به گزارش خبرنگار ایمنا، سید ابراهیم رئیسی پیش از پیروزی در انتخابات اعلام کرده بود که کسانی وارد دولت آینده می‌شوند که متخصص، کارآمد و انقلابی باشند؛ البته طی روزهای گذشته گمانه زنی‌های متفاوتی در مورد آرایش سیاسی کابینه دولت سیزدهم مطرح می‌شود.
پیش‌بینی نخست در خصوص چیدمان کابینه دولت آینده را می‌توان با نگاه به ستاد انتخاباتی رئیس جمهور منتخب انجام داد؛ هرچند که رئیسی در دیدار با مدیران مسئول روزنامه‌های اصلاح‌طلب گفته بود که «کابینه مرا از ترکیب ستادم پیش‌بینی نکنید.»
البته وی در روزهای تبلیغات انتخابات نیز گفته بود که «ستادهای انتخاباتی در واقع آئینه دولت آینده نیستند و دولت بر اساس بررسی عملکرد و سوابق و برنامه‌های افراد مختلف طراحی می‌شود و شکل می‌گیرد و کسی که وارد دولت و به نماد دولت تبدیل می‌شود، باید متخصص، کارآمد و انقلابی باشد.»
این صحبت به این دلیل حائز اهمیت است که تحلیل‌گران معتقد بودند با اینکه ابراهیم رئیسی اطرافیان خود را از جبهه پایداری و تعدادی از وزرای احمدی‌نژاد پر کرده، اما برای آینده سیاسی خود تلاش کرده و با با شعار فراجناحی بودن در میان اصولگرایان، چهره‌های متفاوتی را برای کابینه خود انتخاب خواهد کرد؛ به این ترتیب پیش‌بینی ترکیب بخشی از کابینه دولت آینده نیاز به دقت در سوابق رئیسی، شعارهایش و چهره‌های پوششی که از سال ۱۳۹۶ تا امروز در انتخابات به وی کمک کردند، دارد.
صحبت‌های رئیسی در نخستین نشست خبری‌اش، اشاره به این نکته بود که وی علاوه بر دیدگاه فراجناحی، به دنبال تشکیل دولتی است که بدون چالش در سال نخست، سیاست داخلی و خارجی ایران را در حوزه‌های مختلف مدیریت کند.
با نگاهی به فهرست‌های منتشر شده از سوی حامیان رئیسی و گروه‌های اصولگرا، می‌توان برای هسته اصلی دولت آینده، شامل معاون اول رئیس جمهور، وزیر امور خارجه، وزیر نفت، وزیر اقتصاد، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت کشور و وزارت اطلاعات، چهره‌هایی را به‌عنوان شانس‌های جدی در نظر گرفت.
پیش از آغاز ثبت‌نام انتخابات ریاست جمهوری، همه گمان می‌کردند که چهره‌ای مانند سعید جلیلی، گزینه مدنظر ابراهیم رئیسی برای جایگاه معاون اولی است، اما مناظره‌ها و نگاه جلیلی به مسائل سیاسی در زمینه سیاست داخلی و خارجی، به‌خصوص انتشار نامه انصرافش از کاندیداتوری با سربرگ شورای‌عالی امنیت ملی، احتمال تحقق این گمانه‌زنی را کم کرد.
گزینه دیگری که احتمال دارد برای معاون اولی معرفی شود، علی نیکزاد است؛ کسی که از سال ۱۳۹۶ ریاست ستاد رئیسی را برعهده داشته است. نیکزاد، وزیر راه و شهرسازی دولت احمدی‌نژاد بوده است و گفته می‌شود این موضوع در کنار اختلاف نظر میان وی با بعضی چهره‌های نزدیک به رئیسی از مواردی است که در نهایی شدن انتخابش به عنوان معاون اولی شبهه ایجاد کرده است.
