به گزارش خبرنگار ایمنا، مناطق تحت مدیریت حفاظت محیط زیست استان اصفهان شامل مناطق پارک ملی و پناهگاه حیات‌وحش کلاه‌قاضی، پارک ملی و پناهگاه حیات‌وحش قمیشلو، پناهگاه حیات‌وحش عباس‌آباد، پناهگاه حیات‌وحش یخاب، منطقه حفاظت شده کرکس، منطقه حفاظت شده کهیاز، منطقه حفاظت شده قمصر و برزک، منطقه حفاظت شده دالانکوه، اثر طبیعی ملی سپاهان، تالاب بین‌المللی گاوخونی و پناهگاه حیات وحش موته است.
موته نام منطقه‌ای با وسعت ۲۰۵ هزار هکتار است که در شمال غربی استان اصفهان، شمال میمه و جنوب غربی شهرستان دلیجان قرار دارد. این پناهگاه مابین شهرستان‌های شاهین‌شهر و میمه، محلات، جنوب شهر نیم‌ور و شهرستان گلپایگان است و روستایی به همین نام در مرکز آن قرار دارد.
سیمای کلی منطقه موته شامل کوهستان‌ها و تپه ماهورهای متعدد و دشت‌های وسیع است. هریک از گونه‌های گیاهی و جانوری در زیستگاه‌های مخصوص به خود ادامه حیات می‌دهند و شرایط زیستگاهی خاصی را برای حیات‌وحش منطقه ایجاد می‌کنند؛ کل و بزها را در کوهستان‌ها می‌توان یافت، قوچ و میش‌ها بر روی تپه ماهورها زندگی می‌کنند و آهوها که موته به نام آنها شناخته می‌شود، در دشت‌های وسیع این منطقه زیست دارند.
مأموران و محیط‌بانان سازمان محیط زیست استان اصفهان طی دهه‌های گذشته سعی بر حفظ گونه‌های ارزشمند موته داشته و هرساله با انجام سرشماری وضعیت منطقه را نسبت به سال گذشته و سال‌های قبل‌تر آن برآورد و ارزیابی کرده‌اند. امسال نیز همانند سال‌های قبل مأموران سازمان محیط زیست از ۲۳ آذرماه فعالیت خود را برای سرشماری چهار گونه علف خوار موته شامل کل و بز، قوچ و میش، آهو و جبیر آغاز کردند و با تشکیل گروه‌های حرفه‌ای به نقاط مختلف منطقه رفتند. خبرنگار ایمنا در روز اول سرشماری منطقه موته با گروه اداره محیط زیست برای سرشماری این منطقه همراه شد.
اواخر آذرماه زمان شروع سرشماری در مناطق حفاظت شده
مرتضی جمشیدیان، فرمانده یگان حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان که به همراه محیط‌بانان سازمان برای انجام سرشماری در منطقه موته حضور داشت، در خصوص تعداد مناطق حفاظت شده سطح استان اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در استان اصفهان ۱۰ منطقه حفاظت شده شامل پارک ملی و پناهگاه حیات‌وحش و ۱۰ منطقه شکار ممنوع وجود دارد؛ وسعت مناطق حفاظت شده استان حدود یک میلیون و ۵۶۰ هزار هکتار است و در حدود یک میلیون هکتار نیز مناطق شکار ممنوع در سطح استان وجود دارد.
وی به نحوه انجام سرشماری در مناطق حفاظت شده اشاره و خاطرنشان می‌کند: سازمان محیط زیست یک مرتبه در سال سرشماری انجام می‌دهد که البته بستگی به منطقه سرشماری دارد. سرشماری در پناهگاه حیات‌وحش موته معمولاً اواخر آذر و اوایل دی‌ماه انجام می‌شود، سه گونه قوچ و میش، آهو، کل و بز در منطقه موته سرشماری می‌شود و اگر مأموران تعدادی گرگ و گراز ببیند نیز در سرشماری لحاظ می‌کنند.
خروج آهوان موته به دلیل خشکسالی از منطقه
فرمانده یگان حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان تصریح می‌کند: متأسفانه امسال مسئله خشکسالی موجب شد این گونه‌های تحت حفاظت به خصوص آهو از منطقه خارج شوند و تا مناطق فریدن، گلپایگان و خمین پیش بروند و پراکندگی شدیدی داشتیم.
