به گزارش خبرنگار ایمنا، سازمان بهداشت جهانی، جامعه بین‌المللی انتقال خون، انجمن بین‌المللی صلیب سرخ، هلال احمر و اتحادیه بین‌المللی سازمان‌های اهدا کنندگان خون به اتفاق از سال ۲۰۰۴ میلادی (۱۳۸۳)، ۱۴ ژوئن را روز جهانی اهدا کننده خون نامگذاری کردند و از همه کشورها خواستند در این روز برای بزرگداشت اهدا کنندگان برنامه‌ریزی کنند. این روز به مناسبت سالروز تولد کارل لنداشتاینر کاشف گروه‌های خونی و برنده جایزه نوبل در سال ۱۹۳۰ انتخاب شد.
سازمان انتقال خون در سال ۱۳۵۳ با هدف سامان بخشیدن به وضع آشفته خونرسانی و به منظور ترویج فرهنگ اهدا، تهیه و تأمین خون و فرآورده‌های سالم، مطمئن و رایگان برای رفع نیاز بیماران نیازمند به ویژه مبتلایان به تالاسمی، هموفیلی و لوسمی (سرطان خون) تأسیس شد. سالانه در کشور ما نزدیک به سه میلیون و ۶۰۰ هزار واحد خون و فرآورده از سازمان انتقال خون بین مراکز درمانی بیمارستانی توزیع می‌شود.
۲۰ درصد از خون اهدایی مردم به مصرف بیماران خاص و تالاسمی می‌رسد. حداقل سن قابل قبول برای اهدای خون ۱۸ سال تمام و حداکثر سن ۶۰ سال تمام است. حداکثر سن برای اولین اهدای خون ۶۰ سال است و برای دفعات بعدی سن اهدا کننده مستمر (با سابقه حداقل ۲ بار اهدای خون در سال) حداکثر ۶۵ سال است. هر واحد خون اهدایی حدود ۴۵۰ میلی لیتر و معادل فقط ۱۰ درصد حجم کل خون بدن است. پلاسما و گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها، ظرف مدت چند روز به طور طبیعی توسط سیستم خون ساز بدن جایگزین می‌شوند و بدن با افزایش جذب آهن از دستگاه گوارش، آهن از دست رفته را به مرور و طی حدود یک ماه جایگزین خواهد کرد، بنابراین گلبول‌های قرمز خون حداکثر در سه تا چهار هفته در بدن بازسازی می‌شوند.
علاوه بر دقت سازمان انتقال خون ایران در مرحله مشاوره پزشکی قبل از اهدای خون، نتیجه چهار آزمایش، سلامت خون اهدایی را تائید می‌کنند که در آن علاوه بر تعیین گروه خونی، چهار آزمایش تشخیصی ویروس‌های هپاتیت بی (HBV)؛ اچ. آی. وی (HIV)، هپاتیت سی (HCV) و سیفلیس انجام می‌شود.
اهدای خون مستمر راهکار کاهش نیافتن ذخیره خونی
زهره مسائلی، رئیس برنامه‌ریزی، جذب و نگهداری اهدا کنندگان خون استان اصفهان با اشاره به شعار روز جهانی اهدای خون، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: هر سال با توجه به شرایط موجود شعاری برای اشاعه فرهنگ اهدای خون در روز جهانی اهدای خون در نظر گرفته می‌شود و امسال شعار "اهدای خون تو تداوم تپش قلب جهان" از طرف سازمان بهداشت جهانی اعلام شده است، در این روز از اهدا کنندگانی که به دفعات زیادی خون اهدای کردند تقدیر می‌شود تا سایر افراد بدانند که با اهدای خون مشکلی برای آنها به وجود نخواهد آمد و با اهدای خون به نجات جان انسان‌های دیگر کمک خواهند کرد.
وی ادامه می‌دهد: مردم باید بدانند که اهدای خون جزء موارد حائز اهمیت است، زیرا جامعه و مراکز درمانی به صورت ضروری به اهدای خون نیاز دارند و از مردم دعوت می‌کنم که برای اهدای خون به مراکز مرتبط با این حوزه مراجعه کنند، در بحث انتقال خون امر مهم تعداد روز ذخیره خونی است یعنی مقدار خون موجود برای یک گروه خونی برای چند روز کافی است که در این بخش داشتن یک ذخیره خونی مناسب، تأمین نیاز بیماران نیازمند به خون و خون بیش از حد ناکافی که باعث نابودی ذخیره خونی شود دارای اهمیت است و بهترین حالت ذخیره خونی حالت پنج تا هفت روز معادل داشتن ۵۰ تا ۷۰ واحد خون است، همچنین ذخیره خونی زیر سه روز نیز بحرانی به شمار می‌رود که فعلاً در این وضعیت قرار نداریم و ذخیره خون استان اصفهان حدود شش روز است، اما در فصل سرد و گرم سال اهدای خون کاهش می‌یابد و این امر باعث کاهش شدید ذخایر خونی در تابستان و زمستان می‌شود پس اهدای خون باید مستمر و همیشگی باشد.
