به گزارش خبرنگار ایمنا، گذشته از منابع آلاینده دیگر مانند صنایع، یکی از عوامل آلاینده هوا، سیستم حمل و نقل است؛ امروزه در دیگر کشورها برای کاهش آلودگی هوا از سیستم‌های حمل و نقل به‌روز استفاده می‌شود اما در کشور ما به دلایل مختلف از این مورد غفلت شده و با افزایش تردد خودروها به ویژه در مناطق مرکزی شهر، آلودگی هوای شهرها افزایش یافته است.
کنترل تردد خودروهای شخصی در مناطق پر ازدحام شهر به روش‌های مرسوم کنونی، با مشکلات و نواقص متعددی همراه است که برای مدیریت این شرایط یکی از روش‌هایی که یکی یکی در شهرهای ایران مرسوم می‌شود ایجاد محدوده طرح ترافیک است؛ اما آیا این موضوع باعث کاهش آلودگی هوا نیز می‌شود؟
استناد به برخی مطالعات اولیه در تعدادی از شهرهای بزرگ دنیا، نشان می‌دهد که کاربرد فناوری‌های نوین ردیابی می‌تواند پاسخ مناسبی برای رفع این مشکلات و نیازهای مدیریتی شهرها به منظور کنترل و کاهش حجم تردد خودروها ارائه کند.
اکنون و در فصل سرد سال که رغبت به استفاده از خودروهای شخصی بیشتر است، یک سوال تکراری مطرح می‌شود که برای کاهش آلایندگی خودروها چه باید کرد؟
امین‌زینل همدانی، دکترای برنامه‌ریزی حمل و نقل معتقد است مهم‌ترین معضل برای کاهش آلودگی هوا نبود سند جامع است و در گفت‌وگویی با خبرنگار ایمنا این موضوع را واکاوی می‌کند، مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
اجرای طرح آلودگی هوا چه تأثیری بر آلودگی هوای شهرها می‌گذارد؟
برای برنامه‌ریزی حمل و نقل در شهرها، اقدامات کوتاه‌مدت می‌توان انجام داد؛ این اقدامات باید در مدت کوتاه، مثمر ثمر بوده و پس از اجرا، ارزیابی شود که در چه شاخصه‌هایی مؤثر بوده است.
فلسفه به وجود آمدن طرح‌هایی مانند طرح زوج و فرد و طرح‌های ترافیکی، کنترل تعداد خودروهای شخصی در مناطقی مانند مرکز شهرها است تا ازدحام خودروها در یک منطقه کاهش یافته و استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی رواج پیدا کند اما کم کم شکل طرح ترافیک در کشور تغییر پیدا کرده و مسئولان اعلام می‌کنند اجرای این طرح‌ها برای کاهش آلودگی هوا است در صورتی که شهر دارای یک کالبد بهم پیوسته است و این طرح‌ها مطمئناً هیچ‌گونه تأثیری روی آلودگی هوا ندارد.
اجرای این طرح‌ها زمانی در کاهش آلودگی هوا تأثیر مثبت دارد که ناوگان حمل و نقل عمومی ما تا حدی کارایی داشته باشد که مکمل این طرح بوده و در تمام شهر فراگیر باشد؛ البته این طرح‌ها با مدیریت پارکینگ‌ها و نظارت پلیس راهور اثربخش‌تر خواهد بود.
برای کاهش آلودگی هوا باید مدیریت یکپارچه حمل و نقل در دستور کار قرار گیرد. سلامت خودروها و کیفیت سوخت از یک سو و نظارت پلیس بر رانندگان پس از دریافت گواهینامه از سوی دیگر عوامل مهم ایجاد آلودگی توسط خودروها است.
