به گزارش خبرنگار ایمنا، متناسب با توسعه شهرنشینی و پیدایش کلان‌شهرها، مدیریت شهری نیز به تدریج رشد و تکامل یافته است. تغییرات در محیط زندگی شهری آنچنان شتاب گرفته که کارشناسان و صاحب‌نظران در حوزه‌های مختلف را به بررسی و مطالعه، برای غلبه بر مسائل و مشکلات رویاروی شهرها به ویژه کلان‌شهرها وادار کرده است.
یکی از شاخص‌های مهم زندگی اجتماعی در عصر کنونی توسعه روز افزون شهرنشینی است؛ به طوری که تأثیر عمیقی بر جوامع انسانی دارد، مطالعات کارشناسان حوزه شهری نشان می‌دهد دغدغه مدیران و مسئولان شهری مقابله خردمندانه با مسائل آینده شهرها، توسعه پایدار همراه با رفاه عمومی است؛ به جرئت می‌توان گفت که در کشور ما، سیستم مدیریت شهری و شهرداری، دیگر جوابگوی مسائل شهری نیست، زیرا امروز شهرداری‌ها دیگر به عنوان یک نهاد خدماتی محسوب نمی‌شوند، بلکه همواره از آن به عنوان یک نهاد اجتماعی یاد می‌شود. به نظر می‌رسد دلیل این امر را باید در عوامل مختلف جست‌وجو کرد.
هدف مدیریت شهری باید این باشد که اجزای سیستم به گونه‌ای مدیریت شوند که امکان کارکردهای روزانه یک شهر را فراهم آورند و این امر موجب تسهیل و تشویق فعالیت‌های اقتصادی شده و ساکنان را به برآوردن نیازهای اولیه خود در مسکن، دسترسی به تسهیلات و خدمات، و فرصت‌های تولید درآمد امکان‌پذیر می‌سازد.
هر فعالیت اجتماعی بدون وجود مدیریت سازمان یافته که اهداف و ابزارهای رسیدن به آنها را مشخص کند و فعالیت‌ها را هماهنگ سازد، از هم می‌پاشد و به بی‌نظمی می‌گراید؛ شهرها نیز که پیچیده‌ترین و متنوع‌ترین جلوه‌های زندگی اجتماعی بشری را در خود دارند، بدون وجود نظام مدیریت شهری ضمن انجام برنامه‌ریزی‌های لازم برای رشد و توسعه آینده شهر به مقابله با مسائل و مشکلات کنونی آنها بپردازد، بی‌سامان می‌شود.
راهبرد نیل به توسعه پایدار کلان‌شهری به ایجاد منظومه‌ای از واحدهای فضایی خودگردان همراه با توسعه اجتماعات محلّی در چارچوب نظام مدیریت یکپارچه شهری بازمی‌گردد، این همان چیزی است که گم‌شده برنامه‌ریزی شهری کنونی کشور است و گویی با طرح و اجرای نقشه‌های کاربری زمین و زیرساخت‌ها و مانند آن، کالبد شهر موجب توسعه اجتماعات می‌شود.
یکپارچه شدن مدیریت شهری این امکان را می‌دهد که علاوه بر کالبد، کارکرد و محتوای اجتماعی و اقتصادی را نیز با یکدیگر در فرایند برنامه‌ریزی توسعه مورد توجه قرار داد و مهم‌تر از آن، فرایند مشارکتی و دربرگیرنده کثرت شهروندان را به راه انداخت؛ فرایندی که لازمه توسعه پایدار و شهروند مدار است.
به منظور بررسی میزان پیشبرد این هدف والا، نیاز است در ابتدا مفهوم مدیریت یکپارچه و چالش‌های پیش‌رو تبیین شود، در این باره گفت‌وگویی با مریم جلوه‌نیا، کارشناس مهندسی شهرسازی انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
الزامات تحقق مدیریت یکپارچه شهری چیست؟
ضرورت تحقق مدیریت یکپارچه شهری، بر این اساس است که در شهرهای بزرگ، هزینه‌های زیادی به جهت ناهماهنگی دستگاه‌های اجرایی به شهروندان تحمیل می‌شود؛ از نمونه‌های بارز این ناهماهنگی‌ها، تداخل طرح‌های عملیاتی از سوی دو نهاد متفاوت است که منجر به اتلاف منابع ملی و محلی می‌شود.
