به گزارش خبرنگار ایمنا، یکی از مهم‌ترین سوخت‌های کشور بنزین است که با وجود دارا بودن سهم کمتر از گاز طبیعی در سبد انرژی کشور، برای مردم اهمیت ویژه‌ای داشته و تغییرات قیمت آن همواره از طرف مردم پیگیری می‌شود، به طوری که گاهی شاهد بودیم قیمت بنزین مستقیماً بر معیشت مردم نیز تأثیرگذار بوده است.
معاون امور اقتصادی و هماهنگی سازمان برنامه و بودجه سال گذشته در زمان تصویب لایحه بودجه که یکی از مشخصات مهم آن قیمت بنزین است، گفته بود که در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ قیمت فرآورده‌های نفتی هیچ تغییر نخواهد کرد.
البته پیش از این برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی پیشنهاداتی برای تغییر در نحوه سهمیه بندی بنزین ارائه کرده بودند، به طوری که سهمیه بنزین با هدف گسترش عدالت به خانوارهای فاقد خودرو نیز اختصاص یابد.
بر این اساس پیشنهاد شده بود از ابتدای مهرماه سال ۱۴۰۰ برای خانوار مشمول دریافت یارانه که خودرو ندارند، به ازای هر نفر، ۱۵ لیتر در ماه سهمیه بنزین یارانه‌ای اختصاص یافته و همچنین به خانوارهای دارای خودرو که تعداد اعضای آن بیشتر از چهار نفر باشد، به ازای هر نفر بیشتر، ۱۵ لیتر در ماه سهمیه بنزین یارانه‌ای تعلق گیرد، البته تاکید شده بود در سال ۱۴۰۰، سایر سهمیه‌های بنزین وسایل نقلیه شخصی و عمومی (از جمله انواع تاکسی، وانت بار و موتورسیکلت) مانند گذشته به قوت خود باقی بماند.
با وجود ارائه این پیشنهاد اما نمایندگان مجلس در جریان بررسی لایحه بودجه، نحوه سهمیه‌بندی بنزین را تغییر ندادند و سیاست‌گذاری در این زمینه را به انجام کار کارشناسی بیشتر محول کردند؛ در خصوص قیمت بنزین در سال ۱۴۰۰ نیز با توجه به تصویب کلیات لایحه اصلاحی بودجه سال ۱۴۰۰ و با توجه به اینکه در آن اشاره‌ای به افزایش نرخ حامل‌های انرژی نشده است انتظار می‌رود در صورتی که دولت آینده با کسری بودجه مواجه نشود، نرخ بنزین در سال آینده افزایش پیدا نکند.
هر چقدر قیمت بنزین کمتر باشد به نفع مصرف کننده است
اما در همین رابطه سعید میرترابی، کارشناس حوزه انرژی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: هر چقدر قیمت بنزین کمتر باشد به نفع مصرف کننده است؛ در قانون برنامه‌های توسعه تاکید شده که قیمت بنزین باید با فوب خلیج فارس یکسان شود، قیمت فوب خلیج فارس نیز بین‌المللی بوده و متغیر است به طوری که رقم مشخصی ندارد.
وی اضافه می‌کند: در ایران قیمت بنزین مصوب و ثابت است اما اگر قیمت‌ها با فوب خلیج فارس یکسان شود، قیمت بنزین در داخل کشور در اثر قیمت دلار و قیمت جهانی نفت تغییر می‌کند، اگر این کار انجام شود در هر مقطعی که قیمت نفت در بازار جهانی تغییر کند قیمت بنزین نیز در پی آن تغییر می‌کند، در این شرایط باید قیمت مصوب که ثابت است بین یک تا چند سال تغییر کرده و برای بنزین قیمت متغیر تابعی از قیمت‌های جهانی نفت و ارزش دلار تعیین شود.
باید ابتدا آمادگی روانی پذیرش افزایش قیمت بنزین در جامعه ایجاد شود
این کارشناس حوزه انرژی می‌گوید: زیرساخت‌ها، امکانات و آمادگی روانی جامعه برای پذیرش این موضوع باید پیش از اجرای آن بررسی شود، اما بر اساس قانون برنامه توسعه باید سال‌ها پیش این اتفاق می‌افتاد که هنوز اجرایی نشده است. با اجرایی شدن این قانون قیمت بنزین افزایش قابل توجهی خواهد داشت؛ بنابراین لازم است دولت با به کار گرفتن راهکارهایی، این افزایش قیمت را از محل افزایش درآمدی که از این طریق ایجاد شده، برای دهک‌های کم درآمد جامعه جبران کند.
