محمدرضا رضایی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: مشارکت فرایندی است که مراحل مختلفی دارد و طی همه این مراحل میتواند حقوق شهروندی را میسر سازد.
وی با بیان این که یک فرایند مشارکت مردمی میتواند کمک مؤثری برای رفع موانع سیاست گذاری و اجرای طرحها باشد، افزود: شهروندان مطلع و درگیر در امورات محله شان، شهروندان متخصصی میشوند که از نظر فنی، وضعیتهای بحرانی و مسئله ساز را درک کرده و به دنبال یافتن راهحلهای کلنگر و فراگیر هستند؛ در این صورت در اجرای برنامهها نه تنها ممانعت نمیکنند بلکه همکاریهای مؤثری خواهند داشت.
دانشیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه یزد تصریح کرد: صاحبنظران متعددی مزایای آموزشی مشارکت شهروندان را مورد تأکید قرار میدهند چون به مسئولان و تصمیمگیران این امکان را میدهد تا قادر به توضیح و تشریح سیاستهایی شوند که در ابتدا با نبود رضایت مردم روبرو میشود و فعالان اجتماعات محلی میتوانند تماس مستمری با تصمیمگیران و برنامهریزان شهری داشته و نظراتشان را در جوی آرام و بدون جنجال به آنها منتقل کنند و در جریان امور نیز قرار گیرند، خاطرنشان کرد: در واقع مشارکت روشی است که از حقوق تمامی آحاد جامعه در طرحها و برنامهها حمایت کرده و آنها را نیز در امور خودشان دخیل میکند.
رضایی ادامه داد: مشارکت مردمی راهی ارزشمند و مؤثر برای کاهش اختلافات و نارضایتیها است که احتمال بروز دعاوی حقوقی را تا حد زیادی کاهش میدهد.
وی با بیان این که ساختارهای مشارکتی همانند برای بهبود گردش پیرامون سیاستهای محیطی پیشنهاد شده و مورد پذیرش قرار گرفت، گفت: مشارکت شهروندی در شکلگیری سیاست گذاری محیطی، برای اطلاع برنامهریزان از این که کجا عکسالعمل عمومی در مورد طرحی منفی است، مفید بوده و همینطور برای موفقیت در ایجاد همفکری در میان شهروندان منتقد در مکانهایی که مقررات زیست محیطی، با مخالفت شدیدی مواجه بوده، اثربخش است.
دانشیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه یزد یکی از عوامل مؤثر بر جلب مشارکت مردم را سطح اطلاع آنها در مورد مزایای مشارکت دانست و افزود: فرد باید علاوه بر درک معنی مشارکت به عنوان انواع کنشهای فردی و گروهی که به منظور دخالت در تعیین سرنوشت خود و جامعه و تأثیر نهادن بر فرایندهای تصمیمگیری درباره امور عمومی صورت میگیرد، نسبت به انواع ممکن آن نیز شناخت اجمالی حاصل کند، بنابراین اولین شرط گرایش به مشارکت، اطلاع فرد از این واقعیت است که مشارکت چیست و در چه زمینههایی میتواند صورت گیرد؟
وی تصریح کرد: دومین عامل در مشارکت تصور فرد از پیامدهای آن است؛ افرادی که آشنایی مختصری با مشارکت پیدا میکنند باید بدانند که در اثر اقدام به مشارکت چه چیز حاصل میشود زیرا گاهی پیامد اصلی مشارکت را میتوان امکان دفاع از منافع فردی و خانوادگی در فرایند تصمیمگیریهای عمومی دانست و در واقع به آن به عنوان ابزاری مناسب برای دفاع از خویش نگریست.
رضایی سومین عامل مؤثر در شکلگیری انگیزههای درونی در زمینه مشارکت را ارزش داوری در زمینه پیامدهای متصور بر مشارکت دانست و گفت: به عنوان مثال اگر کسی پیامد مشارکت را افزایش حضور اجتماعی بداند، اما در داوریهای خود برای حضور بیشتر اجتماعی ارزشی قابل نباشد، ارزیابی مثبت و برانگیزانندهای در مورد مشارکت نخواهد داشت.
وی ادامه داد: عامل مؤثر دیگری که میتواند نقش تسهیل کننده یا مانع را در ایجاد انگیزه برای مشارکت بازی کند، سوابق فرد در زمینه مشارکت است؛ البته نباید فراموش کرد که اگر مشارکت افراد با پاداش اجتماعی مورد استقبال قرار نگرفته و یا حتی با تنبیه مواجه گشته باشد، همین زمینه مساعد میتواند به ضد خویش تبدیل شود.
دانشیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه یزد با بیان این که امکان مشارکت دو جنبه متفاوت را در بر میگیرد، اظهار کرد: از یک سو امکان مشارکت به نظام قانونی و نهادی جامعه باز میگردد و از سوی دیگر حقوق متقابل افراد و وظایف مرتب با این حقوق را تعیین میکند؛ البته وجود نهادهای مشارکت مدنی (رسمی و غیررسمی) نشان دهنده این هستند که جامعه این امر را به عنوان ضرورت و نیاز زندگی جمعی به رسمیت شناخته است.
وی تاکید کرد: علاوه بر وضعیت قانونی و نهادی، امکانات دیگری نیز برای مشارکت ضروری است، به عنوان مثال مشارکت در تصمیمگیری لازم است فرد از حداقل دانش، اعتماد به نفس و اعتماد به نهادها و فرایندهای جاری در جامعه برخوردار باشد.
نظر شما