گزینه دیگری که احتمال دارد به عنوان معاون اول انتخاب شود، فرهاد رهبر است؛ شخصی نامش از زمان دولت احمدی‌نژاد در وزارت علوم شناخته شده و در تولیت آستان قدس و انتخابات سیزدهم جز نزدیک‌ترین چهره‌ها به رئیسی شناخته شده و شانس زیادی برای معاون اولی یا وزارت علوم دارد.
اما یکی از گزینه‌هایی که برای وزارت نفت مطرح شده، رستم قاسمی، وزیر نفت دولت احمدی‌نژاد است؛ چهره‌ای که از رئیسی حمایت کرد و در بدنه وزارت نفت نیز زمزمه‌های بازگشتش شنیده می‌شود. البته تنها نکته‌ای که می‌تواند رئیسی را برای انتخاب قاسمی منصرف کند، شایعات در مورد فساد در قراردادهای نفتی دوران وزارتش در دولت احمدی‌نژاد است که با روحیه فساد ستیزی رئیسی سازگار نخواهد بود.
مسعود میر کاظمی از چهره‌های دیگری است که به عنوان یکی دیگر از گزینه‌های تصدی وزارت نفت مطرح شده است. وی در سال ۹۶ و در روز ثبت‌نام کاندیداها همراه رئیسی بود و رئیس کمیته طرح و برنامه ستاد انتخاباتی وی بود.
علیرضا ضیغمی، مدیرعامل سابق شرکت پالایش و پخش و مشاور ارشد رئیسی در امور انرژی یکی دیگر از گزینه‌های وزارت نفت است که پیش‌تر از سوی بیژن نامدار زنگنه، وزیر فعلی نفت برکنار شده بود. گفت‌وگوی اخیر وی با مجله «اس‌اندپی گلوبال پلتس» در مورد استراتژی نفتی دولت سیزدهم موردتوجه رسانه‌ها قرار گرفت.
وزارت اقتصاد نیز از وزارت خانه‌هایی است که گمانه‌زنی‌های زیادی برای تصدی آن انجام شده است. ماه‌ها است که وضعیت بورس و نظام بانکی در کشور با بحران جدی مواجه شده و حل مشکلات نابسامان اقتصادی از اولویت‌های دولت آینده اعلام بوده و به همین دلیل این وزارت خانه از حیاتی‌ترین نهادهای دولت سیزدهم خواهد بود.
احمد امیرآبادی، نماینده قم در مجلس شورای اسلامی که گفتمان جبهه پایداری را در حوزه اقتصاد دنبال می‌کند، از بیشترین شانس‌ها برای تصدی کرسی وزارت اقتصاد است.
الیاس نادران نیز یکی دیگر از افرادی است که به عنوان گزینه مطرح برای وزارت اقتصاد معرفی شده است. وی سابقه چند دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی را دارد و تحصیلات عالی در رشته اقتصاد دارد.
البته ناصر امامی از چهره‌های اقتصادی مورد اعتماد قالیباف نیز می‌تواند از دیگر گزینه‌های مطرح برای وزارت اقتصاد باشد.
وزارت امور خارجه نیز یکی از با اهمیت ترین وزارت خانه‌های هر دولتی است؛ برای تصدی این وزارت خانه مانند معاونت اول رئیس جمهور، سعید جلیلی از نزدیک‌ترین افراد برای رسیدن به این کرسی بود، اما نحوه انصرافش از انتخابات، ابراز تمایل ضمنی وی برای بازگشت به مقام دبیر شورای‌عالی امنیت ملی را نشان می‌داد؛ البته با توجه به نزدیکی تفکر جلیلی به طیف راست در مسائل سیاست خارجی، هنوز می‌توان وی را یکی از گزینه‌های مطرح دانست.
امیر عبدالهیان نیز که هم اکنون دستیار ویژه رئیس مجلس و مدیرکل بین‌الملل مجلس است از چهره‌های مطرح برای وزارت امور خارجه است؛ البته وی در دولت فعلی از معاونت عربی و آفریقایی وزارت خارجه برکنار شد.
