فوران عظیم آتشفشان تونگا از نگاه ناسا

به گزارش ایمنا، دانشمندان ناسا به‌تازگی تصاویر فوران آتشفشان تونگا که توسط دو ماهواره در حال چرخش به دور زمین ثبت شده بود را تجزیه و تحلیل کردند.

طی فوران این آتشفشان در ۱۵ ژانویه، توده‌ای از خاکستر به درون مزوسفر و جایی که شهاب‌ها (shooting stars) یا (meteor) در حال شکل‌گیری هستند، پرتاب شد.

هنگامی که یک آتشفشان در تونگا در ۱۵ ژانویه فوران کرد، ماهواره‌ها توانستند تصاویری از ستون خاکستر آتشفشانی که به مزوسفر (سومین لایه جو زمین) پرتاب می‌شد را ثبت کنند.

به گفته ناسا از زمانی که ماهواره‌ها شروع به نظارت بر سیاره ما کرده‌اند، رویداد تونگا بزرگ‌ترین فوران آتشفشانی بود که رخ داد. هنگامی که آتشفشان در منطقه هونگا تونگا در کشور تونگا در اقیانوس آرام با نیرویی حدود ۱۰ مگاتن TNT، توده عظیمی از خاکستر و گاز را به آسمان پرتاب کرد، دو ماهواره هواشناسی بر فراز آنجا در حال عبور بودند.

ماهواره "GOES-17" اداره ملی اقیانوسی و جوی و ماهواره "Himawari-8" آژانس اکتشافات هوافضای ژاپن به مدت حدود ۱۳ ساعت و در هر ۱۰ دقیقه تصاویری در طیف موج فروسرخ از این فوران ثبت کردند.

دانشمندان ناسا تصاویر ماهواره‌ای را تجزیه و تحلیل کردند و مشخص کردند که فوران اولیه خاکستر ارتفاعی در حدود ۳۶ مایل (۵۸ کیلومتری) داشت و به مزوسفر رسیده بود.

حدود ۳۰ دقیقه طول کشید تا این ستون آتشفشانی به این ارتفاع برسد. سپس یک ستون ثانویه با ارتفاع بیش از ۳۱ مایل (۵۰ کیلومتر) بالا آمد که هر دو در تصاویر ماهواره‌ای قابل مشاهده هستند.

کریستوفر بدکا، دانشمند جوی ناسا به‌تازگی در بیانیه‌ای اظهار کرد: شدت این رویداد بسیار بیشتر از هر ابر طوفانی است که تاکنون مطالعه کرده‌ام. البته خوشحالیم که توانستیم این اتفاق را توسط آخرین نسل ماهواره‌های زمین ثابت ثبت کنیم.

به گفته ناسا، پیش از این بزرگ‌ترین ستون آتشفشانی شناخته شده که تاکنون توسط ماهواره‌ها ثبت شده، فوران کوه پیناتوبو در سال ۱۹۹۱ بود. آن ستون آتشفشانی با ارتفاع ۲۲ مایلی (۳۵ کیلومتری) بالاتر از فیلیپین، به استراتوسفر رسید اما نتوانست به لایه مزوسفر هم برسد.

آتشفشان تونگا زمانی کاملاً زیر آب بود. در سال ۲۰۱۵ و زمانی که در زیر اقیانوس فوران کرد، ناگهان بالا آمد و خشکی ایجاد کرد که به سبب آن دو جزیره از قبل موجود به نام‌های هونگا تونگا و هونگا هاآپای را به هم متصل کرد، توجه دانشمندان را به خود جلب کرد.

یک دهه فعالیت آتشفشانی سطح پایین ناگهان در ماه ژانویه به یک سری فوران‌های عظیم تبدیل شد که این امر، این جزیره تازه متولد شده را از بین برد و قطعات بزرگی از هونگا تونگا و هونگا هاآپای را از بین برد. گرچه جزیره مذکور خالی از سکنه بود، اما فوران آتشفشان و سونامی آن باعث ویران شدن خانه‌ها و قایق‌ها در جزایر پرجمعیت اطراف شد و کابل اینترنت زیردریایی را قطع کرد. سه نفر در پی این فوران جان خود را از دست دادند. بانک جهانی تخمین می‌زند که این رویداد ۹۰.۴ میلیون دلار به آن ناحیه خسارت وارد کرده است.

برای نقشه‌برداری از ستون خاکستر حاصل از فوران اولیه، بدکا و کنستانتین خلوپنکوف از ناسا، از تصاویر این دو ماهواره استفاده کردند. آن‌ها از الگوریتمی استفاده کردند که تصاویر ماهواره‌ها و زوایای مختلف گرفته شده از آن‌ها را برای ساختن یک نمایه سه‌بعدی از ستون با یکدیگر مقایسه می‎‌کرد. این تکنیکی است که آن‌ها برای مطالعه رعد و برق شدید در استراتوسفر توسعه دادند.

بدکا گفت: ترکیب گرمای آتشفشانی و میزان رطوبت فوق‌العاده حاصل از اقیانوس، این فوران را در نوع خود بی‌سابقه کرده است.

بر اساس یک شبکه جهانی تشخیص رعد و برق که توسط شرکت فنلاندی Vaisala اداره می‌شود، این فوران ۴۰۰ هزار رعد و برق در طول شش ساعت ایجاد کرده بود.

منبع: ایسنا