به گزارش خبرنگار ایمنا، نیمه نخست فعالیت شورای پنجم بود که تغییر کاربری ۶۲ باغ در تهران به برج که با نام مصوبه "برج‌باغ" شناخته می‌شد حواشی زیادی به دنبال داشت. سوالات و ابهامات درباره آن زیاد بود و تیغ تیز انتقادات در این خصوص به سمت شورای شهر سابق و حتی شهردار اسبق تهران یعنی محمود احمدی‌نژاد نیز گرفته شد.
همان زمان و در گیر و دار تعیین تکلیف این باغات، "علی اعطا" سخنگوی شورا، مصوبه برج باغ را با تمام انتقاداتی که در خصوص آن مطرح بود، مربوط به دوم خرداد ۸۳ دانست که از سوی مهدی چمران، رئیس وقت شورا، به شهردار وقت محمود احمدی‌نژاد ابلاغ شد.
به هر روی، مهدی چمران چهره نام‌آشنای عرصه سیاست و مدیریت شهری که به کنایه می‌توان گفت او را یک رئیس شورای رئیس جمهورساز هم بوده است، همیشه یک سر پرماجرای برج‌باغ‌ها بوده و در اولین اظهارات خود پس از انتخابات نیز بار دیگر این موضوع را اثبات کرد.
چمران در اولین نشست خبری خود اعلام کرده که مصوبه جایگزین برج باغ که همان خانه باغ است را اصلاح می‌کند. او معتقد است که سخت‌گیری‌های این دوره در حوزه ساخت و ساز به آبادانی شهر لطمه زده است.
چمران تاکید کرده است که در مورد باغات نیز حتماً در قانون مربوطه آن تجدیدنظر خواهد شد چرا که جلوی همه ساخت و سازها را گرفته و در سال ۹۹ هیچ پروانه ساختی برای باغات صادر نشده و در سال ۹۸ تنها یک مورد پروانه صادر شده است و نتیجه آن رکود فعلی است.
چمران گفته است که بسیاری از مردم (که منظور وی صاحبان باغ‌های تهران هستند) با ما تماس می‌گیرند و تقاضای اصلاح این قانون را دارند. اعضای دوره پنجم با شعارهای زیبایی این مسائل را مطرح کردند، اما در آن مانده‌اند.
در چند روز گذشته این سخنان نگرانی‌های زیادی میان دوست داران شهر تهران ایجاد کرده است. آمارها نشان می‌دهد که در زمان اجرای مصوبه برج باغ‌ها، در ۱۰ سال ۲۶۱ پروانه ساختمانی تنها در منطقه یک صادر شده که این یعنی ۵۶ هکتار از باغات این منطقه نابود شده است.
همچنین در همین محدوده زمانی، ۵۰ پروانه در منطقه دو معادل ۸.۵ هکتار، ۴۱ پروانه در منطقه سه معادل ۶.۶ هکتار، ۴۶ پروانه در منطقه ۴ معادل ۷.۸ هکتار، ۲۹ پروانه در منطقه پنج معادل ۹.۸ هکتار، ۱۰ پروانه در منطقه ۲۱ معادل ۱۵.۴ هکتار باغ صادر شده است. در منطقه ۲۲ نیز که قرار بود تمام آرزوها و آمال مدیریت شهری در آنجا عملیاتی شود، ۳۷ پروانه صادر شده و ۱۷ هکتار باغ از بین رفته است.
براساس تصویر هوایی سال ۱۳۲۵ قریب به پنج هزار هکتار باغ در شهر تهران وجود داشته و بر اساس نتایج مطالعات تهیه شناسنامه باغات، امروز وسعت باغات در اراضی مشجر به دو هزار و ۴۹۱ هکتار رسیده است.
در ۱۰ سال ۱۲۸ هکتار از باغات و فضای سبز شهر تهران با مصوبه برج باغ‌ها نابود و تبدیل به ساختمان‌های اداری، تجاری و مسکونی شد. در این مصوبه قرار بود سطح اشغال ۳۰ درصد و حداکثر طبقات ۹ طبقه باشد و بنا بود طبقات زیرزمین نهایتاً تا دو یا سه طبقه ساخته شود، اما وضعیت سطح اشغال در ۸۴ درصد پروانه‌هایی که صادر شده از ۳۵ تا ۱۰۰ درصد است.
۶۳ درصد پروانه‌های صادر شده اجازه ساخت ۹ طبقه به بالا و ۳۰ درصدشان اجازه ساخت ۱۲ طبقه به بالا داشته‌اند؛ یعنی از این تعداد، ۲۴۸ پروانه بالای ۹ طبقه ساخته و تخلف کرده‌اند.
