به گزارش خبرنگار ایمنا، در آئین افتتاحیه نمایشگاه گنجینه آثار هنرمندان گرافیک با موضوع انقلاب اسلامی که _شنبه، بیستم فروردین‌ماه ۱۴۰۱_ در عمارت سعدی اصفهان برگزار شد، مسعود نجابتی، مدرس هنری و طراح گرافیک با بیان اینکه گرافیک بین همه هنرها بیشترین همراهی را با مردم و انقلاب داشته است، اظهار کرد: گرافیک به دلیل ماهیت و کاربردی بودن آن همیشه در خدمت مردم بوده است و هیچ تمدنی را سراغ نداریم که به‌اندازه گرافیک به‌پای معنویت بایستد.
وی افزود: اگر از زمان انقلاب شروع کنیم، اعلامیه‌ها اولین پدیده‌هایی هستند که گرافیک در آن‌ها در حال نمود است؛ در ادامه درمی‌یابیم که مبحث‌های تصویرآرایی و چیدمان وارد گرافیک می‌شود. البته این طرح‌ها صرفاً توسط افرادی از جامعه دانشجویان و طلاب ارائه می‌شد که در این زمینه ذوق خاصی داشتند اما افراد متخصص در این زمینه نبوده‌اند.
این گرافیست گفت: در سال‌های بعد گرافیک‌ها قوی‌تر و نوشته‌ها دسته‌بندی و دارای عکس شدند و اگرچه بعدها در بسیاری از رشته‌های هنری بر اساس لحاظ کردن برخی ملاحظات، محدودیت‌هایی دیده شد، اما گرافیک به دلیل ذات و ماهیت در همه قالب‌ها قرار می‌گیرد.
نجابتی ادامه داد: اوایل انقلاب و در زمان جنگ، انتشارات‌ها مشاغلی ورشکسته بودند و کسانی که طرح جلد کار می‌کردند در تولیدی‌های آئینه‌های منظره‌ای فعالیت می‌کردند که این طرح آئینه با توجه به اینکه در زمان جنگ طرح شکننده‌ای بود مردم از آن استقبال می‌کردند و در واقع آن زمان گرافیک به شکل‌های مختلف در جامعه موجود بود. گرافیک در آن زمان مانند آب بود و هر جا راهش بسته می‌شد مانند آب راه خود را باز می‌کرد. البته اعلامیه‌ها در این زمان رشد خاصی نمی‌کند و در همین حد به‌خودی‌خود باقی می‌ماند.
وی با بیان اینکه در اعتراضات خیابانی و علنی در انقلاب، شاهد گرافیک در اعتراضات بودیم، گفت: در سن نوجوانی به‌واسطه هیجانی که در نوشتن و فرار کردن وجود داشت ما نیز به‌تبع شرایط جامعه، دوستان، خانواده و محلی که زندگی می‌کردیم، آن را تجربه کردیم. آن زمان اعلامیه‌های روی دیوار را با اسپری می‌نوشتند تا سرعت بالاتری داشته باشد. بعدتر به این دیوارنویسی‌ها نماد پنجه خونین نیز اضافه شد. در سال‌های ۵۶ و ۵۷ اتفاقات بسیاری در این زمینه افتاد که در پایان‌نامه‌های دانشجویی نیز به آن اشاره شده است.
این هنرمند ادامه داد: گرافیک مولود تمدن غرب است اما در تمدن ما ریشه دارد. جنس هنر ما کاربردی است. ما هیچ‌گاه هنر برای هنر نداشتیم، ما هنر را برای اهداف دیگر مورد نظر داشتیم. گرافیک در زمان شروع خود در خدمت مسائل جامعه بوده و با مردم همراه بوده است نه به اینکه در اداره حاکمان باشد.
اولین نمایشگاه آثار طراحان گرافیک ایران در ۳۰ دی سال ۵۷
وی گفت: یکی دیگر از روش‌های انتقال پیام‌های سیاسی اعتراضی علیه رژیم شاهنشاهی و تهیه پلاکاردهایی بود که در مسیر تظاهرات در دست مردم حمل می‌شد. پلاکاردها غالباً از نوشته‌های خوشنویسی شده و تصاویر تک‌رنگ سیلوئت شده تشکیل شده بود. بعد از اینکه تظاهرات به‌پایان رسید و انقلاب پیروز شد این مسیر به تکامل رسید و الان نیز در دانشگاه‌ها مرسوم است که فیلم‌های رادیولوژی را برش می‌زنند و با آن گرافیک کار می‌کنند.
