به گزارش خبرنگار ایمنا، از سال ۱۳۸۹ با مصوبه مجلس، مجوز تأسیس نیروگاه‌های پراکنده در سطح کشور صادر شد تا سرمایه گذاران بخش خصوصی بتوانند در تابستان‌ها که شبکه سراسری برق با کمبود تولید مواجه می‌شود، انرژی مورد نیاز را تأمین کنند. هم اکنون بیش از ۲۰۰ نیروگاه تولید پراکنده با ظرفیت بیش از ۵۰۰ مگاوات در کشور تأسیس شده که می‌تواند بخش قابل توجهی از کمبود شبکه سراسری برق را تأمین کند؛ اما این روزها تعداد زیادی از این نیروگاه‌ها تعطیل و یا نیمه تعطیل شده است.
برای بررسی دلایل این رویداد و تبعات آن با محمود پوربهزاد، رئیس انجمن صنفی تولید کنندگان برق کوچک مقیاس استان اصفهان، گفت و گویی انجام دادیم که شرح آن را در زیر می‌خوانید:
تاریخچه و دلیل تأسیس نیروگاه‌های کوچک مقیاس چه بوده است؟
در سال ۱۳۸۹ به پیشنهاد وزارت نیرو بسیاری از این نیروگاه‌ها برای تأمین برق نقاط ثقل شبکه شهری در کشور افتتاح شد. این نیروگاه‌ها توانست با راندمان مناسب برق را در محل مصرف تولید کند. اکنون نیروگاهی وجود دارد که ارزش ریالی وام احداث آن ۱۴ میلیارد تومان بوده و پنج سال شبانه روز به صورت سه شیفت فعالیت کرده و نیمی از وام خود را در پنج سال ابتدایی پرداخت کرده است، اما با نرخ‌ها و ضوابط فعلی بیش از ۳۰۰ سال طول می‌کشد تا این نیروگاه بتواند وام‌هایی که دریافت کرده را تسویه کند.
نرخ بازار رقابتی برق در پنج سال گذشته تقریباً ثابت مانده است و این در حالی است که هزینه‌های تولید و یا حتی مواد اولیه که تولیدکننده داخلی خریداری می‌کند، ۱۰ برابر شده است. علاوه بر این وزارت نیرو این نیروگاه‌ها را ملزم کرده پس از گذشت پنج سال از زمان تأسیس، فقط چهار ماه در سال تولید برق داشته باشند در حالی که در همین لحظه کشور با کمبود برق مواجه است و اگر توان داخلی به درستی مدیریت شود حتی پتانسیل صادرات برق به کشورهای همسایه همچون عراق وجود دارد.
این موضوعات سرمایه گذاران را مأیوس کرده است، بسیاری از مسئولان نیروگاه‌ها امروز به فکر تعطیلی محل کار خود هستند. برای نیروگاه‌هایی که نرخ فروش برق آنها عادلانه نبوده و نتوانسته‌اند از پیش نیز سرمایه‌ای ذخیره کنند، بسیار مشکل است که در چنین شرایطی سرپا بمانند. در این شرایط حتی جمع‌آوری نیروگاه که خودکشی اقتصادی است نیز از طرف وزارت نیرو با جریمه همراه خواهد بود.
عملکرد وزارت نیرو با بخش خصوصی در تولید برق چگونه بوده است؟
بخش خصوصی سه سال و نیم است در خواست ملاقات از وزیر نیرو داشته که هنوز به این درخواست‌ها پاسخی داده نشده است و این در حالی است که آقای وزیر در این سال‌ها کتابچه دلگرمی‌ها و همراهی‌ها نیز چاپ کرده و فرصت کافی برای این کار داشته است. اما به بخش خصوصی فرصت نمی‌دهد که مشکلاتشان را مطرح کرده تا قدمی در راستای حل ان برداشته شود.
عدم اجرای قانون برنامه ششم نیز یکی از مطالبات بخش خصوصی تولید کننده برق است. هیچ سرمایه گذاری در این دوره چهارساله برای تولید برق انجام نشده و هیچ روشی نیز برای تولید برق پیشنهاد نشده است، این در حالی است که در ماده ۴۸ و ۴۴ قانون برنامه ششم انجام چنین اقداماتی به وزارت نیرو تکلیف شده است.
آئین نامه‌ای در شورای عالی اقتصادی مصوب شده که بخش دولتی آن بعد از چهار ماه اجرایی شده است، و از اسفند ماه سال ۹۸ تا کنون نیز این دستورالعمل به بخش خصوصی هنوز ابلاغ نشده است.
همچنین وزارت نیرو دستورالعمل اجرایی بند واو ماده ۳۳ که تاکید کرده وزارت نیرو هر سال باید قیمت برق را تعیین کند، توسط وزارت نیرو اجرایی نمی‌شود، دو سال این قانون ابلاغ شده اما بعد از آن اجرایی نشده است، نیروگاه‌ها به دیوان عدالت اداری شکایت کرده و وزارت نیرو حتی حکم دیوان عدالت را نیز اجرا نکرده است.
