به گزارش خبرنگار ایمنا، تپه ازبکی از جمله مناطق گردشگری و تاریخی استان البرز است که متأسفانه طی سال‌های گذشته، مورد بی‌مهری و کم‌توجهی قرار گرفته است. این تپه در بخش مرکزی شهرستان نظرآباد با مساحت ۵۷۶ کیلومترمربع قرار گرفته و برای برای نخستین‌بار در سال ۱۳۴۸ شمسی شناسایی و چند سال بعد در فهرست میراث ملی ایران ثبت شد.
تپه ازبکی از شمال به بخش مرکزی شهرستان ساوجبلاغ و رشته کوه‌های البرز، از جنوب به بخش اشتهارد در شهرستان کرج، از شرق به دهستان‌های رامجین و سعیدآباد ساوجبلاغ، از غرب به شهرستان آبیک استان قزوین محدود می‌شود و در ۵۰ کیلومتری غرب شهر کرج قرار دارد. این مجموعه تاریخی از چندین تپه تشکیل شده است.
مارال تپه، یکی از تپه‌های اقماری کوتاه در محوطه ازبکی است و آثار به‌دست آمده از معماری این تپه مربوط به تک دیوارها، تنور یا اجاق و گودال دور ریز منحصر می‌شود. جیران تپه در جنوب محوطه ازبکی با فاصله ۲۵۰ متری تپه مدور و تقریباً مسطح با ارتفاعی در حدود دو متر از سطح زمین‌های اطراف و قطری در حدود ۵۰ متر وجود دارد. در این تپه بقایای سه دوره عمده فرهنگی پیش از تاریخ، عصر آهن و اسلامی شناسایی شده است.
در نخستین فصل کاوش در جیران تپه، یافتن گورهای متعلق به دوره‌های اسلامی و عصر آهن در لایه‌های سطحی‌تر و بقایای لایه‌های فرهنگی متعلق به دوره‌ای از فرهنگ‌های پیش از تاریخ فلات مرکزی، همزمان با چشمه علی و سیلک، در لایه‌های عمیق‌تر موجود است. وجود بقایای معماری عظیم از هزاره اول و دوم پیش از میلاد و گورستان‌های همزمان با آن در این دوران در جیران‌تپه، محوطه ازبکی را به یکی از نادرترین محوطه‌های شناخته شده عصر آهن مبدل می‌کند.
از مهم‌ترین یافته‌های جیران‌تپه، فضای معماری ارزشمندی مربوط به پیش از تاریخ با دیوارهای رنگین و دارای دو صفحه و سکو با کاربری مذهبی (معبد) است. خصوصیات این بنا و بناهای مشابه آن در دشت قزوین جایگاه ویژه اجتماعی، فرهنگی و به ویژه مذهبی را نمایان می‌سازد.
یان‌تپه در حدود یک کیلومتری غرب تپه مرتفع ازبکی واقع شده که ابعاد این تپه، بیضی‌شکل است. این تپه دارای آثار معماری از ملات گل و خشت است که نحوه چیدمان دیوارها نشان‌دهنده این امر بوده که ساکنان فلات مرکزی ایران در این محوطه، مراحل نخستین معماری خشتی را پشت سر می‌گذراند و هنوز به رموز و اصول صحیح آن پی نبرده بوده‌اند. وجود پاشنه‌های سنگی در، نشان از آشنایی این جامعه ساکن در فلات مرکزی با فنون درسازی است.
دوشان‌تپه در فاصله نزدیک به ۳۰۰ متری شمال‌غرب تپه ازبکی قرار دارد که کاوش در این تپه در دو دوره فرهنگی به دست آمده است. یافته‌های کوچک در دوشان‌تپه شامل اشیای فلزی، دو درفش یکی شکسته و دیگری سالم، یک سوزن به طول ۱۰ سانتی‌متر، دو قطعه ورقه مفرغی شبیه برگ، چندین قطعه سوزن، اشیای سفالی، سردوک‌ها، اشیای سنگی متفرقه و قالب‌های ریخته‌گری است.
نمونه نخستین خشت دست‌ساز بشر که امروزه در سازمان ملل نگهداری می‌شود و توسط رئیس دولت اصلاحات به نشانه گفت‌وگوی تمدن‌ها ثبت شد، از این منطقه باستانی به سازمان ملل هدیه شده است.
گفته می‌شود محوطه باستانی ازبکی با توجه به قدمت قابل توجه و اسکان اجتماعات بشری در دوره‌های مختلف تاریخی، شگفتی‌ها و ویژگی‌های خاصی را در خود جای داده است؛ از جمله خشت‌های ۹ هزار ساله، معبد رنگین یان‌تپه، دستیابی ساکنان پیش از تاریخ محوطه ازبکی به سیمان، لوح آغاز ایلامی، سند همکاری تجاری ازبکی و شوش و بناهای آریایی‌ها در ازبکی از جمله این شگفتی‌ها است.
بخشی از سایت موزه تاریخی ازبکی نیازمند مرمت است
فریدون محمدی، مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز در این خصوص می‌گوید: جشنواره بومی و محلی در تپه تاریخی ازبکی شهرستان نظرآباد برگزار شد.
