به گزارش خبرنگار ایمنا، بر اساس ماده دو قانون تأمین‌اجتماعی بازنشستگی یعنی عدم اشتغال بیمه شده به کار به علت رسیدن به سن بازنشستگی مقرر در قانون، بازنشستگی در واقع عبارت است از توقف فعالیت حرفه‌ای کارگر به علت افزایش سن و استفاده از خدمات صندوق‌های بازنشستگی که از این طریق نیروی سالمند حمایت شده و فضای کار برای نیروی جوان و تازه‌کار باز می‌شود. فرد شاغل در طول سال‌های اشتغال به کار، به صورت ماهانه مقداری از درآمد خود را به حساب سازمان تأمین‌اجتماعی واریز کرده و پس از رسیدن به سن بازنشستگی ماهانه مبلغی به عنوان مستمری دریافت می‌کند.
در ابتدای ترک کار بسیاری از افراد مدت زمان زیادی باید منتظر بمانند تا حقوق خود را دریافت کنند و فشار روحی وارده بر آنها در این مدت بسیار بالا است برخلاف هدف بازنشستگی که داشتن آسودگی خاطر است. در وهله بعد با بالا رفتن نجومی قیمت‌ها، بازنشستگان با دریافت حقوق حداقلی از پس یک زندگی معمول برنیامده و چند برابر پایین‌تر از خط فقر اعلامی توسط دولت زندگی می‌کنند.
افراد با سن بالا پس از بازنشستگی به اشتغال مجدد به کار روی می‌آورند بلکه بتوانند معیشت خانواده خود را تأمین کنند. کاهش زمان انتظار دریافت حقوق، همسان‌سازی عادلانه حقوق و تغییر وضعیت درمانی بازنشستگان به وضعیت مطلوب از ساده‌ترین مطالبات این قشر از جامعه است که باید مورد توجه بیشتری قرار بگیرد.
زندگی پس از بازنشستگی از دید بازنشستگان
نصر یک بازنشسته ۷۰ ساله به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: سال‌ها مشغول کار بودم تا بازنشسته شدم. تصور می‌کردم پس از بازنشستگی زندگی راحت و بدون دغدغه‌ای خواهم داشت. با گذشت چند سال مستمری من در برابر اوضاع اقتصادی دوام نیاورد و روز به روز توان اقتصادی‌ام کمتر شد.
وی ادامه می‌دهد: برای اینکه بتوانم از پس مخارج زندگی برآیم مشغول به کارهای دیگر شدم اما با توجه به بالاتر رفتن سنم، از نظر فکری و جسمی توانم کمتر شد. وام‌های بازنشستگی بقدری نیست که حتی کمکی برای گذران زندگی باشد و تنها یک بدهی برای فرد بازنشسته به وجود می‌آورد.
این بازنشسته اضافه می‌کند: دو دختر و دو پسر دارم. در زمان اشتغال به کار دو دخترم را به خانه شوهر فرستادم و جهیزیه آنها را کامل دادم اما با مستمری حال حاضرم نمی‌توانم کمکی به پسرانم بکنم.
مدت زمان بالای انتظار برای شروع واریز مستمری
احمدی یک بازنشسته ۵۰ ساله در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص عدم پرداخت به موقع حقوق افراد تازه ترک خدمت کرده، اظهار می‌کند: یکی از مشکلات بزرگی که بازنشستگان با آن درگیر هستند مدت زمان بالای انتظار برای دریافت مستمری است. حدود هشت ماه از ترک کار من می‌گذرد اما همچنان مستمری بازنشستگی برایم واریز نشده است؛ در این مدت زیاد از نظر اقتصادی و روحی تحت فشار زیادی قرار گرفته‌ام.
وی با اشاره به همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، تصریح می‌کند: همسان‌سازی حقوق بازنشستگان برای افرادی که چندین سال گذشته ترک کار کرده‌اند بسیار مؤثر است. چرخ اقتصاد کشوری هر روز به سمت جدیدی می‌رود و افراد بازنشسته توان گذشته خود را برای ادامه زندگی از دست داده‌اند. بسیاری از بازنشستگان حقوق یک تا دو میلیون دارند و این حقوق برای یک خانواده دو نفره هم کفاف نمی‌دهد چه برسد به خانواده‌هایی با جمعیت بالا یا دارای جوان دانشجو یا نزدیک به ازدواج.
