به گزارش خبرنگار ایمنا، علم بهتر است یا ثروت؟ در مدیریت شهری کسب درآمد پایدار، بهره گیری از علم و دانش روز و حمایت پژوهشگران با استفاده از جدیدترین راهکارها به رشد و توسعه آن کمک میکند زیرا علم و فناوری در زندگی فردی و اجتماعی دگرگونیهایی ایجاد کرده و باعث کمرنگ شدن محدودیتهای زمانی و مکانی میشود و سبب رشد و توسعهای خواهد شد که آخرین ابزارآلات و بهترین امکانات را برای شهر به ارمغان میآورد.
پیشرفت جامعه از کاربردی کردن علم و پژوهش بوده و پیشرفتهترین کشورها نیز برای اداره امور شهر خود از روش علمی بهره مند میشوند. شهرپژوهی در کنار توسعه شهری، اهمیت و مزایای دیگری نیز دارد که در این رابطه با «مهدی ابراهیمی»، کارشناس ارشد برنامهریز شهری به گفتوگو نشستیم که در ادامه ماحصل آن را میخوانید:
اهمیت شهرپژوهی چیست؟
اگر اهمیت علم و پژوهش را در اداره جوامع انسانی بررسی کنیم خواهیم دید که پیشرفت جامعه بشری از کاربردی کردن علم و پژوهش بوده است و میتوان گفت به خود علم به صورت آکادمیک و دانشگاهی و به علم شخصی با تحقیق و پژوهش توجه شده است.
پیشرفتهترین کشورها در اداره شهر در بخشهای مختلف صنعتی، کشاورزی و خدماتی کشورهایی هستند که بیشتر به کاربردی کردن علم میپردازند با همین توجیه متوجه خواهیم شد که برای استفاده از بهترین روشها و راهکارها برای مدیریت شهرها باید از روش علمی استفاده کرد.
کار علمی چگونه محقق میشود؟
کار علمی به مکانیزم نیاز دارد تا پژوهشگران نخبه و سطح عالی به پژوهش علاقه مند شوند، برای تحقق این اتفاق باید به دغدغهها آنها در زمینه تأمین منابع، آمارها و دادهها توجه شود و در کارهای میدانی پشتیبانی شوند و البته در ادامه به طور حتم باید به آنها اعتماد شود.
جایگاه پژوهشگران در مدیریت شهری در کجا قرار دارد؟
برخی از مدیران جامعه دانشگاهی را قبول ندارند زیرا معتقدند کار اجرایی نکردهاند و پیشنهادات ایده آل و غیر واقعی دارند و خدمات خوبی را به جامعه ارائه نمیدهند که این دیدگاه فاصله میان دانشگاه و مراکز مدیریتی، اجرایی و فعالیتی را بیشتر میکند و در نتیجه آن نیز نمیتوانند از خدمات پژوهشی دانشگاهها استفاده کنند.
روشهای علمی چیست؟
روش علمی شامل طرح مسئله یا موضوع شناسی درست از مشکلات است که پژوهشگر مبانی نظری مرتبط با این مسئله، موضوع و تعاریف مفاهیم ویژگیها پیشینه و سوابقی که در دنیا در آن خصوص کار شده را بررسی میکند، به طور مثال در اروپا، آمریکا و آسیای شرقی که از علم بهره مند هستند، ویژگیها و مزایا و امکاناتی که دارند و چگونگی عملکرد و انجام اقدامات نظری و عملی را بررسی کرده و در مدیریت شهری پیاده میکنند.
سپس ویژگیهای محدوده مورد مطالعه بررسی میشود به طور مثال در شهر اصفهان جمعیت، موقعیت جغرافیایی و ویژگیهای مردم، طبیعی و مدیریت بررسی میشود و بعد از آن مصداقیابی و مبانی نظری مؤثر بر این شهر پژوهش عملیاتی میشود.
پژوهشگران با روش کتابخانهای و نظری یا روش میدانی و پرسشنامهای حوزههای مرتبط با شهر را مورد مطالعه عمیق و استنتاج قرار میدهند در نهایت، نتیجه و جمع بندی پیشنهادات و پاسخ به سوالات آزمون فرضیات انجام میشود.
از همان نقطه شروع طرح مسئله و موضوع پژوهشی، توجه به مبانی علمی است و در مورد موضوع مورد بررسی مصداق یابی و کار علمی انجام میشود. انجام چنین روالی برای مدیریت اجرایی دستاوردهای خوبی دارد زیرا رسیدگی به مشکلات جاری و پاسخگویی به ارباب رجوع و مشتری فرصت انجام کار پژوهشی را از مدیریت اجرایی گرفته است.
