به گزارش خبرنگار ایمنا و بر اساس چکیده یک مقاله، نوشیدن آب سالم و عاری از عوامل بیماری زا نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های منتقل کننده از راه آب (انواع اسهال‌های حاد و مزمن) دارد. زیرا پاتوژن های منتقل کننده آبی، بسیار زیاد بوده و شامل باکتری‌ها، ویروس‌ها، تک یاختگان و کرم‌های انگلی هستند.
چرایی اهمیت آب شرب
در بخش‌های مختلف دنیا، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، از مهمترین مشکلات گریبانگیر مردم و آسیب دیدگان در بحران‌ها، مشکل مربوط به آب است. این مشکل چه در هنگام حادثه و چه بعد از حادثه همواره سلامت مردم را تهدید کرده و در صورت بی توجهی یا کم توجهی در تأمین و نظارت بر آن به شدت بحران می‌افزاید.
چگونگی آلودگی آب
تأمین کیفیت آب آشامیدنی در شرایط عادی همواره با دقت حساسیت خاصی صورت می‌گیرد، چرا که با هر لحظه غفلت احتمال ورود فاضلاب یا عوامل آلوده کننده به داخل شبکه‌ها و منابع آبی وجود دارد و زمینه برای افزایش بیماری‌ها فراهم خواهد شد؛ به همین دلیل وضعیت شرایط بحرانی و فقدان آب از یک طرف و آلودگی منابع آبی از طرف دیگر شدت حوادث را مضاعف می‌کند. تخریب منابع آبی از جمله چشمه‌ها، چاه‌ها، قنوات و مخازن زمینی ونیز شکستن منابع آب آشامیدنی و لوله‌های فاضلاب و تخریب تأسیسات و تلمبه خانه‌ها همراه با قطع برق از دلایل اصلی قطع آب یا آلودگی آب‌ها در شرایط بحران هستند.
طرح مسئله:
مطالعه حاضر در راستای دستیابی به روش‌هایی ساده، ارزان و اجرایی برای تأمین آب شرب جوامع کوچک در شرایط بحران به بررسی متون منتشر شده پرداخته است. تأمین آب کافی و تصفیه آب در شرایط اضطراری و کنترل و نظارت بر کیفیت آب، از اهمیت خاصی برخوردار است. سازمان ملل توصیه می‌کند که به ازای هر نفر ۲۰ تا ۵۰ لیتر آب سالم شیرین در روز برای تأمین نیازهای اساسی انسان مثل نوشیدن، پخت غذا و نظافت لازم است که ۴-۲ لیتر در روز آن برای شرب کافی است و باید از منابع آب با بهترین کیفیت تأمین شود. مقدار حداقل مصرف آب شرب در اولین روز بعد از وقوع شرایط اضطراری برای زنده ماندن در یک شرایط معتدل آب و هوایی و کوهستانی یک لیتر در روز و برای زنده ماندن در شرایط گرم و خشک ۳ لیتر در روز و در کل ۴-۳ لیتر در روز به عنوان یک رهنمود ارائه شده است. در این مطالعه مروری بر روش‌های اجرایی و کاربردی متناسب با تکنولوژی قابل دسترس برای تأمین آب شرب جوامع کوچک معرفی و تشریح شده اند.
ضرورت موضوع:
اهمیت تأمین آب شرب در شرایط بحرانی
اهمیت آب با توجه به استعداد آن در انتشار بیماری‌ها، بسیار زیاد است و کمتر سرمایه گذاری مانند تأمین آب سالمی می‌تواند نتایج بهداشتی بسیار مطلوب و وسیع در پی داشته باشد؛ به نحوی که وفور یا کمبود آب سالم می‌تواند به معنای سعادت یا فقر و زندگی یا مرگ و حتی عامل بروز جنگ باشد. اگر آب مصرفی بعد از حادثه آلوده باشد می‌تواند منجر به شیوع اپیدمی‌های خطرناکی در منطقه شود و حادثه‌ای دردناک‌تر را در پی داشته باشد. با پیش‌بینی یک حادثه لازم است تا جای ممکن، آب سالم تهیه و ذخیره شود تا در زمان بروز حادثه به دقت و حساب شده بین نیازمندان توزیع شود.
مبانی نظری
سیستم‌های تصفیه آب قابل حمل
دستگاه‌های تصفیه آب قابل حمل دارای طیف گسترده‌ای از نظر اندازه هستند. یکی از کوچک‌ترین این واحدها دارای وزن ۲۵۰ گرم است. این واحد متشکل از یک جام معکوس حاوی کربن است که به منظور بهبود طعم و بو طراحی شده است.