مصرف کنندگان دائمی خون
رئیس برنامه‌ریزی، جذب و نگهداری اهدا کنندگان خون استان اصفهان با اشاره به این که مصرف کنندگان دائمی خون ما بیماران تالاسمی هستند، می‌افزاید: تقریباً حدود یک هزار نفر از بیماران تالاسمی در استان وجود دارند که باید ماهیانه بین دو تا سه واحد خون مصرف کنند که اگر این خون به آنها نرسد سلامتی‌شان در معرض خطر قرار می‌گیرد البته کسانی که بیماری‌های مزمن مانند سرطان دارند دسته دوم مصرف کنندگان خون هستند که این دسته معمولاً از پلاکت بیشتر استفاده می‌کنند و افراد نیز به صورت موردی به خون نیاز دارند، مانند افرادی که جراحی می‌کنند، همچنین افرادی که دچار سوختگی شدید شده‌اند، بیماری‌های خونریزی‌دهنده دارند و یا تصادف کرده‌اند هم جزء مصرف کنندگان خون هستند.
وی با اشاره به ضریب بالای سلامت خون در کشور، خاطرنشان می‌کند: هیچ مورد ابتلا به بیماری‌های خونی بر اثر انتقال و تزریق خون را نداشتیم از همین رو می‌توان گفت ایران از ضریب سلامت خونی بالایی برخوردار است و مزیت اهدای خون در ایران این است که داوطلبانه است و افراد داوطلب با حس نوع دوستی و بدون هیچ چشمداشتی برای شکرانه سلامتی خود خون اهدا می‌کنند و می‌دانند با هر واحد خونی که اهدا می‌کنند جان سه نفر که نیازمند خون و فرآورده‌های خونی از جمله گلبول قرمز، پلاکت و پلاسما هستند را نجات می‌دهند.
نبود صادرات و واردات خون در کشور
مسائلی با بیان این که صادرات و واردات خون در کشور نداریم، می‌گوید: در کشور یک شبکه خونرسانی وجود دارد که با دو هدف بدون خون نماندن استان‌ها و از بین نرفتن خون و فرآورده‌های خونی راه‌اندازی شده تا از هدر رفتن خون و فرآورده‌های خونی که در مدت زمان مشخصی باید مصرف شود، جلوگیری کنیم و نیاز به خون در کشور خودمان تأمین می‌شود، خونی از کشور خارج و یا به کشور وارد نمی‌شود، البته برای تهیه برخی فرآورده‌های خونی از جمله فاکتورهای انعقادی خون برای بیماران هموفیلی با دو پالایشگاه خونی در کشورهای اروپایی قرارداد داریم و خون از کشور به این پالایشگاه‌ها ارسال می‌شود تا فرآورده‌های خونی از آن تهیه و برای بیماران نیازمند در کشور استفاده شود.
تأثیر کرونا بر کاهش اهدای خون
وی در خصوص چالش اهدای خون در کشور و استان، تصریح می‌کند: کاهش اهدای خون جوانان یک چالش است که باید با فراخوان و برنامه‌ریزی آنها را به اهدای خون تشویق کنیم، در حال حاضر میانگین سنی اهدا کنندگان خون در استان بین ۳۱ تا ۴۰ سال است و جوان‌ترها کمتر برای اهدای خون مراجعه می‌کنند.
رئیس برنامه‌ریزی، جذب و نگهداری اهدا کنندگان خون استان اصفهان با بیان این که اهدای خون در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ کاهش داشته است، اضافه می‌کند: در سال ۹۹ حدود ۲۳ هزار نفر خون اهدا کردند و در سال ۹۸ بیش از ۲۴ هزار نفر خون اهدا کردند، آمارها نشان‌دهنده کاهش اهدای خون است که کرونا نقش مهمی در این کاهش دارد، به ویژه در ابتدای شیوع کرونا این معضل پررنگ‌تر بود، اما اکنون کمتر شده است، در سال ۹۹ حدود ۵۶.۴ درصد از اهدا کنندگان خون، مستمر بودند که حدود ۳.۵ درصد از آنها را بانوان و حدود ۵۳ درصد را مردان تشکیل می‌دهند، مشارکت بانوان در امر اهدای خون باید تقویت شود و بدانند که اگر کم خون باشند قطعاً از آنها خون گرفته نمی‌شود و بانوانی که خون اهدا می‌کنند نیز با کم خونی مواجه نمی‌شوند.
اهدای خون سیستم ایمنی بدن را ضعیف نمی‌کند
وی با تاکید بر این که اهدای خون بدن را ضعیف و مستعد ابتلا به کرونا ویروس نخواهد کرد، می‌گوید: حجم خونی که اهدا شده در ۲۴ ساعت و میزان گلبول‌های قرمز نیز طی سه هفته در بدن جبران می‌شود و سیستم ایمنی بدن با اهدای خون ضعیف نمی‌شود همچنین افرادی که به کرونا مبتلا شده‌اند ۲۸ روز پس از بهبودی می‌توانند برای اهدای خون و اهدای پلاسما کوویدی مراجعه کنند و در مراکز اهدای خون تمام پروتکل‌های بهداشتی مقابله با شیوع کرونا ویروس رعایت می‌شود و نگرانی از این جهت وجود ندارد، اهدای خون نباید تحت تأثیر شرایط قرار گیرد چرا که نیاز به خون و فرآورده‌های خونی همیشگی است.
