به گزارش خبرنگار ایمنا، با انتشار خبر ورود کرونا به ایران از ابتدای اسفندماه ۹۸، مدارس و مراکز آموزشی نخستین فعالیت اجتماعی بودند که تعطیل شدند و آموزش دانش‌آموزان را به بستر غیرحضوری مانند فضای مجازی، شبکه آموزشی شاد و بسته‌های آموزشی انتقال دادند. با گذشت شش پیک همه‌گیری ویروس و افت و خیزهای فراوان در دو سال گذشته همچنان مدارس تعطیل ماندند و آموزش دانش‌آموزان به شکل مجازی ادامه یافته است.
در این مدت دانش‌آموز از حضور در کلاس‌های درس باز ماندند و ناچار شدند با خانه‌نشینی از آموزش مجازی در قالب شبکه آموزشی شاد و یا بسته‌های آموزشی استفاده کنند. تعطیلی اجباری مدارس منجر به افت یادگیری، و کاهش سلامت روحی و جسمی دانش‌آموزان در دوران کرونا شد.
بی‌انگیزگی و دلزدگی دانش‌آموزان خانه‌نشین
مادر بردیای هشت ساله که ورود فرزندش به دبستان را همزمان با شروع دوران کرونا می‌داند، می‌گوید: پسرم برای ورود به مدرسه و کلاس اول خیلی ذوق داشت اما پارسال نه جشن شکوفه‌ها داشت و نه به‌جز یک ماه آن هم هفته‌ای یک یا دو روز، رنگ مدرسه را دید، خیلی تلاش کردیم که با حال و هوای مدرسه و دانش‌آموزان آشنا شود اما کلاس شاد و دردسرهای آن فرزندم را دل‌زده کرد تا حدی که دیگر مدرسه و تکالیفش را جدی نمی‌گیرد، بیشتر وقتش را با بازی کردن با تبلت و تماشای تلویزیون می‌گذراند ولی زیربار نوشتن مشق و مرور تکلیف نمی‌رود.
پدر سارینا که ۱۰ سال دارد نیز از کیفیت پایین آموزش آنلاین گلایه‌مند است و می‌افزاید: هر روز صبح در خانه ما بر سر انجام تکالیف مدرسه سر و صدا است، همسرم تلاش می‌کند برای چند ساعتی هم که شده فرزندمان را پای کتاب و دفتر بنشاند اما انگار از وقتی مدرسه مجازی شده است، دخترمان شور و حال هر سال مدرسه را ندارد، تکالیفش را با بی‌توجهی انجام می‌دهد و علاقه‌ای به فعالیت‌های فوق برنامه مثل ورزش یا زبان نشان نمی‌دهد، انگار عادت کرده است بیشتر در خانه بماند.
پرنیان کلاس پنجم است و در یک مدرسه غیرانتفاعی تحصیل می‌کند، او از کیفیت آموزش مجازی راضی بوده چون معتقد است خطر کلاس‌های حضوری برای مدارسی که کلاس‌های کوچک و دانش‌آموزان زیاد دارند را نباید دست کم گرفت، این دانش‌آموز می‌گوید: از نظر افت تحصیلی مشکلی نداریم فقط گاهی دلم هوای زنگ تفریح و ورزش با دوستانم را می‌کند، آن وقت‌ها که با هم ورزش و بازی می‌کردیم و حتی سر کلاس و قبل از آمدن معلم درس‌ها را مرور می‌کردیم. به نظر من سخت‌ترین اتفاق این دو سال این بود که در خانه نشستیم، تحرکی نداشتیم و دوستی‌هایمان را از دست دادیم.
امیرمحمد ۱۵ سال دارد و امسال کلاس هشتم است، او درباره تعطیلی آموزش حضوری به دلیل کرونا می‌گوید: بعضی از درس‌های ما تخصصی است و پدر و مادرم نمی‌توانند اشکالاتم را برطرف کنند برای همین مجبور شدم برای ریاضی، فیزیک و شیمی معلم خصوصی بگیرم و هزینه کنم بقیه درس‌ها را کم و بیش سر کلاس یاد گرفتم.