نجابتی ادامه داد: وقتی از گرافیکِ مردمی سخن می‌گوئیم دو منظور داریم؛ یکی از آن‌ها گرافیکی است که مردم تولید می‌کنند و از این‌رو گرافیست مردمی یعنی گرافیست‌هایی که برای مردم کار می‌کنند.
وی با بیان اینکه گرافیک انقلاب به شکل صریح و ساده در قالب نمایشگاه‌های سیار مطرح می‌شد، تصریح کرد: این آثار به‌طور عمده شامل کاریکاتور، تصویرسازی‌های ساده تک‌رنگ و تایپوگرافی‌های دستی بود که گاهی به‌صورت چندساعته در یک مسجد، محوطه دانشگاه و یا حیاط بیمارستان و مسجد برپا می‌شد. در آن زمان استقبال از نمایشگاه‌ها خیلی زیاد بود و می‌توانست تأثیر بسیاری داشته باشد. اولین نمایشگاه آثار طراحان گرافیک ایران در سی‌ام دی سال ۵۷ در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران برگزار شد و امیر اثباتی، مرتضی ممیز، آراپیک باغداساریان و نیکزاد نجومی که از پیشکسوتان گرافیک ایران بودند در این نمایشگاه نقش بسزایی داشتند. نکته مهم این حرکت، حضور گرافیک مدرن و امروزی در متن حوادث و جریانات سیاسی و انقلابی بود و هنر اعلان به‌صورت هنر انقلاب در آمد.
این گرافیست تأکید کرد: از مشخصه‌های غالب این پوسترها رنگ‌گزینی محدود، صراحت در اجرای فرم، بهره‌گیری از رنگ‌های عمده قرمز و سیاه، اهمیت در سرعت طراحی و تولید پوسترها و استفاده از ابزارهایی چون ماژیک، قیچی، مقوای رنگی و اسپری، باعث سادگی صمیمیت و در عین صراحت این پوسترها بود.
وی اظهار کرد: دومین نمایشگاه آثار طراحان گرافیک ایران بیست‌ویکم بهمن سال ۵۷ در آستانه پیروزی انقلاب توسط تعدادی از جوانان مذهبی در زیرزمین حسینیه ارشاد تهران برگزار شد. هسته اصلی نمایشگاه از مدتی قبل، نام گروه سلمان را برای فعالیت‌های هنری خویش برگزیده بود. جایگاه سیاسی مذهبی حسینیه ارشاد با پیشینه هدایت‌گری و موضوع آثار که متأثر از باورهای دینی در پیکار با امپریالیسم بود دلیل این انتخاب بود و آثار خاصی در آن ارائه شد.
نجابتی با بیان اینکه گروه سلمان بعد از این نمایشگاه به کانون فرهنگی نهضت اسلامی تبدیل شد، افزود: این کانون فقط مربوط به گرافیک نبود و دیگر رشته‌ها را نیز شامل می‌شد و بعدها به کانون هنر و اندیشه اسلامی تغییر نام داد. سپس با توجه به شرایط موجود و نیازهای هنرمندان، این کانون زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی با نام حوزه هنری فعالیت کرد.
هنر انقلابی راوی گذشته و کنشگر امروز است
میثم مرادی‌بیناباج، معاون راهبری استان‌های حوزه هنری گفت: امروز مصادف با شهادت شهید سیدمرتضی آوینی است که با نام هفته هنر انقلاب اسلامی نام‌گذاری شده است. از تأثیرات این مناسبت، اول این است که اهداف انقلاب اسلامی بازخوانی می‌شود و دوم این است که از هنرمندان این حوزه تقدیر و تشکر می‌شود. هنر انقلابی دو بخش دارد، امام راحل در آخرین ماه‌های عمر پربرکت خود پیامی را به هنرمندان داد که بعدها از آن به منشور هنر انقلاب یاد شد.
وی با بیان اینکه هنر انقلابی موضع مشخص و موضوع متفاوت دارد و موضع هنر انقلابی باید ترسیم‌گر جلوه‌های عدالت، انصاف و شرافت باشد، افزود: هنرمند به‌مثابه یک عنصر آشنا به اسلام و ارزش‌های انسانی و الهی نمی‌تواند نسبت به مسائل جهانی بی‌تفاوت باشد.
مرادی‌بیناباج با تأکید بر اینکه هنر انقلابی راوی گذشته و کنشگر امروز است، تصریح کرد: اگر بخواهیم موضوع هنر انقلابی را به روایت تاریخی انقلاب اسلامی محدود کنیم، جفا کرده‌ایم. هنری که نسبت به پیشرفت کشور و برای موضوعات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور خود از این موارد استفاده نکند، سخت می‌شود نام آن را هنر انقلابی گفت.
نظر شما