در دیگر کشورها چه اقداماتی برای کاهش آلودگی هوا انجام شده است؟
کشورهای دیگر در حال اجرای اقداماتی همچون حرکت به سمت استفاده از سوخت‌های پاک و خودروهای برقی و هیبریدی، افزایش قیمت و کیفیت سوخت هستند که باید ابتدا دیگر اقدامات همچون اجرای سیستم حمل و نقل همگانی با کارایی لازم در دستور کار قرار گیرد و سپس قیمت سوخت افزایش یابد.
البته معتقدم مهم‌ترین اقدام دیگر کشورها فرهنگ‌سازی است؛ این احساس باید در مردم به وجود آید که هر چه تعداد خودرو در خیابان‌ها کمتر شود، به نسل‌های بعدی کمک می‌کند. این احساس را رسانه‌ها و متولیان آموزشی کشور باید به مردم القا کنند.
در فرایبورگ آلمان، ۶۰ درصد مردم با توجه به داشتن خودروی شخصی، ترجیح می‌دهند که از ناوگان حمل و نقل عمومی استفاده کنند؛ این فرهنگ است که به مردم این باور را داده است.
این دیدگاه باید در مردم و همه مسئولان شهری و کشوری نهادینه شود تا بتوانیم آلودگی هوا را کاهش داده و محیط زیست را حفظ کنیم.
در زمینه حمل و نقل، چه راهکاری برای کاهش آلودگی هوا پیشنهاد می‌کنید؟
با توجه به اینکه باید به معضل آلودگی هوا به طور جامع نگاه کرد، نمی‌توان گفت کدام بخش چه اقداماتی انجام دهد؛ اولین اقدام باید تنظیم سند جامع باشد.
پیش از اقدام باید مشخص شود چند درصد از حجم آلودگی از صنایع، حمل و نقل و یا دیگر بخش‌ها است اما در حال حاضر نمی‌دانیم کدام سازمان باید این موضوع را مشخص کند.
در زمان آلودگی هوا تمام ارگان‌ها به‌گونه‌ای شانه خالی کرده و سعی می‌کنند خود را بی‌گناه جلوه دهند؛ یکی از ارگان‌هایی که می‌تواند پیش قدم باشد استانداری است. باید ابتدا سهم هر بخش مشخص شده و به سمتی حرکت کنیم که آهسته آهسته بخش‌ها ارزیابی شده و آلودگی کاهش یابد و حتی اگر لازم است صنایع جابجا شود.
در کلانشهرها روز به روز وضعیت بحرانی‌تری را سپری می‌کنیم و اگر آمار تلفات آلودگی هوا وجود داشت و متوجه می‌شدیم چقدر هزینه انسانی در این زمینه می‌پردازیم بسیار دارای اهمیت بود؛ کاش همین گونه که آمار کرونا مهم است مبحث آلودگی هوا نیز اهمیت داشت.
این موضوع عزم جامع مدیریتی لازم دارد و طبیعتاً راهکارهای کوتاه‌مدت مانند طرح ترافیک جواب این معضل را نمی‌دهد و ما فقط صورت مسئله را پاک می‌کنیم.
از این که سیستم حمل و نقل عمومی بیشتر آلاینده هوا است یا صنایع یا خودروهای شخصی، آمار دقیقی نداریم؛ نقش هر کدام از این موارد باید مشخص باشد تا مسئولان توانایی برنامه‌ریزی را داشته باشند.
نقش شهرداری‌ها در تنظیم سند جامع و کاهش آلودگی هوا چیست؟
شهرداری بازوی اجرایی شهر است و معتقدم اقداماتی که شهرداری در این زمینه می‌تواند لحاظ کند فرهنگ‌سازی، افزایش گستره فضای سبز و ارتقا و بهینه‌سازی ناوگان حمل و نقل همگانی است؛ در این زمینه شهرداری می‌تواند نقش نظارتی ایفا کرده و تعداد کارگاه‌ها در محدوده شهری را کاهش دهد زیرا بسیاری از کارگاه‌ها به صورت غیرقانونی در محدوده شهرها فعالیت می‌کنند.
نظر شما