به گزارش خبرنگار ایمنا، ناسا همیشه با پروژه‌های فضایی خاصی روبه‌رو است؛ یکی از موضوعاتی که از ۶۰ سال گذشته برای ناسا مطرح بوده سکونت انسان در جایی به غیر از سیاره زمین است. در ابتدا و با پروژه آپولو، ناسا قصد داشت تا در ماه سکونتگاهی را ایجاد کند که با توجه به شرایط ماه این کار غیر ممکن بود، اما امروزه ایلان ماسک با تلاش و ثروتش می‌خواهد انسان را به مریخ ببرد که این پروژه نیز با چالش‌های زیادی روبه‌رو است. برای بررسی بیشتر سفر به مریخ با علیرضا بیات، کارشناس ارشد مخابرات و کارشناس فضایی مجموعه آسمان سرای سُها گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که مشروح آن در ادامه می‌خوانید:
دلیل اینکه سیاره مریخ به‌عنوان محل زندگی بعدی انسان‌ها در نظر گرفته شده چیست؟
اگر از دید کلی نگاه کنیم سیاره‌ها و قمرهایی وجود دارند که به عنوان محل سکونت بعدی در نظر گرفته شده‌اند، اما نکته مهمی که باید به آن توجه کنیم وجود اکسیژن در سیاره مورد نظر یا وجود جوی که بتوان در آن اکسیژن تولید کرد، است.
در گذشته و حدود ۶۰ سال پیش مأموریت آپولو به دلیل اینکه سیاره ماه را به عنوان محلی برای سکونت در نظر بگیرند، انجام شد؛ ولی در نهایت متوجه شدند که این کار شدنی نیست زیرا گرانش فوق‌العاده پایین و نداشتن جو معضلی بود که ماه را برای ادامه حیات جز یک گزینه قرار نمی‌داد.
بعد از گذشت از ماه باید به نزدیک‌ترین سیاره به زمین نگاه کنیم که تنها دو سیاره نزدیک به زمین است، یکی زهره و دیگری مریخ؛ سیاره زهره به دلیل گازهای گلخانه‌ای، جو بسیار غلیظ و دمای ۵۰۰ درجه‌ای به هیچ عنوان قابل سکونت نیست، اما مریخ با داشتن مقدار خشکی‌های برابر با زمین و دارا بودن جو مناسب می‌تواند یک گزینه مناسب باشد.
آیا حیاتی در مریخ کشف شده است؟
با توجه به ارسال گزارش‌های چندین مریخ‌نورد مختلف نتایجی کسب شده که نشان می‌دهد میلیون‌ها سال قبل امکان حیات در مریخ وجود داشته است؛ اکنون مریخ‌نوردان می‌خواهند با توجه به رسوبات و خاک مریخ به این نتیجه برسند که آیا واقعاً در گذشته حیاتی بوده است یا خیر؟
شرایط جوی مریخ برای زندگی به چه صورت است؟
سیاره مریخ نسبت به زمین جو رقیق‌تری دارد و بعضاً می‌گویند نسبت به جو زمین صدبار رقیق‌تر است. دارا بودن جو یکی از نکات مثبت مریخ است که البته ۹۶ درصد آن را دی‌اکسید کربن تشکیل داده، ولی امکان اینکه توسط برخی دستگاه‌ها مانند دستگاه ماکسی دی‌اکسید کربن را به اکسیژن تبدیل کنیم وجود دارد. ما می‌توانیم با استفاده از درصد بسیار این سیستم در مریخ یک منبع اکسیژن برای آینده ایجاد کنیم تا انسان‌ها به مریخ بروند و راهی برای بازگشت داشته باشند.
از لحاظ دوری یا نزدیکی سیارات به خورشید؛ مریخ در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
خورشید منظومه شمسی حدود پنج میلیون سال سن دارد و ستاره‌ای میان‌سال محسوب می‌شود. سیاره زمین با توجه به شرایط فعلی خورشید به عنوان تنها سیاره‌ای که در کمربند حیات قرار دارد، شناخته می‌شود و از لحاظ دما نیز متعادل است؛ در نتیجه با افزایش نیرو و حجم خورشید سیاره زمین نیز از کمربند حیات خارج شده و جایگزین سیاره زهره می‌شود. با افزایش سن خورشید و خارج شدن سیاره زمین از کمربند حیات پس از هزاران سال، سیاره مریخ جایگزین زمین شده و در کمربند حیات قرار می‌گیرد که این نیز از دیگر مسائلی است که دانشمندان این سیاره را برای محل سکونت آینده بشر انتخاب کرده‌اند.
