مطبوعات و رسانه‌های آزاد و شفاف در هر جامعه‌ای، از ارکان توسعه و دموکراسی محسوب می‌شود، لذا خبرگزاری ایمنا، مرور بر بخشی از عناوین مطبوعات کشور را به صورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه آرمان ملی، در صفحه نخست خود با تیتر «نامزدها پاسخ دهند: «قرارداد ٢٥ ساله ایران و چین؟»» به بررسی عدم شفاف سازی کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری در مورد رابطه با چین پرداخت و نوشت: مبارزات انتخاباتی سیاسی هفت نامزد ریاست‌جمهوری در فضایی سرد مدت‌هاست که آغاز شده است از فیلم‌های مستند تا گفت‌وگوهای رسانه‌ای، از مناظره‌های هفت‌نفره تا مونولوگ‌های مقابل دوربین و پشت میکروفن و از شعارهای همیشگی تا وعده‌های تکراری. آنچه اما در این میان بیش از همه مشخص است نبود موضعگیری دقیق و صحیح این کاندیداها در برابر بسیاری از پرسش‌هاست. تمامی گزینه‌ها مدعی داشتن برنامه‌های متنوعی هستند که چه‌بسا مدت‌ها روی آن کار کرده‌اند یا سال‌هاست آن را نزد خود دارند. جالب این که تمامی این افراد صاحب‌منصبانی هستند که در این مدت نه‌راهی پیش‌روی دولت و ملت برای حل مشکلات با این برنامه‌های ادعایی خود گذاشته‌اند و نه از تریبون‌هایشان تا پیش از انتخابات درباره آن گفته‌اند.
سوال این است که اگر آنها داعیه عشق به مردم و مملکت دارند چرا با علم به راهکار حل این مشکلات، تاکنون سکوت کرده‌اند و پیشنهادات‌شان را با دولت در میان نگذاشته‌اند و از سویی چرا بازهم حتی در ایام انتخاباتی هیچ‌چیز مشخصی از این برنامه‌ها نمی‌شنویم؟ ذکر مصیبت این روزها، تنها کاری بود که تاکنون نامزدها از خود نشان داده‌اند. این که این گروه، آن گروه را مقصر وضع بد کشور بداند و همین. غافل از این که مردم در واقعیت هر دو را بانی چنین روزگاری می‌دانند و دنبال یک منجی برای حل آن هستند.
با این حال نامزدهای امروز ریاست‌جمهوری مغرورانه هر یک با ذکر توصیفی و مثلی از قدرت خود در برابر حل مشکلات و گرانی و تورم و… داستان می‌بافند، از کشتن اژدهای هفت‌سر فساد سخن به میان می‌آورند و همچنین شکستن شاخ غول بیکاری.... ظاهراً که کاندیداها عرصه انتخابات را با نقالی‌های شاهنامه و افسانه‌سرایی اشتباه گرفته‌اند.
جدا از شعارگویی‌های آنان، تاکنون یک مبحث جدی و موضعگیری درست در خصوص مقوله‌های مختلف از جمله سیاست خارجه کشور مطرح نشده، جز اظهارنظرهای کلی درباره تعاملات با کشورها. مقوله برجام یکی از مهمترین این موارد است که در موردش اظهارات، دوپهلوست و گنگ. مثلاً قاضی‌زاده‌هاشمی در اظهاراتی عجیب می‌گوید برجام را به رسمیت می‌شناسد اما دلیل نمی‌شود که قبولش داشته باشد. وی دراین‌باره گفته است: «معاهده برجام را به رسمیت می‌شناسیم، ولو این که قبولش هم نداشته باشیم و انتظارمان این است که همه اعضا به مفاد آن عمل کنند.» او در اظهاراتی که بیانگر زبان غیر دیپلماسی اوست، می‌گوید: «آمریکایی‌ها مانند سگ هستند، سگ وقتی فرار می‌کنی دنبالت می‌کند ولی وقتی بایستی سگ فرار می‌کند.»