فیلترهای تصفیه آب قابل حمل
در حال حاضر فن‌آوری های متعددی در دستگاه‌های تصفیه آبِ قابل حمل استفاده می‌شود، برخی از آنها مشترک و برخی از آنها جدید است. برخی برای استفاده عمومی و برخی دیگر برای یک آلاینده و یا مشکل خاص آب، مورد استفاده قرار می‌گیرند. در بسیاری از موارد برای ایجاد محصول نهایی از ترکیب یک تکنولوژی با انواع دیگر استفاده می‌شود.
فیلترهای گرانولی کربن فعال
بهبود طعم و بو آب از طریق کاهش کلر، مواد شیمیایی صنعتی و بسیاری از آلاینده‌های آلی، گرانول کربن‌فعال قابل استفاده است. گرانول کربن فعال نیز می‌تواند به عنوان یک روش برای از بین بردن کلر یا ید پس از گندزدایی مورد استفاده قرار گیرد. فیلترهای حاوی گرانول کربن فعال توانایی حذف کیست‌ها و باکتری‌ها از طریق تصفیه مکانیکی را دارند.
تبخیر خورشیدی
در این روش از انرژی حرارتی خورشید جهت تبخیر جزئی آب و تولید آب شیرین استفاده می‌شود. تبخیر خورشیدی عمدتاً برای مناطق دورافتاده، گرم و خشک مناسب است. در این روش از یک مخزن که سرپوش آن شیشه‌ای است، استفاده می‌شود.
گندزدایی
گندزدایی حداقل فعالیتی است که باید روی منابع آب حتی منابع زیرزمینی انجام شود تا قابل استفاده گردد. تاکنون برای گندزدایی آب، روش‌های مختلفی ارائه گردیده است که مهمترین آنها کلرزنی، اوزن‌زنی و استفاده از دی‌اکسید کلر، برم، ید و نیز اشعه UV است.
فیلترهای سرامیکی
فیلترهای سرامیکی قادرند به روش مکانیکی عوامل بیماری‌زا آب مانند کیست‌ها و باکتری‌ها را پالایش کنند. میزان حذف و نوع پاتوژن قابل حذف به اندازه منافذ میکرونی بین اجزای فیلتر بستگی دارد. هر چه این اندازه کوچک‌تر باشد، امکان حذف عوامل بیماری زا ریزتر و بیشتری وجود دارد اما به فشار بیشتری برای پالایش آب نیاز خواهد بود.
فیلترهای غشایی
فیلترهای غشایی ظرفیت بالایی برای حذف کلر و آلاینده‌های انتخابی مانند سرب، آرسنیک، کادمیوم، جیوه، کربنات‌کلسیم و منیزیم و باکتری‌ها دارند. به منظور استفاده طولانی مدت و بدون دردسر از غشا در دستگاه‌های قابل حمل، پیش تصفیه برای حذف رسوب لازم است.
سیستم‌های تصفیه با اسمز معکوس
امروزه کاربرد دستگاه‌های تصفیه آب به روش اسمز معکوس جایگاه خاصی پیدا کرده اند و با قابلیت‌های بالایی که دارند توانسته اند نیاز تأمین آب شرب را در شرایط مختلف تأمین کنند.
رزین های یددار شده
ثابت شده است که رزین‌های یددار شده روش بسیار خوبی برای از بین بردن باکتری‌ها و ویروس‌ها از آب هستند.
کوزه گذاری
کوزه گذاری یکی از بهترین راه‌های گندزدایی آب انبارها و چاه‌های آب بوده و به راحتی انجام می‌گیرد. برای این کار ابتدا یک کوزه معمولی را که معادل ۱۰ تا ۱۲ لیتر آب گنجایش دارد تهیه کرده و در سطح خارجی کوزه روزنه‌هایی ایجاد کرده و مقدار ۲۰ تا ۳۰ گرم از پودر پرکلرین را برداشته و در یک سطل پلاستیکی محتوی آب گرم حل می‌کنیم. سپس محلول حاصل را وارد کوزه کرده و مابقی آن را تا دهانه کوزه از آب پر می‌کنیم و دهانه کوزه را محکم می‌بندیم.
جوشاندن آب
جوشاندن آب، ساده‌ترین و کاربردی‌ترین روش برای تأمین آب در شرایط اضطراری در خانوارها است. حجم آب قابل جوشاندن نمی‌تواند خیلی زیاد باشد و فقط برای مصرف شرب استفاده می‌شود. تأمین منبع گرمایی در چنین شرایطی مهم است.
کلرزنی
متداول‌ترین ماده شیمیایی که در تصفیه آب کاربرد دارد کلر و ترکیبات آن است. کلر علاوه بر اثر گندزدایی که دارد به علت داشتن ویژگی اکسیدکنندگی آن عناصری نظیر آهن، منگنز، هیدروژن سولفید و سیانور را اکسیده نموده و بعضی از عوامل مولد بو و طعم نامطبوع را از بین می‌برد.
نظر شما