با توجه به کوچکی مریخ نسبت به زمین، آیا تمام بشر در مریخ جای می‌گیرد؟
اندازه سیاره مریخ حدود یک سوم سیاره زمین است، اما با توجه به اینکه اکثریت سیاره زمین را آب تشکیل داده است خشکی آن نسبت به سیاره مریخ کمتر است. در زمین نیز تمامی بخش خشکی را انسان‌ها تشکیل نمی‌دهند و انسان‌ها فقط در بخش‌های معتدل زمین زندگی می‌کنند.
هنگامی که قرار است بشر به مریخ سفر کند جمعیت نامعلوم است از طرف دیگر اینکه چند درصد انسان‌ها می‌توانند به مریخ سفر کنند یا قابلیت سفر به مریخ را دارند نیز نامشخص است؛ در حالی که تمامی اینها در چگونگی سفر مؤثر است، اما اگر جمعیت فعلی زمین را در نظر بگیریم شرایط برای سفر به مریخ دشوار است.
به طور کلی پروژه سفر انسان به مریخ موفقیت‌آمیز خواهد بود؟
در حال حاضر سفر به مریخ بدون بازگشت است زیرا برای رها شدن موشک از گرانش یک سیاره به اکسیژن نیاز است که در مریخ وجود ندارد، به همین دلیل تاکنون مریخ‌نوردان و مدارگردانی اعزام شده‌اند، اما انسانی به مریخ فرستاده نشده است.
برای بازگشت از مریخ باید به دستاوردهایی رسید تا بتوان در سیاره مریخ اکسیژن تولید و برای بازگشت به فضا استفاده شود؛ تا به امروز تمامی سفرهای مریخ بدون بازگشت بوده و به گفته ایلان ماسک شاید در سال ۲۰۳۰ اولین انسان بتواند بر مریخ قدم بگذارد.
شرایط زندگی در سیاره مریخ به چه صورت است؟
شرایط زندگی در مریخ برای انسان اصلاً خوب نیست و انسان نمی‌تواند در آن زندگی کند زیرا این سیاره دارای جوی بسیار رقیق، گرانشی یک سوم زمین و اختلاف دمای شدید است؛ انسان برای زندگی در یک محیط حداقل به دمایی بالای صفر نیاز دارد که دما مریخ منفی ۶۲ درجه است و برای انسان دمای مناسبی نیست.
برای ادامه حیات انسان سه موضوع دما، اکسیژن و سرپناه مهم است که در مریخ این سه مورد وجود ندارد و اگر قرار بر رفتن انسان به مریخ است باید این سه مورد بررسی شود؛ البته پروژه‌هایی تنها در حد نظریه وجود دارد که محموله‌ای در مریخ منفجر کنند تا دمای آن تغییر کند. برای تأمین اکسیژن نیز استفاده از ماکسی که به اصطلاح درخت کوچک ناسا به آن گفته می‌شود، انجام می‌شود. ایجاد کلونی و سرپناهی که انسان‌ها بتوانند در آن زندگی کنند و کارهای روزمره خود را انجام دهد نیز لازم است.
آیا به غیر از مریخ سیارات دیگری برای سکونت انسان‌ها وجود دارد؟
با توجه به اینکه سیارات منظومه شمسی از دو دسته خاکی و گازی تشکیل شده است و سیارات گازی هیچ حجم دیگری ندارد؛ تنها چهار سیاره خاکی وجود دارد که زهره، عطارد، زمین و مریخ جز این چهار سیاره هستند. سیاره زهره به دلیل گازهای گلخانه‌ای قابل سکونت نیست، عطارد نیز به دلیل فاصله بسیار کم نسبت به خورشید گزینه خوبی نیست و به غیر زمین تنها سیاره خاکی مناسب در منظومه شمسی مریخ است؛ البته قمر سیاره زحل نیز به دلیل دارا بودن جو احتمال حیات را دارد، اما این قمر هدف قرار داده نشده و تحقیقی نیز روی آن انجام نشده است. سیاره مریخ نیز به دلیل نزدیکی به زمین، داشتن جو و شبانه‌روزی تقریباً برابر با زمین تنها گزینه فعلی محسوب می‌شود.
به طور کلی در آینده شاهد سفر انسان به مریخ خواهیم بود؟
بله؛ سفر انسان به مریخ قطعی است، اما زمان آن نامشخص است، با توجه به اینکه اولین مرحله پروژه آرتمیس طی روزها یا هفته‌های آتی انجام می‌شود، موفقیت‌آمیز بودن آن و دو پروژه بعدی یعنی آرتمیس دو و سه که در نهایت اولین زن فضانورد توسط آن به ماه قدم خواهد گذاشت، می‌تواند پلی به سمت مریخ باشد تا بین سال‌های ۲۰۳۰ الی ۲۰۴۰ شاهد قدم گذاشتن انسان بر مریخ باشیم.
نظر شما