برج باغ چگونه جان درختان را گرفت؟
زهرا صدراعظم نوری، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران درباره نحوه تخریب ساخت این بناها بر نابودی درختان می‌گوید: به هر اندازه که تعداد طبقات اضافه می‌شود نورگیری کم شده و درختان نمی‌توانند از نور لازم استفاده کنند، بنابراین نابود می‌شوند؛ در زیرزمین هم به همین شکل است، وقتی مرتباً زمین را گود می‌کنیم ریشه درختان نابود می‌شود و دیگر فضایی باقی نمی‌ماند که درخت به حیات خود ادامه دهد. در زمان اجرای این مصوبه در طبقات زیرزمین که قرار بوده سه طبقه ساخته شود، بین پنج تا هفت طبقه و حتی از هفت طبقه بیشتر هم ساخته شده است.
اما این میزان تخریب باغ‌ها طی ۱۰ سال چقدر به درآمدهای شهرداری اضافه کرد؟ براساس آمار منتشر شده، ۱۲۸ هکتار باغ در ازای تأمین فقط یک درصد از درآمد شهرداری بوده است.
تلاش برای اخذ مصوبه برج باغ‌ها از سال ۸۲ شروع شده بود و گزارش‌ها حاکیست که تخریب گسترده باغ‌ها در نتیجه این مصوبه از چند سال پس از سال ۸۳ شدت گرفت و آمار ارائه شده از تخریب ۱۲۸ هکتاری هم مربوط به یک دوره ۱۰ ساله از سال ۹۶ به قبل اعلام شده است.
مشکل اما از اینجا بیشتر خود را نشان داد که مالکان در اجرا پا را از این مصوبه فراتر گذاشتند، اقدام به ساخت و ساز در بخش زیادی از باغ‌ها کردند و گفتند در کمیسیون ماده هفت جریمه تخریب باغ (درختان) را می‌پردازیم.
خانه باغ به جای برج باغ نشست
تا قبل از سال ۸۳ مالکان باغ‌ها از آنجا که نمی‌توانستند در باغ خود همانند زمین‌های دیگر (۶۰ درصد رایج) ساخت و ساز کنند، به خشکاندن درختان اقدام می‌کردند بنابراین برج باغ که قرار بود روند تخریب باغ‌ها را متوقف و راهی برای احیای باغ‌ها باشد، در عمل اینگونه نشد.
راهکار شورای پنجم برای بی اثر کردن مصوبه‌ای که سال‌ها جان باغات تهران را گرفته بود، مصوبه خانه باغ بود که اجازه ساخت و ساز به صورت محدود می‌داد و بیشتر بر روی فعالیت‌هایی که کم‌ترین آسیب را به باغات می‌زند متمرکز شده بود. برخی از اعضای شورای شهر کنونی نسبت به سخنان چمران واکنش نشان داده‌اند.
نمی‌خواستیم دست به هر نوع درآمدزایی بزنیم
محمدجواد حق‌شناس رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران، ضمن خیرمقدم‌گویی به اعضای جدید شورای شهر به ویژه مهدی چمران، به ایمنا گفت: این حداقل انتظار را داریم که نگاه مدیریت شهری را بر اساس انسان‌محوری که در این دوره پی‌ریزی شده، ادامه بدهند. ما نیز متوجه بودیم که شهر نیاز به درآمد دارد و تلاش کردیم درآمدهای پایدار شهر افزایش پیدا کند اما این بدان معنی نیست که برای اداره شهر دست به هر نوع درآمدزایی بزنیم.
او ادامه داد: نگاه ما به باغات و فضای سبز، نگاه درآمدی نبود بلکه آنها را میراث شهر می‌دانستیم و تمام همت خود را برای نگهداری و ماندگاری آنها به کار گرفتیم. باغ‌های قدیمی شهر، ریه‌های شهر هستند و آسیب‌رسانی به آنها و تغییر کاربریشان به مصلحت شهر نیست و آیندگان هزینه گزاف آن را پرداخت می‌کنند، همانطور که تخریب باغات طی دهه‌های گذشته کیفیت زندگی کنونی در شهر را دچار آسیب کرده است.
حق‌شناس تأکید کرد: ساخت‌وساز و آبادانی شهر نباید به هر قیمتی باشد و درختان و باغات شهر قربانی توسعه شوند و اتفاقات شوراهای گذشته نباید تکرار شود.
برداشت متفاوت علیخانی از سخنان چمران
اما یکی از اعضای شورای شهر معتقد است برخی از اعضای شورای کنونی شهر تهران در خصوص باغات دچار افراطی گری شده‌اند.