مقام معظم رهبری در دستورالعمل اقتصاد مقاومتی، صادرات برق را ابلاغ کرده است، از اردیبهشت ماه ۹۲ تا امروز، صادرات برق به دلیل انحصار و عدم برنامه‌ریزی وزارت نیرو در این حوزه همواره روند کاهشی داشته است. وزارت نیرو در بخش تولید فقط بداخلاقی و عدم همکاری با بخش خصوصی داشته است.
مسئول مستقیم این بی برقی‌ها چه کسی است؟
در صنعت برق هر سیاستی که اجرایی شود، نتایج آن بعد از پنج سال مشخص می‌شود، وضعیت حاضر که بسیار آشفته است، حاصل تصمیمات کلان سیاست‌های غلطی است که توسط وزارت نیرو در سال‌های گذشته به اجرا گذاشته شده است. وزارت نیرو درگیر تحریم و رکود بود، از چند سال گذشته همواره این تذکر توسط فعالان صنعت برق مطرح می‌شد که در صورتی که مصرف افزایش یافته و کشور از رکود خارج شود وزارت نیرو با بحران مواجه خواهد شد.
لازم بود برای رشد تولید برق آماده می‌شدیم. وزارت نیرو هیچ مشوقی برای سرمایه گذاری در امر تولید ارائه نداده است، دارندگان صنایع کوچک همواره مطالباتشان را از وزارت صمت پیگیری می‌کنند، اما تولید کنندگان برق در وزارت نیرو انگار رقبای این وزارت خانه هستند، وزارت نیرو از هیچ کاری برای کاهش امتیازات و از بین بردن همه جاذبه‌های سرمایه گذاری در صنعت تولید برق دریغ نکرده است، کمتر از ۶۰ درصد انرژی برق سراسری کشور توسط نیروگاه‌های غیر دولتی تولید می‌شود وزارت نیرو حدود ۴۰ درصد برق کشور را تأمین می‌کند، بنابراین در بخش تصدی‌گری نیز در رقابت با بخش خصوصی قرار گرفته است.
تصمیمات درستی در این دوره وزارت نیرو اتخاذ نشده است، نمی‌توان دلیل این کمبود برق را به تولید رمز ارزها و یا کمبود بارش مرتبط کرد، این مسئولان باید برق مورد نیاز مردم را تأمین کنند اما این کار را انجام نمی‌دهند، ریشه این مشکلات در اقتصاد برق و ساز و کارهای یکجانبه وزارت نیرو در مدیریت صنعت برق است.
مطالبات شما از وزارت نیرو چیست؟
سرمایه گذاری در مخابرات بسیار ارزان‌تر از سرمایه گذاری در برق، نسبت به تعداد مشترک واحد است، چرا مردم برای مخابرات چندین برابر پول پرداخت می‌کنند، اما هر گاه گفته می‌شود، مبلغ هزینه کنونی برق، اقتصاد آن را با مشکلات زیادی مواجه می‌کند، برخوردهای متفاوتی با فعالان می‌شود.
انتخاب سلسله مدیران در وزارت نیرو مشکلات کنونی را ایجاد کرده است، در دوره وزیر قبلی، فعلان بخش خصوصی هفته‌ای یک روز با وزیر نیرو جلسه داشتند اما اکنون سه سال و نیم است آقای وزیر هیچ ملاقاتی را نپذیرفته است. حتی در زمان جنگ نیز کشور ما با چنین خاموشی‌هایی مواجه نبوده است.
در شروع کار، شرکت توانیر خرید برق را به مدت پنج سال تضمین می‌کند، اما بعد از اتمام پنج سال شرکت توانیر فقط در چهار ماه پیک بار آن هم با نصف قیمت برق را خریداری می‌کند که این موضوع منجر به ضرر دهی نیروگاه‌های کوچک مقیاس شده است.
بیش از ۹ ماه است مطالبات ما توسط دولت پرداخت نشده است، این در حالی است که وزیر نیرو اسفندماه سال گذشته از پرداخت مطالبات این شرکت‌ها تا ابتدای ۱۴۰۰ خبر داد، تعمیرات سالانه ژنراتورها نیز غیر ممکن شده زیرا توانایی خرید تجهیزات را نداریم.
هزینه‌های نگهداری نیروگاه از زمان تأسیس تقریباً ۱۰ برابر شده و این در حالی است که درآمد آن تغییری نداشته و پرداخت نیز نشده است. شرکت توانیر به طور انحصاری تنها خریدار برق ما است که نرخ خرید و مدت آن را تعیین کرده و اکنون منجر به ضرر دهی نیروگاه‌های کوچک مقیاس شده است.
نظر شما