وی ادامه می‌دهد: این جشنواره از روز چهارشنبه سوم فروردین ماه آغاز و تا سیزدهم فروردین ماه جاری از ساعت ۱۰ صبح تا ساعت ۱۸ میزبان علاقه‌مندان به آثار تاریخی و فرهنگی است.
مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز با بیان اینکه یکی از برنامه‌های اداره کل میراث فرهنگی استان و ستاد اجرایی خدمات سفر در ایام نوروز بسترسازی برای بازدید مردم از سایت موزه تاریخی ۹ هزار ساله ازبکی است، اضافه می‌کند: برنامه‌ریزی‌ها برای جشنواره‌های شاد نوروزی در این مکان فراهم شده است.
محمدی با بیان اینکه بخشی از سایت موزه تاریخی ازبکی نیاز به مرمت دارد، تاکید می‌کند: برای قسمت‌هایی از سایت و تپه باستانی ازبکی و محوطه‌های کاوش شده که دچار فرسایش شده، تأمین اعتبار انجام و مجری طرح نیز مشخص شده است.
محوطه باستانی ازبکی، ظرفیتی کم‌نظیر برای گردشگری البرز است
علی صفری، شهردار نظرآباد در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه طرح استقبال از بهار در این شهر به اجرا درآمده است، می‌گوید: سایت موزه ازبکی، سال گذشته میزبان علاقه‌مندان و بازدیدکنندگان بود.
وی می‌افزاید: سال گذشته استقبال گسترده‌ای از این مکان تاریخی انجام و با وجود محدودیت‌های کرونایی، بازدید از این مکان تاریخی انجام شد؛ امسال نیز پیش‌بینی می‌شود آمار بازدیدکنندگان حداقل ۲۰ برابر سال گذشته باشد.
شهردار نظرآباد به برنامه نوروزگاهی در محوطه باستانی ازبکی و آسیاب تاریخی مهدی‌آباد، اشاره و خاطرنشان می‌کند: محوطه باستانی ازبکی، ظرفیتی کم‌نظیر برای گردشگری استان البرز است که اگر بیشتر مورد توجه قرار گیرد، می‌تواند به یک قطب شاخص در گردشگری تبدیل شود.
صفری تاکید می‌کند: تپه ازبکی به عنوان یک مقصد فرهنگی در توسعه گردشگری استان البرز، نقش بسزایی دارد و حفظ بافت آن یکی از اولویت‌ها محسوب می‌شود.
بودجه ویژه‌ای به بخش گردشگری اختصاص داده شده است
علی حدادی، نماینده مردم ساوجبلاغ، نظرآباد و طالقان در مجلس شورای اسلامی به بازدید از این مجموعه اشاره می‌کند و می‌گوید: امروز علاوه بر شناخت صنعت گردشگری، باید برای توسعه اقتصادی کشور، هرچه بیشتر در این زمینه سرمایه‌گذاری کرد.
وی ادامه می‌دهد: گردشگری یکی از صنعت‌هایی است که می‌تواند جایگزین نفت باشد و با پتانسیل‌های خوبی که در گردشگری داریم، می‌توانیم گام‌های مؤثری در این حوزه در بخش اقتصادی بر داریم.
حدادی با اشاره به مکان تاریخی تپه ازبکی بیان کرد: این مکان ظرفیت خوبی در راستای جذب تروریست است که می‌تواند آورده خوبی داشته باشد.
نماینده مردم نظرآباد در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند: در مجلس شورای اسلامی و کمیسیون تلفیق، بودجه ویژه‌ای به بخش گردشگری اختصاص داده شده و مصوبات آن در دست اقدام است.
حدادی تصریح می‌کند: بنابراین در مجلس شورای اسلامی، طی سال جاری برنامه‌ریزی خوبی در حوزه گردشگری با پتانسیل‌های خوب مشاهیر و اماکن مذهبی البرز به ویژه شهرستان‌های غرب این استان خواهیم داشت.
این نماینده مجلس تاکید می‌کند: گردشگری در بخش فرهنگی برای تقویت فرهنگ کشور مؤثر است و باید با استفاده از این ظرفیت برای اعتلای فرهنگ، اعتقاد و باور در راستای ایجاد تمدن نوین اسلامی گام‌های خوبی برداریم.
حدادی با بیان اینکه هرگز نباید جان‌فشانی شهدا و ایثارگران که از ارکان مهم فرهنگی کشور هستند را فراموش کنیم، اظهار می‌کند: در سال جاری تلاش می‌شود با همراهی وزیر مباحث گردشگری البرز در سفر رئیس‌جمهوری به این استان مورد پیگیری ویژه قرار گیرد.
این بنای تاریخی که می‌تواند یکی از المان‌های گردشگری البرز و نظرآباد قلمداد شود، در نوروز ۱۴۰۱ میزبان گردشگران بسیاری بوده است و آئین نوروز با برگزاری مراسم محلی و بومی در این مجموعه همراه بود.
نظر شما