محمد علیخانی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در خصوص اینکه آیا اظهارنظر چمران دستاورد مدیریت شهری کنونی در خصوص حفاظت از باغات را در معرض تهدید قرار می‌دهد یا خیر، به خبرنگار ایمنا گفت: برداشت من از صحبت‌های آقای چمران در خصوص باغات از بین بردن باغات نبود بلکه مشکلاتی است که در حال حاضر نگاه افراطی به موضوع باغات برای شهر ایجاد کرده و به ضرر درختان و توسعه فضای سبز نیز تمام شده است.
او با اشاره به جلسات بررسی پرونده باغات در صحن شورا، گفت: مواضع من روشن بود و حرفم را تغییر نمی‌دهم. بر اساس دیدگاه‌های کارشناسی معتقدم در بررسی برخی پرونده‌ها افراط شد که به ضرر درختان و فضای سبز بود. برخی از همکاران ما گمان می‌کردند اگر سخت‌گیری شود و حتی زمین را هم باغ اعلام کنند، به نفع شهر و مردم است اما این نوع سیاست‌ها باعث می‌شود مردم از کاشت درخت پشیمان شوند و یا بترسند. البته تأکید ما این بود که در هیچ پرونده‌ای یک درخت نیز از بین نرود اما اینکه ما هر کسی درختی در حیاط خانه‌اش کاشت، آن زمین را باغ اعلام کنیم درست نیست.
علیخانی ادامه داد: در موضوع باغات بحث حقوق مکتسبه برخی از پرونده‌ها که در گذشته مجوز داشته‌اند، نیز باید مورد توجه قرار می‌گرفت. مانند پروندهایی که به «پرونده ۶۲ باغ» معروف شد و مربوط به املاکی بود که قبل از تغییر مصوبه برج-باغ مجوزهای لازم را گرفته و تسویه مالی کرده بودند که جلوی ساخت و ساز این افراد نیز گرفته شد. بعضی از این مالکان بر اساس پروانه صادره ملک را پیش فروش کرده بودند اما عملاً سرمایه مردم آسیب دید و چهار سال این ساخت و سازها خوابید. باید این مشکلات مردم رفع شود. برداشت من این است که آنچه آقای چمران به آن اشاره می‌کند این نوع شکایات است که به خود ما هم مراجعه می‌کردند و اعتراضاتشان به ما هم منتقل شده بود.
او اضافه کرد: همچنین برخی افراد در شهرداری برای انجام کار قانونی مردم، کارشکنی می‌کنند و به نظرم هرکسی حریف این جماعت متخلف که با کارشکنی‌هایشان مردم‌آزاری می‌کنند بشود، باید به او دست‌مریزاد گفت. البته منظور من تعداد معدودی از کارشکنان هستند و اکثر کارکنان شهرداری افراد شرافتمندی هستند اما نمی‌شود مردم‌آزاری برخی از افراد در شهرداری را کتمان کرد که برخلاف قانون مردم را به سختی می‌اندازند و انگار دوست دارند آنها پشت درها بنشینند و برای درخواست قانونی‌شان التماس کنند تا آن کار انجام شود. اگر کسی حریف این نوع افراد شود، جای تقدیر و تشکر دارد.
می‌خواستند کسانی که در خانه درخت کاشته‌اند را مجازات کنند
علیخانی تأکید کرد: به نظرم نیت‌خوانی که از سخنان مهدی چمران شده، درست نیست زیرا انسان‌ها ذاتاً طرفدار زیبایی، طبیعت و فضای سبز هستند.
این عضو شورای شهر تهران تأکید کرد: مصوبه خانه_ باغ در شورای عالی شهرسازی جایگزین بند برج-باغ در طرح تفضیلی شده و بعید می‌دانم تغییر آن به شکل سابق امکان‌پذیر باشد. البته ممکن است طرح جدیدی که هم حقوق مردم در آن لحاظ شود و هم منجر به حفظ باغات تهران شود، دوباره مطرح شود.
به گفته این عضو شورای شهر، برخی گزارش‌های کارشناسی در خصوص باغات، برخلاف واقع بود و انگار می‌خواستند کسانی را که چند درخت در خانه دارند و یا کاشته‌اند، مجازات کنند.
او ادامه داد: به نظر می‌آید با تغییر نگاه مدیران شهری، نهادهای نظارتی، مردمی و رسانه‌ها در خصوص حفاظت از باغات شهر بیش از گذشته حساسیت به خرج داده تا همین اندک لکه‌های سبز باقی مانده تهران هم به برج تبدیل نشود.
نظر شما