تعطیلی مدارس برای دانش‌آموزان طبقه ضعیف اما پیامدهای سنگین‌تری داشت، برخی از آنها مجبور شدند به دلیل فقر خانواده، وارد بازار کار شوند و دیگر به مدرسه بازنگردند از جمله رضا که ۱۴ سال دارد و به گفته خودش از وقتی برای مدرسه گوشی تلفن می‌خواهد، کار جمع‌آوری ضایعات و مواد بازیافتی را انجام می‌دهد.
نخستین فعالیتی که تعطیل شد و آخرین مکانی که باز می‌شود
محمدرضا ابراهیمی، سرپرست اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان درباره آماده‌سازی معلمان و دانش‌آموزان برای بازگشت به آموزش حضوری به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: در دو سال گذشته به دلیل بیماری کرونا شکل آموزش و پرورش از حضوری به غیرحضوری و به تعبیری نیمه‌حضوری تغییر کرد.
وی اصل مهم در آموزش و پرورش را حضوری بودن آن می‌داند و می‌افزاید: به ویژه در زمینه مسائل تربیتی و اجتماعی، حضور دانش‌آموزان در مدرسه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، بنابراین همیشه به دنبال حضوری بودن آموزش و پرورش هستیم.
سرپرست اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان خاطرنشان می‌کند: ستاد ملی کرونا به این نتیجه رسیده است که آموزش‌ها در سطح مدارس و دانشگاه‌ها به شکل حضوری انجام شود، در کشورهای دیگر جهان که همه درگیر ویروس کرونا بودند نیز آموزش و پرورش و آموزش عالی جزو آخرین مراکزی بود که تعطیل شد و نخستین مرکزی بود که با فروکش کردن ویروس بازگشایی شد اما در کشور ما این موضوع حدودی برعکس شده بود، یعنی بخش آموزش جزو نخستین مراکزی بود که تعطیل شد و اکنون جزو آخرین مراکزی است که بازگشایی می‌شود.
آسیب‌های دانش‌آموزان از تعطیلی کلاس حضوری
وی تصریح می‌کند: بازگشت جامعه به روال عادی سفرها، کسب و کار و بسیاری از فعالیت‌های جمعی را به معنای آن می‌داند که جامعه و افکار عمومی به نتیجه‌ای رسیده که ویروس کرونا ممکن است تا سال‌ها بماند، ویروس ضعیف شده و فروکش کرده اما ممکن است همچنان باقی بماند بنابراین باید شرایط را با آن بسنجیم، به شرایط عادی زندگی برگردیم و با این وضعیت کنار بیاییم.
ابراهیمی نبود آموزش حضوری و مسائل تربیتی را زمینه‌ساز افت تحصیلی در همه دوره‌ها و پایه‌های تحصیلی می‌داند و می‌گوید: از دوره دبستان و پیش‌دبستانی گرفته تا متوسطه اول و دوم، همه دانش‌آموزان با این مشکلات روبه‌رو هستند، از سوی دیگر دانش‌آموزان مشکلات و آسیب‌های اجتماعی زیادی از جمله استرس‌ها اضطراب و مسائل دینی و تربیتی که در مدرسه و کلاس درس به آن پرداخته می‌شد را به دنبال نرفتن به مدرسه تجربه کردند که به واسطه نبود آموزش حضوری امکان پرداختن به آنها نبود.