گزینه دیگر برای تصدی این وزارت خانه منوچهر متکی است که سخنگوی شورای وحدت اصولگرایان در اجماع جریان‌های اصولگرایی بوده و در خصوص اجماع بر سر نامزدی رئیسی در انتخابات، نقش جدی بازی کرد.
علی باقری کنی نیز جز گزینه‌های مطرح برای وزارت امور خارجه بوده که در حال حاضر معاون بین‌الملل قوه قضائیه و دبیر ستاد حقوق بشر است. اما وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسندی است که اهالی فرهنگ از شنیدن گزینه‌های احتمالی برای تصدی آن شوکه شده اند؛ وحید یامین‌پور و علیرضا پناهیان از اولین گزینه‌های تصدی این وزارت خانه هستند. نادر طالب‌زاده، مستندساز و محمد رنجبران از معاونان صداوسیما، چهره‌های دیگری هستند که کاندیدای نشستن بر این کرسی خواهند بود. البته گزینه‌ای که می‌تواند چهره‌ای میانه رو برای این جایگاه باشد، عزت‌الله ضرغامی است. وی رئیس سابق صداوسیما است که در دو سال گذشته کوشید تا چهره‌ای معتدل از خود به مردم نشان دهد. البته برخی رسانه‌ها شهاب مرادی، روحانی جوانی معروف در فضای مجازی را نیز به این فهرست اضافه کرده‌اند.
وزارت کشور هسته مرکزی هر دولتی بوده و اهمیت زیادی برای فعالان سیاسی کشور دارد. اکثر چهره‌هایی که به نفع رئیسی انصراف داده‌اند، می‌توانند با نشستن بر صندلی وزارت کشور سهم خود را دریافت کنند، اما صادق محصولی، محمدباقر ذوالقدر و صولت مرتضوی باباحیدری از مهم‌ترین گزینه‌هایی هستند که نامشان برای این مسند مطرح شده است؛ در این میان صادق محصولی و در عین حال، صولت مرتضوی از شانس زیادی برای تصدی این وزارت‌خانه برخوردار هستند.
تا پیش از اعلام نظر حیدر مصلحی در خصوص دلایل رد صلاحیت علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی در انتخابات ریاست‌جمهوری در دوره‌های قبل، وی از شانس‌های جدی وزارت اطلاعات دولت ابراهیم رئیسی بود، اما پس از آن، شانسش برای تصدی این سمت کاهش یافته است. حسین طائب از گزینه‌های مطرح برای وزارت اطلاعات بوده که سابقه زیادی در اطلاعات سپاه پاسداران دارد؛ البته غلامحسین محسنی اژه‌ای نیز نامزد احتمالی دیگر برای تصدی این وزارت خانه است که نامش با توجه به سوابق وی در این زمینه مطرح می‌شود؛ هرچند در محافل خبری نام وی برای ریاست قوه قضائیه هم مطرح شده است. علی عبدالهی رئیس حفاظت قوه قضائیه نیز از چهره‌هایی است که نامش به‌عنوان گزینه مطرح برای تصدی وزارت اطلاعات در رسانه‌ها آمده است.
گذشته از وزارتخانه‌ها و چهره‌های نام‌برده، افرادی مانند مطلبی کاشانی، قاضی‌زاده هاشمی، محمد دهقان، جواد جاویدنیا، محمدتقی نقدعلی، میثم مطیعی، جمیله علم‌الهدی، سعید نمکی، الیاس نادران، حمیدرضا حاجی‌بابایی، حدادعادل، رزم حسینی، مهرداد بذرپاش، امیرعلی حاجی‌زاده، مرضیه وحید دستجردی جز افرادی هستند که در بدنه اصولگرایان به‌عنوان چهره‌های احتمالی دولت رئیسی از آنها نام‌برده می‌شود. البته تمامی این گفته‌ها صرفاً گمانه زنی بوده و برای مشاهده کابینه دولت آینده دستکم باید تا ۱۲ مرداد منتظر ماند تا دولت جدید رسماً کار خود را آغاز کرده و کابینه خود را معرفی کند.
