به گزارش خبرنگار ایمنا، سل یکی از بیماری‌های قدیمی است که در هر سنی می‌تواند رخ دهد و همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین علل ناتوانی و مرگ در جهان مطرح است. سالانه ۱۰ میلیون نفر به بیماری سل مبتلا می‌شوند و سه میلیون نفر از آن‌ها جان خود را از دست می‌دهد. در کشورهای در حال توسعه مانند پاکستان و افغانستان بیماری سل شیوع بیشتری دارد و آمارها حاکی از آن است که بیش از ۳۰ میلیون نفر در جهان از بیماری سل رنج می‌برند. در ادامه به بررسی بیشتر این بیماری می‌پردازیم:
آیا بیماری سل قابل درمان است؟
بشر سالیان بسیار طولانی با بیماری سل درگیر بوده و همچنان هم درگیر است. این موضوع در کل جهان به عنوان یک معضل بهداشتی محسوب می‌شود و نباید از تشخیص، درمان و پیگیری بیماران مبتلا به این بیماری غافل و به دلیل ترس از ابتلاء به کرونا این بیماری را نادیده گرفت. اگر بیماری سل به موقع شناسایی شود، با تجویز دارو قابل درمان است و فرد مبتلا با معرفی به مراکز بهداشت و مصرف قرص‌های خوراکی بهبودی پیدا می‌کند. البته داروهای ضد سل در داروخانه‌های شهر یافت نمی‌شود و فقط مراکز بهداشتی وظیفه عرضه این دارو را دارند.
در بسیاری از موارد پزشک برای فرد مبتلا به این بیماری، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. پزشک در طول درمان بیمار، سلامت عمومی، نوع و محل عفونت بیمار را نیز بررسی می‌کند و با توجه به مقاومت احتمالی فرد نسبت به دارو، نوع آنتی‌بیوتیک را مشخص می‌کند.
افرادی به طور پنهان مبتلا به سل می‌شوند که برای درمان به یک نوع آنتی‌بیوتیک نیاز دارند، اما معمولاً برای افراد مبتلا به نوع فعال بیماری چند نوع دارو تجویز می‌شود. افرادی که به نوع فعال این بیماری مبتلا هستند لازم است برای مدتی طولانی از آنتی‌بیوتیک تجویز شده استفاده کنند.
کامل کردن دوره درمان، اهمیت بسیار زیادی دارد و حتی در صورتی که علائم بیماری در بدن بیمار از بین برود، نباید مصرف دارو را قطع کرد. در صورتی که باکتری در طول دوره درمان، سالم بماند، می‌تواند در برابر داروهای تجویز شده مقاوم و در آینده به بیماری سل مقاوم‌تر تبدیل شود.
عوارض جانبی داروهای تجویز شده برای درمان سل
عوارض جانبی داروهای تجویز شده برای درمان بیماری سل بسیار نادر است، اما ممکن است به کبد برخی از افراد آسیب وارد کند. تب، یرقان، استفراغ، حالت تهوع، تیرگی ادرار و بی‌اشتهایی عوارضی است که در صورت مشاهده باید با پزشک معالج در میان گذاشته شود.
راه‌های انتقال بیماری سل
میکروب سل به صورت ذرات ریز وارد هوا شده و مانند سرماخوردگی منتقل می‌شود. این ذرات در صورتی که فرد مبتلا به سل ریوی است توسط سرفه، عطسه، صحبت، خنده یا فریاد فرد ایجاد و در هوا پخش می‌شود. یک سرفه می‌تواند سه هزار ذره میکروبی وارد هوا کند و پنج دقیقه صحبت کردن نیز همین تعداد ذره را تولید می‌کند، اما عطسه موجب تولید تعداد بیشتری ذرات آلوده می‌شود و به دلیل اینکه این ذرات میکروبی بسیار کوچک است در هوای موجود در فضای بسته می‌تواند برای مدت طولانی به طور معلق باقی بمانند. میکروب سل در خلط کاملاً خشک شده یا در گرد و غبار معلق پس از هشت تا ۱۰ روز از بین می‌رود. این میکروب در خاک سرد و سایه‌دار حداقل شش ماه زنده می‌ماند و در خلط در حال پوسیدن و تجزیه، هفته‌ها و ماه‌ها مقاومت دارد. هوای اتاق آلوده شده به میکروب سل توسط شما می‌تواند حتی در زمان غیاب شما نیز موجب انتقال بیماری شود.
