به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، حدوداً ۵۰۰ سال از مرگ لئوناردو داوینچی می‌گذرد این در حالی است که برنامه‌ریزان شهرهای مختلف هم‌اینک به تفکر و نگرش ارزشمند این هنرمند نابغه در مورد طراحی شهری پی برده‌اند. در عصر رنسانس، بشر از دوران قرون وسطی به سمت مدرنیته گام برداشت و این درست همزمان با شیوع طاعون در جهان بود که مرگ بیش از ۲۰۰ میلیون نفر از سراسر اروپا و آسیا را در پی داشت. هم‌اینک نیز جهان بحران اقلیمی را تجربه می‌کند که پیش‌بینی شده است در صورت ادامه روند کنونی، مرگ صدها میلیون نفر و انقراض گونه‌های گیاهی و حیوانی مختلفی را در پی داشته باشد. بدیهی است که در چنین شرایطی، مدیران می‌توانند با ایجاد اصلاحاتی در طراحی شهری به کاهش چشمگیر اثرات بحران کمک کنند و مردم نیز با تغییر سبک زندگی خود، بیشترین سهم را در بهبود وضعیت کنونی بر عهده بگیرند.
حدود سال ۱۴۸۶، شیوع نوعی بیماری شدید وبا در جهان منجر به مرگ بیش از ۵۰ درصد مردم میلان در ایتالیا شد و همین اتفاق جرقه‌های اولیه را برای طراحی شهری ایده‌آل و مقاوم در مقابل فجایع در ذهن داوینچی به وجود آورد. البته طراحی شهری به علت هزینه‌های هنگفت آن، ناتمام ماند اما امروزه طراحان با نگاهی به همان پروژه ناتمام از نقش طراحی ناپایدار شهرها در گسترش بحران‌های امروز نظیر تغییرات اقلیمی شگفت‌زده می‌شوند. هنرمند ایتالیایی در طراحی خود از شهر ایده‌ال، مدرنیته امروز را به تصویر کشید و فضایی را در ذهن خود تجسم کرد که در آن، طراحی شهری به عنوان عامل اصلی تغییرات اقلیمی امروز شناخته شد.
پیدایش شهرنشینی
اغلب مردم دنیا از دوران رنسانس به عنوان عصر هنر و معماری یاد می‌کنند و کمتر کسی می‌داند که گرایش مردم به سکونت در شهرها از همان زمان آغاز شد در واقع در آن زمان اولین گام‌ها در راستای ایجاد مناطقی بزرگ برای سکونت مردم برداشته شد و پروژه‌هایی نظیر طراحی دوباره سکونتگاه ایتالیایی پینتزا و افزایش قلمرو آن برای جای دادن افراد بیشتر، افزایش مناطق مسکونی فرارا و تبدیل آن از یک منطقه به شهرستان و ایجاد شهر پالمانوا همگی جنبش‌هایی بود که طی دوران رنسانس در جهت آغاز شهرنشینی در ایتالیا صورت گرفت. این تغییرات بزرگ باعث ایجاد جرقه‌هایی در ذهن لئوناردو داوینچی شد تا به بازطراحی شهرهای قرون وسطایی بپردازد و خیابان‌هایی پر تردد و مملو از خانه‌هایی به وجود آورد که برای اولین بار چسبیده به یکدیگر و با ارتفاع بلند ساخته شده بودند.
شهر ایده‌آل داوینچی
امروزه تصویر ویژه‌ای از شهر ایده‌ال داوینچی وجود ندارد چرا که همه کارهای او در این زمینه به طور نامرتب انجام می‌شد و مملو از یادداشت‌ها و خطوطی اغلب نامفهوم برای دیگران بود. با این حال منابع و دستنوشته‌های بر جا مانده از این نابغه ایتالیایی نظیر "پاریس B" یا کتاب معروف او به نام "قوانین آتلانتیک"، نگرش‌های وی در مورد طراحی یک شهر ایده‌ال در نزدیکی رودخانه تیچینو برای حمل راحت اقلام، دسترسی به فضاهای پاک شهری و در نهایت به حداقل رساندن بحران‌ها قابل کشف است.
در آن زمان، داوینچی شهری را در ذهن خود مجسم کرده بود که در آن خیابان‌ها به خوبی طراحی شده و معماری خانه‌ها به گونه‌ای است که بیشترین بهره را از زیبایی و فضا برده است. در واقع این هنرمند ایتالیایی شهر را فضایی مدرن و معقول در نظر گرفته بود که با تفکرات ایده‌آل دوران رنسانس سازگاری زیادی نداشت. در شهر ایده‌آل داوینچی نماهایی متفاوت با دوران او به چشم می‌خورد؛ ساختمان‌هایی بلند با پلکان‌های زیاد که به سازه‌های امروز شباهت زیادی داشت و در نگاه مردم آن زمان، عجیب به نظر می‌رسید.
ایده داوینچی به منظور حداکثر استفاده از فضا برای احداث سازه‌ها به صورت طبقاتی روی هم تا دهه ۱۹۲۰ یعنی تولد مدرنیته نادیده گرفته شد اما از آن زمان به بعد، شکل اصلی طراحی سازه‌ها را به خود اختصاص داد. در آن زمان، مردم غنی اغلب در یک منطقه از شهر سکونت داشتند و در آنجا اوقات خوش خود را طی می‌کردند و به پیاده‌روی در کنار اعضای خانواده می‌پرداختند حال آن که، سایر مناطق اغلب با طراحی‌های خاص خود به ارائه خدمات، حمل و نقل و کسب و کار اختصاص داده می‌شد.
داوینچی در طراحی خود از شهر ایده‌آل فضایی را در ذهن خود مجسم کرده بود که در آن، بسیاری از بحران‌های امروز مورد توجه قرار گرفته بود به عنوان مثال داوینچی بر این باور بود که در یک شهر ایده‌آل، عرض خیابان‌ها متناسب با ارتفاع سازه‌های اطراف آن است که در صورت پیاده‌سازی این طرح، دسترسی به نور طبیعی در خیابان‌ها و ساختمان‌ها امکان‌پذیر می‌شود و خطرات ناشی از حوادثی نظیر زلزله به حداقل می‌رسد.
از تخیل هنرمندانه تا طراحی شهرهای آینده
اگرچه پیش از این نیز بعضی ویژگی‌های شهر ایده‌آل داوینچی در شهرهای روم باستان وجود داشت با این حال، سایر ایده‌های او تا قرن نوزدهم در طراحی شهری پیاده نشد به عنوان مثال منطقه بندی شهرها به نواحی مختلف برای کاربری‌های متفاوت (به عنوان مثال اختصاص فضاهایی از یک شهر به ارائه خدمات و در نظر گرفتن سایر نواحی برای سکونت و غیره) به دوران امپراطوری ناپلئون سوم بر می‌گردد یعنی زمانی که ژرژ اوژن اوسمان، معمار مشهور فرانسوی به نوسازی پاریس پرداخت.
پس از آن نیز جرقه‌هایی از ایده‌های داوینچی در طراحی شهرهای عمودی توسط معماران آینده‌نگری نظیر لودویگ هیلبرسایمر آلمانی، لو کوربوزیه سوئیسی و فیلیپ کی. دیک آمریکایی مشاهده شد و در واقع، تخیل هنرمندانه معمار ایتالیایی بر بخش اعظم طراحی شهرهای آینده حاکم شد
گزارش از: زهرا عباسپور، مترجم ایمنا
نظر شما