غیر ممکن است رئیسی بتواند کابینه‌ای فراجناحی تشکیل دهد
محمد مهاجری، فعال سیاسی اصولگرا دراین‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: رئیسی به دنبال تشکیل کابینه‌ای بدون حاشیه است، اما بعید نظر می‌رسد بتواند بدون دخالت احزاب و گروه‌های سیاسی کابینه خود را تشکیل دهد.
به گفته وی، افراد و گروه‌های سیاسی که در جریان تبلیغات انتخاباتی از کاندیدای پیروز حمایت کردند، قطعاً در روند تشکیل کابینه دولت به دنبال سهم خواهی هستند؛ بنابراین احزاب و گروه‌های سیاسی اصولگرایی که از رئیسی حمایت کردند، به دنبال کسب جایگاه در دولت خواهند بود.
به گفته این فعال سیاسی اصولگرا در حال حاضر جبهه پایداری خود را بستانکارترین جریان سیاسی از دولت ابراهیم رئیسی تلقی می‌کند؛ همچنین گروه‌های سیاسی اصولگرای نزدیک به احمدی نژاد نیز به دنبال سهم خواهی بیشتر از کابینه دولت سیزدهم هستند و سعی دارند با حضور مجدد در عرصه مدیریتی، عملکردشان در دولت نهم و دهم را از خاطر مردم پاک کنند.
مهاجری معتقد است که تکنوکرات‌های اصولگرا از جمله گروه‌های دیگر تلقی می‌شوند که در حال حاضر به دنبال سهم خواهی از کابینه رئیسی هستند؛ این گروه از اصولگرایان تنها به دنبال رسیدن به قدرت هستند و به هیچ وجه جناح بندی رئیس جمهور منتخب برایشان مهم نیست.
وی در ادامه می‌گوید: کابینه دولت سیزدهم از گروه‌های مختلف جریان اصولگرا که حتی برخی از آنها تحمل یک‌دیگر را هم ندارند تشکیل خواهد شد.
این فعال سیاسی اصولگرا تاکید می‌کند: بعید به نظر می‌رسد اشخاصی مانند سردار سعید محمد به عنوان یکی از وزرای دولت سیزدهم به مجلس شورای اسلامی معرفی شود؛ بلکه تصور می‌شود این اشخاص در جایگاه معاونت‌های ریاست جمهوری قرار بگیرند؛ البته بعید هم است اشخاصی مانند نیکزاد در جایگاه معاون اول رئیسی قرار بگیرند.
مهاجری خاطرنشان می‌کندی غیر ممکن است ابراهیم رئیسی بتواند کابینه‌ای فراجناحی تشکیل دهد؛ اینکه رئیسی در کنفرانس خبری خود مدعی می‌شود وامدار هیچ جریان سیاسی نیست، صحبت زیبایی است، اما در عمل غیر قابل اجرا است.
رئیسی وام دار هیچ شخص و جریانی نیست
ناصر ایمانی، فعال سیاسی اصولگرا نیز در مورد ترکیب احتمالی دولت آینده به ایمنا می‌گوید: رئیسی وام دار هیچ شخص و جریان سیاسی نیست و هیچ وعده‌ای به کاندیداهایی که به نفعش کناره‌گیری کرده‌اند نداده است.
به گفته وی، دیدگاه رئیسی، دیدگاه محدودی نیست و به نظر نمی‌رسد برای تشکیل کابینه از برخی اشخاص و جریان‌های خاص استفاده کند. این امکان وجود دارد که وی صرف نظر از جناح بندی افراد، از نیروهای شایسته در دولت خود استفاده کند.
این فعال سیاسی اصولگرا خاطرنشان می‌کند: باید به این نکته توجه داشت که کابینه دولت، محل اختلافات سیاسی بین رئیس جمهور و اعضا نیست و بهتر است که کابینه دولت از جریانی خاص شکل بگیرد که نزاع و اختلافی صورت نگیرد.
نظر شما