مسائلی می‌گوید: مصرف کنندگان اصلی خون و فرآورده‌های آن در ایران شامل بیماران تالاسمی، بیماران مبتلا به انواع هموفیلی، بیماران دیالیزی، بیماران نیازمند به جراحی‌های بزرگ (مثل جراحی قلب، کلیه، مغز استخوان و زنان)، مبتلایان به بیماری‌های خونریزی دهنده، نوزادان مبتلا به زردی ناشی از ناسازگاری خون مادر و جنین، پیوند اعضا، سوختگی‌های شدید، کم خونی‌های مزمن و انواع سرطان به ویژه در مرحله شیمی درمانی هستند.
رکورددار اهدای خون با ۱۲۲ بار اهدای خون
محمد جدیدی، اهدا کننده مستمر خون در استان اصفهان درباره اهدای خون به خبرنگار ایمنا می‌گوید: متولد ۶۷ هستم و از سال ۸۵ زمانی که ۱۸ ساله بودم و مجاز به خون دادن شدم شروع به اهدای خون کردم و در حال حاضر ۱۵ سال است که خون اهدا می‌کنم تا به نیازمندان به خون و فرآورده‌های خونی کمک کنم.
وی ادامه می‌دهد: نقطه شروع اهدای خون من به خانواده بازمی‌گردد، چرا که پدر و برادرم هم به طور مستمر این کار را انجام می‌دادند این اشتیاق در من نیز به وجود آمد که هر زمان مجاز به این کار شدم این کار را انجام دهم و در طی این سال‌ها ۱۲۲ بار خون و فرآورده‌های خونی اهدا کرده‌ام.
اهدای پلاکت به بیماران سرطانی
این اهدا کننده مستمر خون خاطرنشان می‌کند: اهدای پلاسما و پلاکت زمان زیادی می‌برد و فرد باید در سلامتی کامل باشد، همچنین اهدای خون برای آقایان در طول سال چهار بار و اهدای پلاکت در سال حداکثر ۲۴ بار امکان‌پذیر است و تعداد دفعات اهدای پلاکت بستگی به توانمندی فرد دارد، سعی می‌کنم بیشتر اهدای پلاکت داشته باشم چرا که نیازمندی در بحث پلاکت بیشتر است و برای بیماران سرطانی، عمل‌های جراحی و شیمی درمانی استفاده می‌شود و این بیماران نیاز روزانه به پلاکت دارند.
وی می‌گوید: در فراخوان‌های اهدای خون شرکت می‌کنم تا دچار بحران و کمبود خون نشویم البته در حال حاضر کسانی که اهدای پلاکت دارند نمی‌توانند اهدای خون هم داشته باشند و صرفاً یکی از این موارد باید انجام شود بین دو نوبت اهدای پلاکت باید ۱۲ روز فاصله باشد.
اهدای خون یک معامله برد، برد است
جدیدی با اشاره به این که مدام دوستان، همکاران و اعضای خانواده را به اهدای خون تشویق می‌کند، می‌افزاید: تقدیر از اهدا کنندگان مستمر سایر افراد را برای اهدای خون و استمرار در این کار خداپسندانه تشویق و ترغیب می‌کند، اهدای خون یک معامله برد برد است چرا که هم جان انسانی دیگر را نجات می‌دهی و هم از نظر روحی و جسمی حس رضایت‌مندی و مفید بودن در تو شکل می‌گیرد.
وی با تاکید بر این که افرادی که ملزم به این اهدای خون می‌شوند بیشتر مراقب سلامتی خود خواهند بود، می‌گوید: دوری از مصرف دخانیات و گرایش به ورزش از مزایای اهدای خون است و به بالا بردن سلامتی و حفظ آن در فرد کمک مؤثری می‌کند.
این اهدا کننده مستمر در خصوص اهمیت اهدای پلاکت، تصریح می‌کند: بازدید از بیمارستان امید و دیدار با بیمارانی که از کودک تا بزرگسال منتظر دریافت یک کیسه پلاکت بودند و خوشحالی خانواده‌ها من را به سمت اهدای مستمر خون و فرآورده‌های خونی سوق داد و هر بار که خون یا پلاکت اهدا می‌کنم خود را به جای افرادی می‌گذارم که این پلاکت را دریافت می‌کنند و این کار باعث می‌شود تا باز هم برای اهدای پلاکت اقدام کنم، این کار را یک آزمون می‌دانم و خود را ملزم به سربلند بیرون آمدن از این آزمون می‌دانم.
نظر شما