به گزارش خبرنگار ایمنا، در حال حاضر روزانه معادل ۱۹۰ میلیون لیتر گاز و فرآورده‌های آن به نیروگاه‌های کشور تحویل داده می‌شود که حدود ۱۳ میلیون لیتر آن نفت کوره است که در فصول سرد مانند شرایط فعلی این عدد به ۳۵ میلیون لیتر می‌رسد و در تابستان ممکن است این عدد به صفر نیز برسد. اگر این عدد را به نسبت ۱۹۰ میلیون لیتر فرآورده توزیعی به نیروگاه‌ها در نظر بگیریم، حدود یک ششم می‌شود و این در شرایطی است که طبق اعلام مسئولان، نفت کوره در کلان‌شهرها توزیع نمی‌شود.
به گفته کارشناسان انرژی، نفت کوره ایران با گوگرد بالا به راحتی به نیروگاه‌های دنیا فروخته می‌شود اما مسئله این است که نیروگاه‌های مصرف‌کننده آن استاندارد هستند و پس از گوگردزدایی از گازهای احتراق با عملیات فیلتراسیون، ذرات معلق را کاهش می‌دهند. با این وجود مازوت، متهم اصلی آلودگی هوا در ایران شناخته شده است. با نگاه به سایت سامانه پایش کیفیت هوا می‌توان متوجه شد که شاخص دی‌اکسیدگوگرد زیر ۱۰۰ و در نقطه پاک است؛ یعنی مشکل آلودگی هوای تهران فقط گوگرد نیست.
از سوی دیگر آن طور که مسئولان بارها اعلام کرده‌اند، در اصفهان و تهران نفت کوره سوزانده نمی‌شود و گوگرد در مرحله پاک است و مشکل اصلی، وجود ذرات معلق است. نفت کوره یکی از سوخت‌های محبوب دنیا شناخته شده است و در شرایط کنونی نیز ایران این فرآورده نفتی را به کشورهای دیگر صادر می‌کند.
تولید مازوت در ایران گریزناپذیر است
سعید میرترابی، کارشناس انرژی در این رابطه به خبرنگار ایمنا می‌گوید: حدود دو میلیون بشکه نفت در هر روز در کشور تولید و مصرف می‌شود که در پالایشگاه‌ها به فرآورده تبدیل می‌شود، ۷۰ درصد از نفت برداشت شده از مخازن ایران نفت سنگین بوده و شامل فرآورده‌های سنگین همچون مازوت است، بنابراین تولید این فرآورده گریزناپذیر است.
وی اضافه می‌کند: نیروگاه‌های کشور در فصول غیرسرد با استفاده از انرژی گاز طبیعی فعالیت می‌کنند اما زمانی که سرما اوج گرفته و مصرف گاز در بخش خانگی چندین برابر می‌شود، نیروگاه‌ها از سوخت جایگزین که از پیش ذخیره شده استفاده می‌کنند.
این کارشناس انرژی می‌گوید: مازوت سوختی است که به دلیل آلایندگی استقبال چندانی از آن نمی‌شود، برخی از نیروگاه‌های کشور که به شهرها نزدیک نیست می‌توانند این سوخت را جایگزین گاز طبیعی کنند اما نیروگاه‌هایی که به شهرها نزدیک است باید راهکار دیگری برای تأمین انرژی خود در فصل سرما در نظر بگیرند.
می‌توان آلایندگی مازوت را کاهش داد
میرترابی اضافه می‌کند: می‌توان با سرمایه‌گذاری در این بخش و استفاده از برخی فیلترها، میزان آلایندگی مازوت را کاهش داد، البته هر چقدر فرآورده‌های نفتی سنگین‌تر باشد زمانی که می‌سوزد آلودگی بیشتری تولید می‌کند که ناشی از ترکیب شیمیایی این نوع مواد سنگین است.
کاهش آلایندگی ذغال‌سنگ در اروپا با استفاده از فیلترهای تصفیه‌کننده
وی تصریح می‌کند: در اروپا از ذغال‌سنگ که آلوده‌ترین سوخت جهان است به عنوان منبع تأمین انرژی در نیروگاه‌ها استفاده می‌شود اما آنها توانسته‌اند با استفاده از تکنولوژی و برخی تدابیر، آلایندگی آن را کاهش دهند که از جمله آن به انواع فیلترهای تصفیه کننده می‌توان اشاره کرد.
استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها صرفه اقتصادی ندارد
این کارشناس انرژی می‌گوید: به نظر نمی‌رسد استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها صرفه اقتصادی داشته باشد اما نمی‌توان از آن گریز کرد. قیمت گاز از مازوت کمتر است، حتی تعهدهای صادراتی به ترکیه هم در روزهای اخیر متوقف شده زیرا در شرایط فعلی تأمین گاز مورد نیاز مشترکان خانگی در اولویت است.