جمشیدیان اضافه می‌کند: گونه‌هایی که از منطقه خارج شدند، گونه‌های مولد بودند و اکنون در حال برآورد جمعیت آنها هستیم تا وضعیت منطقه را بتوانیم به درستی ارزیابی کنیم. این گونه‌های مولد اگر تلف نشده باشند، ممکن است دوباره بازگردند.
وی با بیان اینکه آب و غذا و امنیت شرط اولیه یک منطقه قابل زیست است و حتماً باید وجود داشته باشد، تاکید می‌کند: خوشبختانه مشکل کمبود آب نداشته‌ایم اما مشکل اصلی منطقه کمبود علف سبز بوده است؛ در برخی مناطق حفاظت شده استان آبرسانی با تانکر انجام شد اما خوشبختانه منطقه موته نیازی به تانکر آب نداشت و آب چشمه‌ها تأمین کننده نیاز حیوانات بود.
توزیع علوفه خشک مانع مهاجرت علفخواران
فرمانده یگان حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان اظهار می‌کند: این علفخواران در فصل زایمان تا زمان حرکت بره‌هایشان باید از علوفه سبز تغذیه کنند اما امسال به دلیل خشکسالی و نبود علف سبز، بسیاری از آنها به مزارع اطراف مناطق هجوم آوردند و در پی علوفه، اکثراً در مزرعه‌ها تلف و یا شکار شدند.
جمشیدیان خاطرنشان می‌کند: منبع تغذیه گونه‌های حیوانی منطقه موته علف سبز است و امسال خوشبختانه با اعتبار در نظر گرفته شده، بعد از فصل زایمان اقدام به علوفه‌ریزی کردیم که راهکار خوبی بود اما به دلیل اینکه ما نمی‌توانیم علف تر توزیع کنیم و صرفاً علف خشک توزیع می‌شود، حیوانات به دنبال علف سبز از منطقه خارج شدند و امکان جلوگیری از مهاجرت آنها را نداشتیم اما ماندگاری تعدادی از آنها با توزیع علف خشک بیشتر شد همچنین کمتر به مزارع روستاها هجوم بردند.
وی ادامه می‌دهد: امسال بیشترین درصد علوفه مورد نیاز از اعتبارات در نظر گرفته شده برای سازمان تأمین شد، البته دو سه مورد نذر علوفه داشتیم اما عمده علوفه تهیه شده برای آهوها را خود سازمان تأمین و توزیع کرد.
فعالیت ۲۰۰ محیط‌بان در مناطق حفاظت شده استان
فرمانده یگان حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان تاکید می‌کند: ما در سازمان محیط زیست چندان موافق علوفه دهی نیستیم و بر این باور هستیم که حیوان باید در شرایط طبیعی خودش را حفظ کند اما متأسفانه به دلیل وجود مزارع در اطراف منطقه، به ناچار باید علوفه دهی را انجام دهیم تا حیوانات منطقه موته کمتر به سمت مزارع روستاییان بروند.
جمشیدیان می‌افزاید: رفتن آنها به سمت مزارع هم آسیب زننده است، هم کشاورزان از این موضوع شاکی می‌شوند و هم اینکه حفاظت آنها در مزارع کار سختی است و همین امر باعث شکار آنها می‌شود، در صورت نبود این موارد محیط زیست موافق علوفه دهی نیست.
وی با اشاره به تعداد محیط‌بانان سطح استان و شرایط کاری آنها تصریح می‌کند: در یگان حفاظت محیط زیست استان ۲۰۰ محیط‌بان مشغول به کار بوده و در منطقه حفاظت شده موته هم حدود ۲۵ محیط‌بان برای حفاظت فعال هستند.
موردی از بیماری طاعون در منطقه موته گزارش نشده است
فرمانده یگان حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با بیان اینکه محیط‌بانان بیمه مسئولیت و بیمه تکمیلی هستند، اظهار می‌کند: پرداخت حقوق محیط‌بانان بر اساس قانون استخدام کشوری است اما با توجه به شرایط سخت کاری آنها، حقوقشان کفاف زندگی‌شان را نمی‌دهد و اندک است، بر این اساس سازمان محیط زیست به دنبال پرداخت اضافه کار و مأموریت بیشتر به مأموران است.