موضوعات مختلف و سازمان‌های درگیر در امر برنامه‌ریزی، برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران شهری را وادار به برنامه‌ریزی یکپارچه کرده است؛ دستگاه‌های نظیر آب و فاضلاب، برق، مخابرات و گاز تماس متقابل کمتری دارند، بنابراین مدیریت شهری، هماهنگ‌کننده تلقی می‌شود.
ارتباط مؤثر میان نهادها به کاهش مدت زمان در سیستم‌های نظام شهری کمک خواهد کرد و این ساختار یکپارچه که منجر به توسعه اقتصادی، حفاظت محیط زیست و ساختارهای دیگر اجتماعی است باید برای افراد، گروه‌ها، نهادها و سازمان‌های ذی‌نفع قابل درک باشد.
یکپارچگی چه ملزوماتی دارد؟
با توجه به مشکلات و مسائل در رابطه با مدیریت شهری، ضرورت‌های تدارک زیرساخت‌ها و پیش‌نیازهای حقوقی-قانونی جهت یکپارچگی همه نهادهای مؤثر در توسعه و عمران شهر، تقویت و ایجاد ساختار مدیریت یکپارچه از طریق تقویت و تجهیز شهرداری مرکزی و نیز شهرداری مناطق و تعریف نهاد بین بخشی مشخص برای مدیریت شهری با زیرساخت‌های نهادی و حقوقی موجود، جهت یکپارچه‌سازی مدیریت شهری احساس می‌شود.
موضوع قطع کمک‌های دولت و استقلال مالی شهرداری‌ها از سال ١٣۶۱ مطرح شده است، اما هیچ‌گاه درآمدهای پایدار جایگزینی برای شهرداری‌ها تعریف نشده است. قرار بود در قالب لایحه مدیریت جامع و یکپارچه شهری، وظایف و مسئولیت‌های شهرداری مجدد تعریف شود و در خصوص درآمدهای شهرداری بازنگری انجام شود تا به منابع پایدار شهری دست پیدا کرد و از تصمیمات مقطعی و ضابطه‌فروشی جهت جبران کسری درآمد ممانعت به‌عمل آید. متأسفانه لوایح و طرح‌های جامع مدیریت شهری یکپارچه هر چند سال یک‌بار به‌صورت جدی مطرح می‌شود و با مخالفت‌هایی که صورت می‌پذیرد، مجدد مسکوت گذاشته شده و تعیین تکلیف نمی‌شود.
تبعات نبود مدیریت یکپارچه شهری چیست؟
نبود انسجام در سیاست‌گذاری مدیریت شهری در سطح کلان و عملیاتی باعث مشکلات عدیده در اجرای طرح‌های شهری شده است و نبود تضمین امنیت و حقوق فردی و گروهی از تبعات فقدان سیاست یکپارچه مدیریت شهری است.
اگر شما شهردار بندرعباس بودید، برای این شهر چه اقداماتی انجام می‌دادید؟
به منظور مدیریت مؤثر و کارا در شهر و دستیابی به شهرهای پویا و نظام‌مند پیشنهاداتی مطرح است که از جمله آن می‌توان به ایجاد فرماندهی منسجم در دستیابی به مدیریت یکپارچه شهری اشاره کرد، همچنین مراکز تصمیم‌گیری، سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با موضوعات اجرایی شهری باید ادغام شود و یک کانون رهبری فرا سازمانی به عنوان هماهنگ کننده کل سازمان‌های خدمات‌رسان شهری به منظور سامان دادن به پراکندگی مدیریت امور شهری ایجاد کنند.
ایجاد هماهنگی بین سازمان‌های متولی امور شهری از طریق ایجاد مراکزی که تصمیم‌های کلیدی سازمان‌ها (از جمله تصویب برنامه‌ها) باید انجام شود، موضوع مهم دیگر ایجاد نظام پیشنهادات و نظام مشورتی با کارکنان و شهروندان است و همچنین تدوین اهداف بلندمدت هم‌راستا میان سازمان‌های متولی امور شهری باید مورد توجه قرار گیرد.
نظر شما