اولیای دانش‌آموزان هم خواستار آموزش حضوری هستند
وی با اشاره به تصمیم ستاد کرونا برای بازگشایی مدارس، اظهار می‌کند: مسئولان به این نتیجه رسیدند که با رعایت شرایط دستورالعمل‌های ستاد کرونا و رعایت مسائل بهداشتی، زدن ماسک، افزایش سطح واکسینه شدن معلمان، همه شهروندان و دانش‌آموزان شرایط برای حضوری شدن فراهم است و اکثر مردم به اتفاق اولیای دانش‌آموزان خواهان بازگشایی مدارس و آموزش حضوری و ادامه روند مسائل تربیتی و پرورشی هستند.
سرپرست اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان در واکنش به دغدغه برخی والدین درباره سلامت فرزندان خود، می‌گوید: به دغدغه‌هایی که در برخی خانواده‌ها در این باره وجود دارد، احترام می‌گذاریم و اطمینان می‌دهیم که شرایط به گونه‌ای باشد که خطری فرزندان خانواده‌ها که نزد ما امانت هستند را تهدید نکند و اگر دانش‌آموز یا معلمی علائم ظاهری که نشان دهنده ابتلاء به ویروس باشد را نشان دهد، باید سریع جداسازی و مسائل پزشکی و بهداشتی رعایت شود همچنین تا بهبودی کامل اجازه ورود به مدرسه را نخواهد داشت.
۱۴ فروردین با حال و هوای اول مهر
وی از بازگشایی مدارس در چهاردهم فروردین ماه ۱۴۰۱ خبر می‌دهد و می‌گوید: این روز باید به گونه‌ای مدارس باز شود که مانند اول مهر، شرایط عادی باشد و همه مشتاق باشند و با علاقه فرزندان خود را به مدرسه ببرند و تدریس به شکل حضوری انجام شود؛ به عبارت دیگر مسائل آموزشی، پرورشی و اجتماعی در مدارس به روال عادی بازگردد، از سوی دیگر باید مدرسه آنچنان جذابیتی ایجاد کنند که دانش‌آموزان با رعایت مسائل بهداشتی و دستورالعمل‌های ستاد کرونا بتوانند از فضای مناسب فضاهای آموزشی استفاده کنند.
ابراهیمی درباره برنامه‌های آموزش و پرورش برای آماده‌سازی مدارس ادامه می‌دهد: از شنبه این هفته، نشست‌هایی را با مدیران نواحی، مدارس و اعضای انجمن اولیا و مربیان و نواحی و مناطق برگزار کرده‌ایم، در رسانه‌ها نیز چگونگی بازگشایی مدارس و چرایی این اقدام گوشزد شده است و این اطلاع‌رسانی باید همچنان ادامه پیدا کند و به طور خلاصه اقناع شهروندان و همچنین معلمان باید اتفاق بیفتد.
وی معلمان را مشتاق به دیدار با دانش‌آموزان می‌داند و می‌گوید: مدرسه بدون دانش‌آموز، مدرسه نیست و هیچ جذابیتی ندارد این روزها که وارد مدارس بدون دانش‌آموز می‌شویم، بسیار دلگیر است، در حالی که با ورود دانش‌آموزان به مدرسه، شادابی و نشاط به فضاهای آموزشی برمی‌گردد و معلمان می‌توانند تدریس را حضوری انجام دهند.
۴۰ روز طلایی برای آموزش و پرورش
سرپرست اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان در واکنش به برخی گمانه‌زنی‌ها درباره اضافه شدن یک ماه یا یک ترم به سال تحصیلی دانش‌آموزان مقطع دبیرستان، خاطرنشان می‌کند: هیچ قرار یا دستورالعملی در این باره تصویب یا ابلاغ نشده است اما برخی گمانه زنی‌ها در این باره وجود دارد که هنوز هیچ مصوبه‌ای در این باره نداریم.