زاکانی هم همین‌قدر دوپهلو و نامشخص و شعاری اظهار می‌کند: «اینجا مجلس ما ۲۰ دقیقه‌ای (اشاره به تأیید برجام) به پای غربی‌ها ذبح شد. با مذاکره مخالف نیستیم، با مفت‌فروشی مخالفیم. مذاکرات امروز وین، حراج آخر فصل دولت روحانی است.» و باز هم معلوم نیست که این جملات یعنی برجام آری یا نه. اگر این مذاکرات امروز حراج آخر است پس بناست امثال زاکانی چه کنند و آیا رئیس‌جمهور آینده می‌تواند غیر برجام کاری کرده و خلاف تصمیمات بالادستی، عمل کند؟ یا رئیسی که می‌گوید: «پای میز مذاکره‌ای که دنبال محدودسازی قدرت دفاعی و امنیتی ما باشد، نمی‌نشینیم»؛ این که معنی‌اش مخالفت یا موافقت با برجام است، مشخص نیست. سعید جلیلی هم که معرف حضور خیلی‌هاست؛ این که او از مخالفان برجام است اما راهکار جایگزین را معرفی نکرده است.
محسن رضایی هم که پیش‌تر آمریکا را تهدید کرده بود که اگر دست از پا خطا کنند در همان هفته اول ۱۰۰۰ گروگان از آنها می‌گیریم و برای آزاد کردن هر یک از آنها باید چند میلیارد دلار بدهند و از این طریق مشکل اقتصادی ما نیز حل می‌شود؛ مسأله‌ای که نشان می‌دهد چندان از مصلحت‌اندیشی‌های عرصه سیاست خارجه آگاه نیست. اظهاراتش در برابر برجام هم گاه متناقض است؛ یک‌بار پیش از تصمیم دولت رسمی ایران به مذاکره جدید در وین، از مذاکره با آمریکا و رفع تحریم‌های پله‌ای و گام به گام سخن گفته بود و این که اوست که می‌تواند حلال مشکلات باشد. در حالی که خود وی زودتر از هر کس دیگری از مخالفت مجمع تشخیص با FATF سخن به میان آورده بود؛ مخالفتی که عملاً می‌تواند هر قرارداد خارجی را بی‌اثر کند.
روزنامه ابتکار، در صفحه نخست خود با تیتر «وعده خانه دار شدن با طرح‌های تکراری» به بررسی وظایف دولت در راستای تأمین مسکن برای جامعه پرداخت و نوشت: ساخت مسکن و تحقق رؤیای خانه‌دار شدن یکی از اصلی‌ترین وعده‌های انتخاباتی از سوی کاندیدهای ریاست جمهوری است. طی روزهای اخیر عمده کاندیداها از احداث یک میلیون مسکن در دولت خود صحبت می‌کنند، برنامه و وعده‌ای که با اما و اگرهای بسیاری همراه است چرا که تا کنون دولت‌های قبل نیز برنامه‌هایی همچون مسکن مهر و ملی برای حوزه مسکن داشتند اما عمده برنامه‌ها با مشکلاتی همراه بود و می‌توان گفت که آن برنامه‌ها به نوعی با شکست مواجه شده است. بنابراین این که برنامه‌های ارائه شده کاندیدها تا چه اندازه می‌تواند عملیاتی شود خود جای سوال دارد. این در حالی است که علاوه بر مشکلات و چالش‌های ساخت یک میلیون مسکن، بازار با کاهش قدرت خرید خانوارها نیز روبه‌رو است.
طرح‌های ارائه شده از سوی کاندیدهای ریاست جمهوری برای حوزه مسکن بیشتر شبیه به ساخت‌وسازهای دولتی همانند مسکن مهر است. طرح‌هایی که عمدتاً احداث سالیانه حدود یک میلیون واحد مسکونی با تسهیلات کم‌بهره، آورده پایین، زمین ارزان قیمت یا رایگان را مورد هدف قرار داده است. اما آیا مکانیزم و زیرساخت لازم برای اجرای چنین طرحی وجود دارد و اگر طرح‌های ارائه‌شده اجرایی شوند می‌تواند سبب بازگشت قدرت خرید جامعه شود یا خیر؟ میثم مهرپور، کارشناس مسکن در این خصوص به «ابتکار» می‌گوید: در حوزه مسکن دو مسئله وجود دارد که باید به آن توجه شود. اول این که دولت در راستای خانه‌دار شدن مردم در حوزه عرضه و تقاضا چه برنامه‌هایی می‌تواند داشته باشد. دوم این که افرادی که قدرت خرید خود را در حوزه مسکن از دست داده‌اند می‌توانند به واسطه اقدامات دولت مجدداً به فکر خانه‌دار شدن باشند یا خیر. در موضوع اول که دولت در حوزه عرضه و تقاضا می‌توانند چه کند می‌توان گفت که دولت باید این برنامه را داشته باشند که در حوزه تقاضا برای تقویت قدرت خرید افراد در شرایط فعلی میزان تسهیلات خرید خانه را افزایش دهد. چراکه رقم‌های فعلی تسهیلات درصد خیلی کمی از قیمت تمام‌شده خانه را پوشش می‌دهد و به هیچ عنوان پاسخگوی نیاز نیست. لذا برای تقویت تقاضا باید میزان تسهیلات بانکی برای خرید مسکن افزایش یابد و از سوی دیگر اقساط آن کاهش یابد. به عبارتی دیگر برنامه تسهیلات باید به‌گونه‌ای باشد که متقاضیان خرید خانه از طریق تسهیلات افزایش یابد.
روزنامه همدلی، در صفحه نخست خود با تیتر «تهدید به ردصلاحیت» به بررسی تهدید کاندیداها به رد صلاحیت پرداخت و نوشت: مناظره اول سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری واکنش‌های مثبتی نداشت. نه در فضای مجازی فعالان شبکه‌های اجتماعی از آن تعریف کردند و نه فعالان سیاسی. جدای از این برای عبدالناصر همتی و محسن مهرعلیزاده هم تهدیدهای متعددی در پی داشته است.
روز گذشته امام جمعه موقت تهران با اشاره انتقادات مهرعلیزاده و همتی از رئیسی رسماً تهدید کرده که ممکن است این دو رد صلاحیت شوند. با این حال همتی در حال پیش روی است و توانسته به شرایط بهتری در بین گروه‌های سیاسی اصلاح‌طلب دست پیدا کند. مناظره اول با موضوع اقتصادی در کل برای همه نامزدها خیلی خوب نبوده است. از روز جمعه تا دیروز بسیاری از فعالان سیاسی نسبت به آن انتقاد کردند.
علی محمد نمازی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در خصوص نخستین مناظره انتخابات ریاست جمهوری گفت: «مناظره هم اشکال ذاتی داشت و هم اشکال در نحوه پاسخگویی کاندیداها بود. مناظره یعنی تبادل نظر برای رسیدن به حقیقت و معمولاً بین دو نفر برگزار می‌شود و از ویژگی‌های آن این است که انصاف رعایت شده است یعنی مبنای قضاوت انصاف باشد. مخالفان نظام در خارج باید خیلی زحمت می‌کشیدند تا بتوانند این حرف‌ها را به دست بیاورند.
راحت توسط خود کاندیدا گفته شد. فکر می‌کردند کاندیدا را در تنگنا قرار می‌دهند ولی موجب آبروریزی برای نظام شد.» او افزود: «مناظره باید بین دو نفر و با یک سوال و موضوع باشد و وقت کافی در اختیار آنها گذاشته شود تا فرصت کافی برای جواب دادن داشته باشند. سوالات به این مهمی مثل تورم، نقدینگی، کاهش ارزش پول ملی با ۴ دقیقه زمان، قابل تبیین نیست.» محمدرضا عارف نیز دیروز در گفت‌وگو با ایسنا از مناظره‌ها نقد کرد و افزود: «آنچه بیش از هر چیز در مناظرات اخیر، اذهان را به خود مشغول کرده، سقوط اخلاق سیاسی است.
