نیم‌نگاهی به درون سحابی جبار؛ زیباترین نقطه آسمان بیکران

سحابی جبار یا شکارچی یک پرورشگاه ستاره‌ای بسیار گسترده با ۴۰ سال نوری وسعت است که تقریباً یک هزار و ۵۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و تنها سحابی قابل رویت با چشم غیرمسلح محسوب می‌شود.

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، در جنوب کمربند شکارچی و بازوی مارپیچی کهکشان راه شیری یک سحابی نشری غول‌پیکر و چشم‌نواز موسوم به اوریون (مسیه ۴۲ یا NGC1976) وجود دارد که به عنوان سحابی شکارچی یا جبار نیز شناخته می‌شود.

نیمی از این ابر کیهانی گسترده در نیمکره شمالی و نیمی از آن در نیمکره جنوبی آسمان قرار گرفته است. وسعت سحابی جبار به حدی است که می‌توان در صورت کم بودن آلودگی نوری از هر نقطه کره زمین خصوصاً در فصل زمستان بدون نیاز به استفاده از ابزارهای کمکی و تنها با چشم به تماشای آن ایستاد و از مشاهده این توده گازی شگفت‌انگیز و ستاره‌های پرنورش لذت برد.

سحابی جبار از گوگرد، اکسیژن و هیدروژن تشکیل شده است؛ درخشان‌ترین و زیباترین سحابی گازی شناخته‌ شده به حساب می‌آید. ستون‌های گازی متراکم سحابی جبار همچون حفاظی تشکیل‌ شده از گاز و گرد و غبار، ستارگان آبی جوان و پر جرم درون آن را در آغوش گرفته است. سحابی جبار رنگ قرمز خود را از گوگرد و هیدروژن ناشی از تابش ستارگان تازه متولد شده دارد و رنگ سبزآبی آن را از اکسیژن موجود در خود می‌گیرد.

سحابی جبار را می‌توان یک دایره‌المعارف تصویری از چگونگی شکل‌گیری ستارگان جوان و عظیم همچنین ستون‌های گازی متراکمی دانست که احتمالاً خانه ستارگان تازه متولد شده است. کتاب مصوری که گام به گام مراحل تکامل و تولد ستارگان را به نمایش می‌گذارد و نمایی شگفت‌انگیز به دست می‌دهد.

منطقه مرکزی درخشان سحابی جبار محل زندگی چهار ستاره سنگین است که به آن‌ها ذوزنقه گفته می‌شود. اشعه فرابنفشی که از این ستاره‌ها گسیل می‌شود منجر به ایجاد حفره‌ای در سحابی و اختلال در رشد صدها ستاره کوچک‌تر می‌شود. در نزدیکی ستارگان ذوزنقه، ستارگانی وجود دارد که هنوز به اندازه کافی جوان است و می‌تواند دیسک‌هایی از مواد را محاصره کند. به این دیسک‌ها که عناصر سازنده سیستم‌های خورشیدی به حساب می‌آید دیسک‌های پیش‌سیاره‌ای یا قرص پیش‌سیاره‌ای گفته می‌شود.

در ژانویه سال ۲۰۰۶ دوربین‌های پیشرفته هابل تصویری شگفت‌انگیز از سحابی جبار به ثبت رساند که نشان‌ دهنده واضح‌ترین منظره‌ای است که تاکنون از این منطقه گرفته شده است. این تصویر بیش از سه‌هزار ستاره در اندازه‌های مختلف را در منظره‌ای چشم‌نواز از گرد و غبار و گاز به ثبت رسانده است. ستاره‌هایی که بعضی از آن‌ها هرگز در نور مرئی رؤیت نشده بود در سمت چپ قسمت بالایی سحابی جبار M43 قرار گرفته است. منطقه‌ای درخشان و کوچک که توسط اشعه فرابنفش یک ستاره جوان و عظیم شکل گرفته است و اخترشناسان آن را سحابی جبار کوچک می‌نامند چرا که تنها یک ستاره در آن شکل گرفته است.

سحابی جبار چهار ستاره از این دست دارد. در کنار M43 ستون‌هایی متراکم و تیره از گرد و غبار و گاز وجود دارد که به سمت ذوزنقه قرار گرفته است. این ستون‌های در برابر تابش‌های شدید نور فرابنفش ذوزنقه مقاوم است. منطقه درخشان موجود در سمت راست تصویر نیز کمان‌ها و حباب‌هایی را نشان می‌دهد که در اثر برخورد بادهای ستاره‌ای با مواد تشکیل شده‌اند، بادهای ستاره‌ای شامل جریان ذرات باردار خارج شده از ستاره‌های ذوزنقه‌ای می‌شود.

در بخش پایینی سحابی جبار نیز ستاره‌های قرمز کم نوری دیده می‌شوند که در واقع کوتوله‌های قهوه‌ای است. کوتوله‌های قهوه‌ای که به عنوان ستاره‌های ناقص یا شکست‌خورده نیز شناخته می‌شود در اصل جرم‌هایی بزرگ‌تر از سیاره و کوچک‌تر از ستاره است که در زمان تشکیل هسته‌شان به میزان کافی داغ نمی‌شود. جرم پایینی دارد و بدین ترتیب نمی‌تواند هم‌جوشی هسته‌ای داشته باشد.

نداشتن واکنش‌های هسته‌ای برابر است با نداشتن نور از خود که این امر دیده شدن‌شان را بسیار دشوار می‌کند. در بخش پایینی سمت چپ سحابی جبار نیز ستونی به رنگ قرمز تیره دیده می‌شود که لبه نورانی دیواره حفره را به نمایش می‌گذارد. اخترشناسان و متخصصان بر این باورند که کل مجموعه عظیم گاز و غباری سحابی جبار که سحابی سر اسب را نیز در بر می‌گیرد طی ۱۰۰ هزار سال آینده به آهستگی پراکنده خواهد شد.

کد خبر 509105

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.