وی با اشاره به باقی ماندن ۴۰ روز طلایی از سال تحصیلی جاری، می‌گوید: دانش‌آموزان عقب‌ماندگی فراوانی از نظر تحصیلی دارند، ضمن تشکر از خانواده‌ها به ویژه مادرانی که همراهان بسیار خوبی برای تدریس و تحصیل مجازی دانش‌آموزان بودند، درخواست می‌شود در کنار معلمان و دانش‌آموزان از این ۴۰ روز به نحو خوب و بهینه استفاده کنند چون باید بخشی از عقب‌ماندگی که در دو سال و نیم گذشته اتفاق افتاد در این ۴۰ روز و بخش دیگری از آن باید در تابستان جبران شود.
کلاس تابستانه برای دانش‌آموزان ضعیف
ابراهیمی با اشاره به اینکه افزایش زمان سال تحصیلی هنوز به شکل رسمی در دستور کار قرار ندارد، ادامه می‌دهد: بعضی از دانش‌آموزان نیاز ندارند که از فرصت تابستان برای جبران دروس استفاده کنند، کسانی از تابستان استفاده می‌کنند مثل سال‌های پیش به شکل داوطلبانه و موردی کلاس‌های تقویتی، فوق برنامه یا بازآموزی برای آنها برگزار می‌شود.
وی می‌افزاید: پیشنهادی مطرح شده است که آیا می‌توان سال تحصیلی را افزایش داد یا نه که این موضوع هنوز نه در دستور کار وزارت‌خانه آموزش و پرورش قرار گرفته و نه مصوب شده است، بنابراین دانش‌آموزان در این باره دغدغه نداشته باشند چون اگر قرار باشد چنین اتفاقی بیفتد باید بسیاری از برنامه‌های دیگر مانند زمان امتحانات کنکور و مسائلی از این دست تغییر کند که فعلاً در دستور کار نیست.
آموزش آنلاین تنها مکمل است
فریبا هوشیار، دبیر مدارس تیزهوشان اصفهان نیز درباره شرایط لازم برای بازگشت به آموزش حضوری به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: از نظر کلی، کرونا باعث بازبینی روی روش‌های آموزشی شد و تعداد زیادی به این رسیدند که روش‌های ترکیبی از حضوری و آنلاین، شاید بتواند در آینده بسیار برای آموزش و پرورش راهگشا باشد ولی عمده تدریس باید به شیوه حضوری انجام شود و آموزش آنلاین تنها به عنوان بخش مکمل باشد.
وی با اشاره به گذشت دو سال و چند ماه از آغاز پاندمی کرونا، می‌افزاید: در این مدت بازبینی‌هایی روی آموزش و پرورش انجام شد و اکنون صحبت از آن است که طول سال تحصیلی را به مدت ۲۰ روز تا یک ماه، اضافه کنند اما به طور کلی و برای معلمان همین اندازه که کلاس‌ها به شکل حضوری برگزار شود شرایط بسیار بهتری خواهند داشت.
این معلم مدارس تیزهوشان فرصت کوتاه باقی مانده تا پایان سال تحصیلی را بهانه‌ای برای ایجاد جنب و جوش در میان دانش‌آموزان می‌داند و می‌گوید: اگر دانش‌آموزان بعد از عید وارد کلاس‌های حضوری شوند برای سال آینده آمادگی بیشتری نسبت آن که آموزش آنلاین ادامه یابد و یکی دو ماه نخست سال آینده نیز صرف عادت دادن دانش‌آموز به کلاس حضوری شود، پیدا می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از مدارس در این سال تحصیلی کامل آنلاین نبودند، خاطرنشان می‌کند: تا پیش از تعطیلات نوروز نیز بسیاری از کلاس‌ها کمابیش حضوری تشکیل شد گرچه نظم و ترتیب گذشته را نداشت اما دانش‌آموز سر کلاس آمده بود و شاید برای برخی مدارس خاص، برگزاری کلاس‌های حضوری در این سال تحصیلی تازگی داشته باشد.