زمانی که فرد سالم در هوای آلوده به این ذرات میکروبی تنفس کند، میکروب سل را وارد ریه خود کرده و این میکروب خود را در عرض ۴۸ ساعت به نقاط مختلف بدن می‌رساند، اما بعد از آن بدن دفاع کرده و اجازه گسترش و فعالیت را به میکروب سل نمی‌دهد. جهت انتقال بیماری سل تماس‌های طولانی و ورود تعداد زیاد میکروب سل نیاز است.
انتقال میکروب سل از شما به اطرافیان بستگی به واگیردار بودن بیماری سل فرد، محیطی که تماس در آن اتفاق می‌افتد و مدت زمان تماس دارد. بهترین راه برای توقف انتقال، دوری فرد از اطرافیان و شروع درمان دارویی است. شروع درمان دارویی در کاهش انتقال بیماری بسیار مؤثر است. بیماری سل از راه وسایل آلوده مانند بشقاب و دیگر وسایل مورد نیاز و مورد استفاده بیمار به ندرت سرایت می‌کند. در بیشتر موارد دو هفته بعد از شروع درمان منظم خطر سرایت به دیگران از بین می‌رود.
راه‌های تشخیص بیماری سل
نخستین گام در برنامه مبارزه با بیماری سل شناسایی آن است جهت تشخیص سل از معاینات جسمی، انجام تست پوستی توبرکولین، رادیوگرافی قفسه سینه، کشت خلط، بررسی‌های آزمایشگاهی خون و آزمایش خلط استفاده می‌شود. آسان‌ترین و بهترین روش برای تشخیص بیماری سل، آزمایش نمونه خلط است که در سه نوبت انجام می‌شود.
عامل بیماری سل
عامل بیماری سل میکروبی میله‌ای شکل بسیار کوچکی است که تنها توسط میکروسکوپ دیده می‌شود. این میکروب باسیل‌سل نام دارد و به دلیل اینکه بسیار کوچک است به راحتی در هوا شناور می‌شود.
مهم‌ترین علائم بیماری سل
نشانه‌های اولیه بیماری سل فعال عبارت است از:
- سرفه بیش از سه هفته
- خلط در هنگام سرفه که ممکن است همراه با خون باشد
- بی‌اشتهایی و کاهش وزن
- خستگی و احساس ناخوشی
- تورم در ناحیه گردن
- تب و لرز
- تعریق شبانه
- درد سینه
با مشاهده هر یک از علائم بالا باید به پزشک مراجعه شود. این نشانه‌ها با گذر زمان شدیدتر می‌شود، اما گاهی ممکن است خودبه‌خود از بین برود و دوباره آشکار شود. سل پنهان هیچ‌گونه علائمی ندارد و حتی در عکس‌برداری ریه نیز نشانی از آسیب دیده نمی‌شود.
سل و کرونا
در اوایل سال ۱۹۹۰ کم توجهی به بیماری سل منجر به بروز اپیدمی در شهر نیویورک شد؛ به نحوی که بیش از ۱۵ درصد موارد سل در کشور آمریکا مربوط به این شهر بود و علاوه بر افزایش قابل توجه مرگ‌ومیر، بیش از یک میلیارد دلار بر بودجه سلامت تحمیل کرد تا شرایط به حالت معمول برگردد. اوضاع کنونی چنین حالتی را برای بیماری سل بر اثر شیوع کرونا پدید آورده است که سبب افزایش مرگ به علت کاهش بیماریابی، تشخیص و درمان بیماری سل شده است.
تأخیر در مراجعه به پزشک، تشخیص و درمان منجر به افزایش سرایت سل می‌شود؛ بدین ترتیب ضمن آگاهی‌بخشی مردم در مورد کرونا باید علائم بیماری سل را نیز گوشزد کرد و کادرهای بهداشت و درمان را نسبت به بیماری سل به صورت مستمر اطلاع‌رسانی کرد تا زحمات چند دهه در کنترل بیماری سل و موفقیت‌های سالیان اخیر به هدر نرود.
نظر شما