جمشیدیان با تاکید بر اینکه در سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ برای هیچکدام از مناطق حفاظت شده استان مجوز شکار صادر نشده است، می‌افزاید: متخلفان شکار همیشه بوده‌اند و در حال حاضر نیز هستند و تعداد آنها افزایش هم داشته است اما خوشبختانه هیچ مورد درگیری منجر به جرح یا فوت میان شکارچیان و محیط‌بانان وجود نداشته است.
وی در خصوص بیماری طاعون نشخوارکنندگان خاطرنشان می‌کند: هیچ موردی از بیماری طاعون نشخوارکنندگان در منطقه موته و گونه‌های حفاظت شده آن گزارش نشده است.
آذرماه؛ بهترین فصل انجام سرشماری
حسن مقیمی، پژوهشگر طبیعت و عکاس حیات‌وحش در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به چرایی انتخاب این فصل برای انجام سرشماری اظهار می‌کند: اصولاً باید فصل به فصل سال سرشماری انجام شود اما اگر قرار است یک مرتبه در سال سرشماری انجام شود، بهترین فصل، آذرماه است زیرا فصل آمیزش گونه‌های علف خوار از اوایل پاییز آغاز و آنها از حالت پراکندگی خارج می‌شوند.
وی تصریح کرد: در شرایط عادی گله‌های نر جدا و پراکنده هستند و ماده‌ها و بره‌های سال گذشته نیز گله‌های دیگری تشکیل داده‌اند اما در فصل جفت‌یابی، گله‌های بزرگ‌تری تشکیل می‌دهند و تجمع دارند، لذا به راحتی دیده می‌شوند و دیدن و سرشماری کردن آنها آسان‌تر است.
این همیار زیست محیطی در اجرای سرشماری با بیان اینکه حیات‌وحش قابل سرشماری در مناطق حفاظت شده اصفهان علفخواران بزرگ مانند قوچ و میش، کل و بز، آهو و جبیر هستند، تاکید می‌کند: حیات‌وحش دامنه وسیعی دارد و تمام موجودات زنده را شامل می‌شود اما حیات‌وحش قابل سرشماری متفاوت است و نمی‌توان از حشرات و پرندگان در سطح مناطقی مانند موته که خارج از پهنه آبی است، سرشماری کرد.
موته بهترین زیستگاه آهوی ایرانی در سطح کشور است
مقیمی اضافه می‌کند: بر طبق سرشماری‌های انجام شده در سال‌های بعد از انقلاب، سرشماری این گونه‌ها روندی افزایشی داشته و موته یکی از درخشان‌ترین مناطق در سطح کشور به لحاظ تعداد حیات‌وحش قابل سرشماری است.
وی اظهار می‌کند: امسال خشک‌ترین سال در طول ۵۰ سال اخیر بوده و بعد از اعلام نتایج سرشماری می‌توان در خصوص وضعیت منطقه اظهار نظر کرد اما تمام سال‌ها تعداد گونه‌ها روندی افزایشی داشته است.
این فعال محیط زیست می‌گوید: در حال حاضر هیچکدام از گونه‌های گیاهخوار ما در خطر انقراض نیستند بلکه سرشماری شیوه و شاخصی برای برآورد وضعیت منطقه، چه به لحاظ حفاظت و چه به لحاظ شرایط اکولوژیکی است.
نام آهوی ایرانی با نام موته گره خورده است
مقیمی با تاکید بر اینکه روند زایش این گونه‌ها افزایشی است، ادامه می‌دهد: در طول این سال‌ها با زحمت مأموران محیط زیست وضعیت بهتر شده است و در حال حاضر یکی از بهترین زیستگاه‌های آهوی ایرانی در سطح کشور منطقه حفاظت شده موته است و بیشترین تعداد آهوی ایرانی در سطح کشور در این منطقه زندگی می‌کند.
وی با بیان اینکه نام آهوی ایرانی با نام موته گره خورده است، اضافه می‌کند: آب، علوفه و امنیت هر کجا که باشد، شرایط برای جمع شدن زنجیره حیات‌وحش نیز فراهم می‌شود.
بیشتر ببینید:
نظر شما