این بازنشسته می‌افزاید: دوران بازنشستگی باید دوران آرامش خاطر پس از سال‌ها دوندگی برای زندگی باشد اما برای بسیاری ابتدای سختی و دویدن‌های چند برابر است. بسیاری از بازنشستگان برای رها کردن خود از فشار زندگی از جمع خانواده خود هم فرار می‌کنند، بسیاری را می‌شناسم که با سن بالا به کارهای سختی مشغول شده‌اند تا کمکی برای زندگی باشند و تعداد زیادی از افراد پس از دوران کاری خود به علت ابهام در آینده روبه‌رویشان دچار افسردگی می‌شوند.
قانون بازنشستگی سازمان تأمین‌اجتماعی
مهدی ترکان رئیس کانون بازنشستگان استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص قانون بازنشستگی کشور، اظهار می‌کند: بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی با ۶۰ سال سن با ۱۰ یا ۲۰ سال کار، افراد با ۵۵ سال سن با ۲۰ سال سابقه کار و ۱۰ سال سختی‌کار بدون در نظر گرفتن سن می‌توانند بازنشسته شوند. در صورتی که فرد ۶۰ ساله، ۸ سال برای بازنشستگی کم داشته باشند، می‌توانند ۸ سال را خریداری کرده و با ۱۰ سال بازنشسته شوند.
وی ادامه می‌دهد: مستمری افراد با ۱۰ سال سابقه کار به نسبت ۱۰ روز، مستمری افراد با ۲۰ سال سابقه کار حداقل دستمزد و مستمری افراد با ۳۰ یا ۳۵ سال سابقه کار با محاسبه دریافتی دو سال آخر تقسیم بر ۲۴ معین می‌شود و در صورتی که حقوق یک ماه آنها زیر حداقل دستمزد باشد، مستمری آنها طبق حداقل دستمزد پرداخت می‌شود.
همسان‌سازی ناعادلانه حقوق بازنشستگان
رئیس کانون بازنشستگان استان اصفهان با اشاره به ناعادلانه بودن همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، اضافه می‌کند: همسان‌سازی حقوق بازنشستگان که در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ انجام شد، عادلانه نبوده و در حال حاضر ۶۰ تا ۶۵ درصد بازنشسته‌ها حداقل دستمزد را دریافت می‌کنند. حداقل دستمزد سه برابر زیر خط فقر اعلام شده از سوی دولت است و این معضلی بزرگ برای فرد بازنشسته محسوب می‌شود.
وی می‌افزاید: همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین‌اجتماعی مانند بازنشستگان لشکری و کشوری باید دائمی باشد. دائمی بودن و اجرای مجدد طرح همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، همچنان در مجلس مورد بحث است. بازنشسته تأمین‌اجتماعی شرمنده خانواده خود بوده و با حداقل دستمزد نمی‌توان یک زندگی حداقلی را ساخت.
از بدهی‌های دولت به سازمان تأمین‌اجتماعی تا وام برای پرداخت مستمری
ترکان با توجه به بدهی‌های دولت به سازمان تأمین‌اجتماعی، تصریح می‌کند: بدهی دولت به سازمان تأمین‌اجتماعی حدود ۴۰۰ هزار میلیارد برآورد شده و سال گذشته حدود ۸۹ هزار میلیارد بودجه برای واگذاری کارخانه و موارد دیگر به سازمان تأمین‌اجتماعی اختصاص داده شد اما خبری از اجرایی شدن آن به گوش نرسیده است. طبق گفته مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی، تأمین حقوق بازنشستگان با وام میسر می‌شود و در صورت پرداخت نشدن بدهی‌های دولت، این ابر صندوق کشور با ۵۲ درصد یعنی حدود ۴۵ میلیون نفر عضو با چالش روبه‌رو خواهد شد.
وی با اشاره به آمار مستمری‌بگیران سازمان تأمین‌اجتماعی استان اصفهان، اضافه می‌کند: ۳۷۵ هزار بازنشسته و ۲۸۰ هزار مستمری‌بگیر در استان اصفهان وجود دارند که با محاسبه از کارافتادگان، حدود ۶۷۰ هزار نفر مستمری‌بگیر سازمان تأمین‌اجتماعی هستند.
صفر بودن تسهیلات ارائه شده به بازنشستگان
رئیس کانون بازنشستگان استان اصفهان ادامه می‌دهد: خدمات ارائه شده به بازنشستگان برای تسهیل زندگی حدود صفر است. از نظر معیشت و حقوقی شرایط زندگی آنها مشخص بوده و از نظر درمانی، در واقع برای آنها درمانی وجود ندارد و الزام درمان تصویب شده در سال‌های ۵۴ و ۶۸ اجرا نمی‌شود. طبق قانون درمان حتی فرد باید به خارج از کشور نیز فرستاده شود اما سازمان تأمین‌اجتماعی بازنشستگان را حتی به بیمارستان‌های دولتی نیز ارجاع نمی‌دهند. اگر قانون الزام درمان تصویب شده اجرایی شود، اصلاً نیازی به بیمه تکمیلی نیست.