میرترابی اضافه می‌کند: البته حتماً باید آمادگی روانی این اتفاق از پیش ایجاد شده باشد؛ دولت امسال کسری بودجه سنگین در حدود ۵۰ درصدی دارد؛ یکی از راهکارهای جبران این کسری بودجه افزایش قیمت بنزین است که البته باید همزمان اقدامات جبرانی برای دهک‌های آسیب پذیر انجام دهد.
در شرایط کنونی جامعه ایران، امکان افزایش قیمت بنزین وجود ندارد
وی با بیان اینکه در شرایط کنونی جامعه البته امکان انجام چنین برنامه‌هایی چندان ممکن و آسان نیست، ادامه می‌دهد: اگر این موضوع از دیدگاه اقتصاد انرژی بررسی شود، هر چقدر به سمت واقعی سازی قیمت بنزین و بهای فرآورده نفتی حرکت شود، در اقتصاد کلان اگر برای جا به جایی منابع و درآمدها برنامه‌ریزی شده باشد، این موضوع می‌تواند به نفع کشور، مردم و نسل‌های آینده باشد.
این کارشناس حوزه انرژی می‌گوید: واقعی شدن قیمت بنزین منجر به کاهش قاچاق آن و توزیع متناسب درآمدها خواهد شد، اما باید پیش از هرگونه افزایش قیمت بنزین، تحلیل کارشناسی دقیق بر میزان آمادگی جامعه در پذیرش آن انجام شده و ساز و کارهای جبرانی برای آن پیش بینی شود تا مردم نیز همراهی بیشتری داشته باشند.
افکار عمومی نسبت به قیمت نفت و بنزین حساس است
میرترابی تصریح می‌کند: افکار عمومی نسبت به قیمت نفت و بنزین حساس است، تجربه گذشته نیز نشان داده اگر اقدام در این زمینه به صورت سنجیده انجام نشود، می‌تواند هزینه‌ها و مشکلات زیادی ایجاد کند، بنابراین مسیر حرکت اصلاح قیمت بنزین درست است اما چگونگی آن اهمیت بسیاری دارد.
حسن مرادی، دیگر کارشناس حوزه انرژی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: نه تنها دولت جدید بلکه هر دولتی نمی‌تواند نسبت به بنزین که یک کالای استراتژیک است بی نظر بوده و آن را رها کند.
وی اضافه می‌کند: تا کنون به هر روشی که شده وضعیت قیمت بنزین مدیریت شده و به ثبات نسبی رسیده است اما برای سال‌های بعد با توجه به نرخ تورم و نرخ فوب خلیج فارس نمی‌توان قیمت بنزین را در همین میزان حفظ کرد و حتماً باید اقدام جدی برای تعیین قیمت بنزین انجام شود.
دولت جدید بعد از استقرار در مورد افزایش نسبی قیمت بنزین تصمیم‌گیری کند
این کارشناس حوزه انرژی می‌گوید: بنابراین باید دولت جدید بعد از استقرار، در مورد افزایش نسبی قیمت بنزین تصمیم‌گیری کند که به نظر می‌رسد افزایش تدریجی سال به سال قیمت بتواند در این زمینه راهگشا باشد به طوری که در ابتدای هر سال افزایش قیمت بنزین صورت گرفته و مردم عادت کنند که قیمت بنزین هر سال افزایش خواهد داشت.
مرادی اضافه می‌کند: درست است که مشکل معیشت مردم هنوز حل نشده است، اما نباید قیمت بنزین را با معیشت مردم گره زد و هر کدام در جای خود باید حل شود، یکی از کالاهای استراتژیکی که قیمت تمام شده آن بیش از قیمتی است که به مردم داده می‌شود، بنزین است، بنابراین باید چاره‌ای برای این کالا اندیشیده شود تا قیمت آن به روز شود.
جلوگیری از قاچاق بنزین با افزایش قیمت آن در کشور
به گفته وی تا زمانی که قیمت بنزین در ایران نسبت به کشورهای همسایه کمتر است، بنزین از کشور ما به این کشورها سرازیر شده و قاچاق بنزین اجتناب ناپذیر است.
این کارشناس حوزه انرژی معتقد است: دولت می‌تواند به افرادی که در دهک‌های پایین بوده و صاحب وسیله نقلیه هستند، سهمیه سوخت بیشتری دهد، به طوری که سهمیه سوخت ماشین‌های مدل پایین بیشتر شود تا افرادی که در دهک‌های پایین اقتصادی جامعه قرار گرفته‌اند بتوانند این مشکل را پشت سر گذارند.
گزارش از: فرشته بابایی، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما