانیز فورورپ (Hanny’s Voorwerp)» که به زبان هلندی به معنای «شیء هانی» است و در سال ۲۰۰۷ هنگام بررسی تصاویر پروژه باغ‌وحش کهکشانی برای طبقه‌بندی کهکشان‌ها توسط یک معلم هلندی به نام «هانی ون آرکل» کشف شد.
هانیز فورورپ جرمی سبزرنگ به‌صورت یک حباب و یک شیء درخشان و پرانرژی است که در نزدیکی کهکشان مارپیچی IC۲۴۹۷ است و توسط یک سیاه‌چاله تغذیه می‌شود. در واقع IC۲۴۹۷ در مرکز خود یک سیاه‌چاله عظیم دارد که ریزش ماده در آن باعث ایجاد مخروطی از تشعشعات ساطع‌شده در جهتی خاص می‌شود و ابر گازی نامنظم و غول‌پیکر هانیز فورورپ در خط شلیک این مخروط قرار دارد. تشعشعات سیاه‌چاله با یونیزه کردن گاز باعث می‌شود رنگ هانیز فورورپ سبز درخشان باشد.
پروژه مشابهی به نام رادیو باغ‌وحش کهکشانی موسوم به لوفار (LOFAR) نیز وجود دارد که از همان رویکرد جمع‌سپاری برای مکان‌یابی سیاه‌چاله‌های کلان پرجرم در کهکشان‌های دور استفاده می‌کند و مطالعه دقیق آن‌ها اطلاعات زیادی در مورد شکل‌گیری و تکامل این سیاهچاله‌ها برای اخترشناسان فراهم می‌آورد. تقریباً تمام منابعی که در این بررسی رادیویی از آسمان شمالی یافت می‌شود همان چیزی است که اخترشناسان آن را هسته‌های فعال کهکشانی (AGN) می‌نامند.
همکاری هابل و جیمز وب در مطالعات آینده فضا
دوربین‌های پیشرفته هابل مشاهدات بعدی بررسی‌های داوطلبانه پروژه باغ‌وحش کهکشانی شامل کهکشان‌های حلقه‌ای‌شکل، مارپیچ‌های غیرمعمول و مجموعه‌ای شگفت‌انگیز از ادغام‌های کهکشانی مانند VV۶۸۹ را برعهده دارد.
بسیاری از برخوردهای کهکشانی اجتناب‌ناپذیر هستند و میلیاردها سال پیش به حرکت درآمده‌اند. به گفته ناسا، دانشمندان با نظارت بر نحوه حرکت کهکشان‌ها نسبت به یکدیگر می‌توانند پیش‌بینی کنند که کهکشان‌ها چه زمانی با هم برخورد خواهند کرد و آیا برخوردی صورت خواهد گرفت یا خیر؟ اخترشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که حدود پنج میلیارد سال آینده کهکشان راه شیری ناگزیر با کهکشان همسایه خود، آندرومدا، برخورد خواهد کرد. بررسی این برخوردها نه تنها در راستای شناسایی نحوه ادغام کهکشان‌ها که برای به‌دست‌آوردن دید بهتری از اجرام فضایی و مدل‌سازی عملکرد آن‌ها به‌منظور داشتن کنترل بهتر بر تکامل جهان انجام می‌گیرد.
دستیابی به این علم نیازمند همکاری دو تلسکوپ فضایی هابل و جیمز وب است تا مجموعه‌های متفاوتی از اطلاعات در مورد کهکشان‌های اولیه در اختیار اخترشناسان قرار گیرد. جیمز وب یک رصدخانه جدید است که کهکشان‌های اولیه را با توانایی رصد قدرتمند جستجوگر مادون قرمز خود مورد مطالعه قرار می‌دهد و امکان مشاهده آن‌ها را در دل غبار فراهم می‌آورد تا اخترشناسان بتوانند با قدرت بیشتری دریابند این اجرام چگونه در اوایل تاریخ کیهان شکل گرفته‌اند. ازآنجاکه این دو تلسکوپ از طول موج‌های متفاوتی استفاده می‌کنند و بزرگ‌نمایی اجرام در جیمز وب راحت‌تر و بهتر انجام می‌گیرد، این دو رصدخانه تا حدودی دیدگاه‌های مکملی برای تکمیل علم دارند.
نظر شما