قرار بود در نظام جمهوری اسلامی ایران، جمهوریت، متصف به ارزش‌های اسلامی، از جمله اخلاق باشد. وقتی جمهوریت تحت‌الشعاع قرائت‌های سلیقه‌ای قرار می‌گیرد و قرائت ضد حقوق مردم میدان‌داری می‌کند، اسلام اخلاقی و انسانی در حاشیه قرار می‌گیرد. معتقدم اگر با تفسیری حقوقی به بررسی صلاحیت‌ها پرداخته می‌شد، کاندیداهای حاضر در عرصه، بسی اخلاقی‌تر، انسانی‌تر و اسلامی‌تر عمل می‌کردند.»
در جریان مناظره روز جمعه دو طرف یعنی یک طرف همتی و مهرعلیزاده و طرف دیگر پنج نامزد اصول‌گرا علیه یکدیگر صحبت‌های تندی را مطرح کردند ولی با این حال گویا کمیسیون تبلیغات انتخابات صداوسیما تنها به یک طرف دعوا را به رسمیت می‌شناسد و تنها به آنان وقت پاسخگویی می‌دهد. دیروز ستاد رئیسی اعلام کرد که قرار است او پنج دقیقه در پاسخ به اتهامات صحبت کند.
در واکنش به این خبر همتی در توئیتی با هشتگ آزمون عدالت و پنج در برابر یک نوشت: «در جریان مناظره، نامزدهای پوششی به همراه نامزد اصلی، ۲۹ بار با بردن اسم بنده به من تهمت زدند. با توجه به این که به رقیب اصلی بنده ۵ دقیقه فرصت اضافی داده شد بنا بر محاسبات انجام شده باید ۲۰ دقیقه فرصت اضافی برای پاسخگویی به بنده هم اختصاص یابد.» امروز عصر دومین دور از مناظرات انتخاباتی برگزار می‌شود و برخی پیش‌بینی می‌کنند که همان ترکیب دو به پنج با محوریت همتی و رئیسی ادامه داشته باشد.
روزنامه اعتماد، در صفحه نخست خود با تیتر «سراب یارانه نقدی» به بررسی وعده‌های انتخاباتی کاندیداها پرداخت و نوشت: اولین مناظره سیزدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری در حالی پانزدهم خردادماه برگزار شد که هر چند محور اصلی آن مسائل اقتصادی بود اما به اعتقاد افرادی که پای رسانه ملی نشسته بودند پاسخ‌های کاندیداها نه‌تنها قانع‌کننده نبود بلکه برخی آنها اصلاً به سوالات مطرح شده توجه نکرده و به پاسخ‌های بی‌ربط اکتفا کردند؛ ضمن آنکه در این مناظره برخی نامزدها اصلاً برنامه اقتصادی همراه خود نداشتند اما تیم اقتصادی خود را تیمی قوی عنوان کردند.
به گفته برخی کارشناسان اقتصادی، کاندیداها در برنامه مناظره خود، در پرداختن به موضوعات مطرح‌شده صرفاً به وعده‌های بدون پشتوانه مالی و کارشناسی اقتصادی و دور از استدلال بسنده کردند که نه‌تنها نمای واضحی از موضع اقتصادی نامزدهای انتخاباتی ارائه نکرد، بلکه فرصت پرداختن به موضوعات اساسی را نیز سوزاند؛ موضوعات و چالش‌های اقتصادی مهمی نظیر رفع کرونا، حذف تحریم‌ها و وضعیت این روزهای بورس، مذاکرات وین، اصلاح نظام بانکی، تورم و… از جمله مواردی بود که کاندیداها به آن نپرداختند.