افت شدید تحصیلی در دروس ریاضی و شیمی
هوشیار تدریس آنلاین برخی از دروس مانند ریاضی، فیزیک و شیمی را بسیار مشکل می‌داند و می‌گوید: در گپ و گفت با همکاران این موضوع را مطرح می‌شود که به طور واضح در تمام درس‌هایی مانند ریاضی، فیزیک و شیمی با وجود تلاش بسیار معلمان، دانش‌آموزان افت عمومی نمره داشته‌اند و برای یادگیری دچار مشکل شدند چون کلاس حضوری برقرار نیست و کمتر می‌توان کار گروهی انجام داد، همچنین دانش‌آموز امکان سوال پرسیدن ندارد.
وی مشکلات سرعت پایین و قطعی اینترنت را در افت تحصیلی دانش‌آموزان مؤثر می‌داند و می‌گوید: ارتباط بسیار ضعیف اینترنت که در بعضی روزها باعث می‌شد تقریباً نیمی از زمان کلاس هدر برود بر کیفیت آموزش تأثیر زیادی داشت، ممکن است مدرسه اینترنت پرسرعت تأمین کرده باشد اما در منازل برخی دانش‌آموزان ارتباط اینترنتی ضعیف بود و تصور کنید اگر در یک کلاس ۷۰ تا ۹۰ دقیقه‌ای درس فیزیک، چندین بار اینترنت قطع شود، چه چیزی عاید دانش‌آموز می‌شود.
این معلم باسابقه با اشاره به استقبال معلمان از حضوری شدن کلاس‌ها پس از تعطیلات نوروز خاطرنشان می‌کند: در صورتی که با رعایت مسائل و تضمین ستاد کرونا و مراجع بهداشتی، مدارس بازگشایی شوند، مسلماً جای نگرانی نیست و هیچ نوع آموزشی جای آموزش حضوری را نمی‌گیرد.
اهمیت برنامه‌ریزی برای جبران افت تحصیلی
وی درباره جبران افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌گوید: هر جا جلوی ضرر را بگیریم منفعت است، مسلماً بسیاری از این افت‌ها قابل جبران نیست و شاید لازم باشد که آموزش و پرورش برنامه‌ای را تدوین کند که بچه‌ها در تابستان دوره‌هایی را برای جبران این نقایص بگذرانند، با این وجود هنوز بخشی از کتاب‌های آموزشی سال تحصیلی باقی مانده و همین زمان باقی‌مانده نیز غنیمت است.
هوشیار یکی از تصمیمات درست در سال تحصیلی کنونی را برگزاری حضوری امتحانات می‌داند و می‌گوید: امکان ارزیابی کلاسی هم به‌جز پایان ترم و مستمر در کلاس‌های حضوری فراهم می‌شود، به ویژه آنکه آموزش آنلاین قدرت سنجش حضوری را ندارد همچنین در کلاس حضوری معلم می‌تواند با دانش‌آموز ارتباط برقرار کند، سطح یادگیری هریک را بسنجد و برای رفع نقاط ضعف به آنها کمک کند، البته برخی از این امکانات در آموزش مجازی نیز فراهم شده است اما مسلماً با وجود قطعی‌های مکرر، قابل مقایسه با کلاس حضوری نیست.
وی شرط اصلی آموزش حضوری در ادامه سال تحصیلی را حفظ سلامت دانش‌آموزان و معلمان می‌داند و می‌گوید: در برخی مدارس غیرانتفاعی فضا بسیار کوچک است و درباره رعایت پروتکل‌ها در این فضاهای آموزشی باید مسئولان مجوز صادر کنند به طور کلی گرچه هنوز خطر ابتلا به ویروس وجود دارد اما افت تحصیلی دانش‌آموزان و حتی دانشجویان در این دوره جدی است چون یادگیری کامل نبوده و لازم است که آموزش و پرورش چاره‌اندیشی کند که چگونه می‌توان این نقص را جبران کرد، به ویژه در دروسی که ممکن است وضعیت درسی دانش‌آموز را تا سال‌ها تحت تأثیر قرار دهد.
نظر شما