وی اضافه می‌کند: از نظر رفاهی نیز تفریح و مسافرتی برای بازنشستگان در نظر گرفته نشده اما توجه به درمان و حقوق بازنشستگان ارجحیت دارد. بسیاری از بازنشستگان کشور اجاره‌نشین بوده و از دولت انتظار می‌رود در طرح مسکن ملی سهمیه‌ای جداگانه برای بازنشستگان و مستمری‌بگیران تأمین‌اجتماعی در نظر گرفته شود. بیشتر جوانان به علت نداشتن مسکن از ازدواج دوری می‌کنند و با شرایط اقتصادی کشور تهیه مسکن برای یک جوان سخت بوده و یک پدر نیز نمی‌تواند با این شرایط کمکی به فرزند خود کند.
ناکارآمدی وام‌های بازنشستگان
ترکان در خصوص وام‌های اختصاص یافته به بازنشستگان اظهار می‌کند: ۲۵ هزار سهمیه وام به بازنشستگان داده شده که در تقسیم سهمیه‌ها، شاید برای یک شهرستان ۱۰ سهمیه وام اختصاص یابد که اصلاً از نظر تعداد و هزینه پاسخگوی افراد نیست. وام پرداختی حال حاضر به بازنشستگان، هفت میلیون تومانی با چهار درصد است. لازم است بانک رفاه وام بازنشستگان را روی مبلغ بیشتر و درصد کمتر تنظیم کند و شرایط بلوکه و سپرده را از شرایط وام بازنشستگان بردارد.
بیمه تکمیلی و عضویت در کانون بازنشستگان
وی با اشاره به روند گرفتن بیمه‌تکمیلی افراد تازه بازنشسته شده، تصریح می‌کند: افراد تازه بازنشسته شده برای گرفتن بیمه تکمیلی خود باید به همراه دفترچه بیمه یا شماره مستمری و مدارک ملی خود، همسر، دختر و پسر در صورتی که دختر ازدواج نکرده و پسر زیر ۱۸ سال یا در حال تحصیل است، به کانون‌های بازنشستگی سراسر کشور مراجعه کنند تا برای بیمه ارجاع داده شوند. استان اصفهان در حال حاضر ۲۶ کانون بازنشستگی دارد.
رئیس کانون بازنشستگان استان اصفهان می‌افزاید: عضویت افراد بازنشسته در کانون بازنشستگان کشوری آزاد است و قانونا تمام بازنشستگان عضو کانون هستند اما برای عضویت و گرفتن کارت، افراد باید با همراه داشتن عکس پرسنلی، شماره مستمری و مدارک ملی خود به کانون‌های بازنشستگی مراجعه کنند.
لزوم توجه به سه جانبه‌گرایی
وی با تاکید بر سه جانبه‌گرایی ادامه می‌دهد: سه جانبه‌گرایی از مسائل حائز اهمیتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. نمایندگان کارفرما، دولت و کارگران باید جزو هیئت مدیره باشند و برای مشکلات درمانی، معیشتی و مسکن بازنشستگان فکر اساسی کنند.
ترکان با اشاره به عدم اجازه افراد به اشتغال پس از بازنشستگی، اضافه می‌کند: طبق محدودیت تصویب شده برای اشتغال به کار افراد بازنشسته از سمت سازمان تأمین‌اجتماعی، فرد پس از بازنشستگی اجازه اشتغال به کار دیگری ندارد به خصوص اگر دوره کار خود را در شغل‌های سخت و زیان‌آور گذرانده باشد که البته این قانون برای بازنشستگان لشکری و کشوری صدق نمی‌کند و این موضوع نیز یکی از تبعیض‌های اعمال شده است.
کمبود امید به زندگی در بازنشستگان
وی در خصوص عدم وجود امید به زندگی در بازنشستگان، خاطرنشان می‌کند: یک بازنشسته با حقوق بسیار اندک یک تا دو میلیون تومانی نمی‌تواند زندگی کند و طبیعتاً مجبور به اشتغال مجدد به کار می‌شود تا زندگی خود را اداره کند. اگر حقوق افراد پس از بازنشستگی کفاف یک زندگی را بدهد افراد لزومی برای کار مجدد ندارند. امید به زندگی در افراد بازنشسته بسیار کم شده و حتی وجود ندارد.
نظر شما