اما در این مدت کاندیداهای ریاست‌جمهوری وعده‌های عجیبی هم داده‌اند که برخی این وعده‌های اقتصادی را شعارهای عوام‌گرایانه می‌دانند از آن جمله می‌توان به پرداخت یارانه ۴۵۰ هزار تومانی به جای یارانه ۴۵ هزار تومانی کنونی بدون اعلام منابع درآمدی آن، حل معضل بورس در سه روز، پرداخت وام ۵۰۰ میلیون تومانی به زوجین جوان، حل سریع مشکل مسکن، حذف ۷ صفر از پول ملی به جای ۳ صفر برای تقویت پول ملی و بالا بردن ارزش ریال پس از دلار و یورو و وعده رساندن تورم به زیر ۵ درصد اشاره کرد که به نظر می‌رسد اجرای این وعده‌ها در شرایط کنونی کار بسیار سختی است.
روزنامه کیهان در صفحه نخست خود با تیتر «بهانه‌جویی آژانس پس از ۸ سال اعتمادسازی یکطرفه» به بررسی بیانیه آژانس در مورد برنامه هسته‌ای ایران پرداخت و نوشت: رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در کنفرانس خبری بعد از جلسه روز دوشنبه شورای حکام در اظهارنظری گستاخانه گفت انتظار پیشرفت در خصوص مسائل پادمانی درباره ایران را داشته اما انتظاراتش برآورده نشده است.
گروسی افزود: جلساتی بوده، این را باید تأیید کنم و همچنین باید بگویم که دولت ایران تکرار کرده که مشارکت و همکاری خواهد کرد و پاسخ خواهد داد، اما این کار را نکرده است. امیدوارم این تغییر کند اما تا الان که صحبت می‌کنیم هیچ پیشرفت ملموسی در خصوص هیچ‌یک از این مسائل نداشتیم.
وی در پاسخ به سوالی درباره مذاکرات جاری در وین گفت: در خصوص این که ایران، آژانس و اعضای برجام چطور با مسائل گذشته برخورد کنند، گمانه‌زنی زیادی است. در این خصوص مسئله اعتماد اهمیت دارد. برای من مسیر به سمت اعتماد از اطلاعات، شفاف‌سازی، بازرسی و شفافیت کامل می‌گذرد.
فکر می‌کنم باید یک تمایز واضح قائل شویم، بین مذاکرات که خیلی مهم است و در جریان است و کشورها در حال بررسی احتمال بازگشت و زمان بازگشت به برجام هستند، و دیگری تعهدات ایران با آژانس است. ما در تلاش برای مشخص کردن این تمایز هستیم.
مدیرکل آژانس افزود: آژانس در مرکز روند بازرسی و تأیید قرار دارد. ذاتاً با مذاکرات به‌عنوان وظیفه پادمانی خود مرتبط است و مورد مشورت قرار می‌گیرد. اما دورنمای تمدید تفاهم‌نامه فنی دوجانبه موقت با ایران دشوارتر شده است. گروسی درباره گفته برخی دیپلمات‌ها در این خصوص که شورای حکام قطعنامه‌ای علیه ایران صادر نخواهد کرد، اظهار کرد: وظیفه من این است که به شورای حکام گزارش کنم و دقیقاً بگویم چه اتفاقی در حال رخ دادن است. ما اطلاعات را در اختیار اعضای شورا قرار می‌دهیم و بعد آنها نتیجه‌گیری می‌کنند و تصمیم با آن‌هاست که قطعنامه بدهند یا مباحثه کنند و یا به هر روشی که مناسب می‌دانند رسیدگی کنند.
وی در پاسخ به سوالی درباره نامه «علی‌اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به وی گفت: اهمیت این نامه به خودی خود مشخص است، او معاون رئیس‌جمهور ایران و رئیس سازمان انرژی اتمی این کشور است، پس بیش از این نمی‌توانست معتبر و مهم باشد. ایران به ما نمی‌گوید که نمی‌خواهد همکاری یا گفت‌وگو کند و خیلی مهم است که دکتر صالحی این را تکرار می‌کند. از این مسئله استقبال می‌کنم، اما در عین حال، گفت‌وگو باید به نتیجه ختم شود. مشارکت باید پیش زمینه چیزی باشد و آن چیز شفاف‌سازی در خصوص مسائلی است که ما روی میز قرار داده‌ایم. بنابراین امیدوارم این حسن‌نیت‌ها با ادله ثابت شود.
نظر شما