لزوم استفاده از کار پژوهشی چیست؟
ویژگی کار پژوهشی شامل داشتن فراغت و آشنایی با روش تحقیق است که مدیران حوزه کارشناسی فراغت ندارند و آشنایی با روش تحقیق را نیز فراموش کردهاند و با متد و منابع جدید آشنا نیستند، زیرا مدام درگیر جلسه و ارباب رجوع هستند.
اگر حوزه تخصصی توسط پژوهشگر آشنا به روش علمی انجام شود، فراغت لازم را برای مدیریت شهری فراهم میکند تا با جدیدترین منابع آشنا شوند و در این زمینه آموزش ببیند. به همین علت باید با دانشگاهها و نخبگان که با جدیدترین مشکلات و راهکارها در دنیا آشنا هستند برای بهره از توان آنها ارتباط برقرار شود تا پیشنهادات و راه حل های مناسبی را برای رفع مشکلات شهری و صرفهجویی در انرژی و وقت و کاهش منابع مالی ارائه دهند.
ایران در چه جایگاهی از نظر روش علمی دارد؟
روال رو به جلویی در تمام دنیا از جمله کشور ایران در تجربه علم وجود دارد زیرا در مقطعی مجامع علمی ضعیف و در این زمینهها پیشرفت نکرده بود و مدیران نیز تصور میکنند چون در میدان هستند بهتر از دانشگاهها میتوانند در رابطه با مسائل تصمیم بگیرند، اما در چند دهه اخیر جهش علمی در کشور اتفاق افتاد و توانستند توان خود را ثابت کنند و مورد توجه مجامع علمی و اجرایی کشورهای پیشرفته قرار گرفتند همچنین ایرانیها در کشورهای دیگر خدمات خوبی را در حوزههای مختلف ارائه میکنند. مدیران اجرایی اگر از پتانسیل پژوهشگران استفاده کرده بودند، امروز با موضوع مهاجرت نخبگان رو به رو نبودیم.
مزایای استفاده از کار علمی چیست؟
صرفهجویی در انرژی و وقت همچنین داشتن شهر هوشمند از مزایای کار علمی است. در حمل و نقل شهری با استفاده از وسایل الکترونیکی، ابزار آلات ملزوم شهر هوشمند فراهم میشود با استفاده از دوربین و کارتهای اتوبوس در استفاده از پرسنل صرفهجویی میشود، همچنین حمل و نقل راحت تر در شهر هدایت و مدیریت میشود؛ در بحث آلودگی نیز با پیش بینی شرایط روزهای آینده و تنظیم چراغهای راهنمایی و رانندگی راحت تر میشود.
مزایای ابزار آلات جدید به ویژه در حوزه اینترنت الکترونیک بسیار زیاد است زیرا در گذشته حضور ارباب رجوع در شهرداری و دیگر ارگانهای اجرایی برای استفاده از خدمات ضروری بود، اما اکنون با تلفن، اینترنت و هزاران اپلیکیشن درخواست ارباب رجوع پیگیری میشود و دیگر نیاز به حضور در شهرداریها را ندارد که باعث صرفهجویی در وقت و انرژی میشود همچنین مدیریت بهتری در جامعه اتفاق میافتد.
نتایج درستی در دنیا از مدیریت پسماند و تفکیک زباله در مبدا و بعد نحوه دفع درست و تبدیل آن به ثروت به عنوان طلای کثیف شناخته شده است که مدیران شهری با دیدن نمونههای مؤفق خارجی و دریافت پیشنهادات پژوهشگران داخلی، به سمت آنها دست همکاری دراز کنند تا در اجرایی کردن این پیشنهادات در بهبود مدیریت شهری کمک کنند، چرا که در گذشته برای دفع زبالهها پول هزینه میشد تا از شهرها خارج شود و دفع غیر اصولی آن چقدر محیط را آلوده میکرد شیرابههای آن محیط و هوا را آلوده میکرد و بوی نامطبوعی در فضا متصاعد میشد.
پژوهش در چه موضوعات شهری امکانپذیر است؟
طیف وسیعی از موضوعات را مطالعات شهری پیرامون شهر میتواند دست بگیرد و انجام دهند. شهر توسعه یافته از رشد هوشمند شهری تا خلاقیت، بهداشت و درمان و محرومیت پژوهش میتواند انجام دهد و به مدیران به خوبی نشان میدهد کدام محله از محرومیت بیشتری برخوردار است و کدام حوزه و بعد شهری ضعیفتر است و باید بیشتر رسیدگی شود.
نظر شما