میرترابی اضافه کرد: تأمین گاز خانگی دربردارنده برخی حساسیت‌های اجتماعی است که دولت‌ها از آن گریزان بوده و به دنبال کسب رضایت مردم هستند، استفاده از مازوت اهداف کارشناسی اقتصادی نداشته و دلیل اصلی آن سیاست‌گذاری دولت‌ها در راستای تأمین گاز خانگی است.
استفاده از یک سوخت آلاینده برای تأمین انرژی صنایع
شهرام معینی، استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان نیز در این رابطه به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در محاسبه مزیت‌های اقتصادی استفاده از یک سوخت فاکتورهای مختلف آن در نظر گرفته می‌شود که یکی از آنها آلایندگی است، در استفاده از مازوت میزان آلایندگی به قدری زیاد است که قیمت و سایر فاکتورها بی ارزش می‌شود. نفت کوره را می‌توان صادرات کرده و از آن درآمد کسب کرد اما به دلیل مشکلات تأمین سوخت در زمستان در نیروگاه‌ها استفاده می‌شود.
در پارس جنوبی سرمایه‌گذاری لازم انجام نشده است
وی اضافه می‌کند: در چند سال اخیر که روند برداشت گاز به دلیل نبود امکان سرمایه‌گذاری در پارس جنوبی رشدی نداشته است، فاز جدیدی در پارس جنوبی افتتاح نشده و برای جلوگیری از افت فشار در فازهای قبلی پارس جنوبی هم به تکنولوژی‌هایی نیاز است که کشور ما در اختیار ندارد.
این استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان ادامه می‌دهد: برای حفظ سطح برداشت از پارس جنوبی در هر سال نیازمند سرمایه‌گذاری ۱.۵ میلیارد دلار در این بخش هستیم، با وجود حوزه‌ها و منابع فراوان گازی به دلیل ناتوانی در سرمایه‌گذاری نتوانسته‌ایم برداشت گاز را افزایش داده و از افت فشار منابع کنونی جلوگیری کنیم.
رشد تولید گاز در ایران متوقف شده است
معینی اضافه کرد: تعداد کمی از شرکت‌های بزرگ نفت و گاز بین‌المللی تجهیزات این حوزه را در اختیار دارند که در ایران امکان فعالیت ندارند، بنابراین رشد تولید گاز متوقف شده است. این در حالی است که مصرف گاز در زمستان‌ها در کشور ما افزایش قابل توجهی دارد.
وی ادامه می‌دهد: گاز خانگی بسیار ارزان است، همین موضوع منجر به عدم رعایت استانداردهای محیط زیستی در ساخت منازل شده است، در مقابل صنایع هم به گاز طبیعی برای تأمین انرژی خود نیاز دارند، این موضوع منجر به صدور مجوز استفاده از مازوت در صنایع در فصل زمستان شده است.
ایران به درآمد ارزی صادرات گاز نیاز دارد
این استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان خاطرنشان می‌کند: علاوه بر این در سال‌های گذشته به دلیل کاهش قیمت گاز، صادرات گاز به ترکیه کاهش یافته بود اما امسال ایران گاز طبیعی را به ترکیه و عراق هم صادرات می‌کند. تعهدات گازی بین ایران و ترکیه طولانی‌مدت بوده و قیمت آن هم بالا است، همین موضوع منجر شده ترکیه برخی مواقع از راه‌های دیگری گاز طبیعی مورد نیاز خود را تأمین کند.
معینی اضافه می‌کند: بخش زیادی از درآمد ارزی که از صادرات گاز به ترکیه و عراق حاصل می‌شود، قابل تبدیل بوده و به کمک آن کالاهای مورد نیاز کشور تأمین می‌شود بنابراین ایران بیش از طرف‌های صادراتی خود به درآمد صادرات گاز وابسته است.
وی ادامه می‌دهد: با این وجود، ادامه تعهدات صادراتی در شرایط فعلی توجیهی ندارد.
به گزارش ایمنا، به گفته کارشناسان، با تمام مزایا و معایب نفت کوره یا همان مازوت، به نظر می‌رسد که موضوع آلودگی این روزهای تهران و کلان‌شهرها ارتباط چندانی با استفاده از این فرآورده نفتی در نیروگاه‌ها ندارد؛ چراکه در هیچ‌کدام از نیروگاه‌های کلان‌شهرها از مازوت استفاده نمی‌شود و شاید بهتر باشد مسئولان با یک هم‌افزایی و اتحاد به دنبال ریشه‌یابی مشکل و حل و رفع غبار سیاهی از آسمان کلان‌شهرها باشند.
گزارش از: فرشته بابایی، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما