به گزارش خبرنگار ایمنا، توئیت چند روز اخیر کبری خزعلی _رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی_ با موضوع لغو اجبار غربالگری جنین، واکنش‌های بسیاری به همراه داشت، وی در توئیت خود نوشته بود: "عرض تبریک به مادران و پرسنل خدوم وزارت بهداشت، بالاخره با تلاش برخی از نمایندگان انقلابی مجلس اجبار به غربالگری توسط مادر و پزشکان با تجویزهای غیراستاندارد و غیرمتقن علمی (که باعث قتل جنین می‌شد) برداشته شد. حالا دیگر هیچ پزشک و مادری مجبور به غربالگری و کشتن جنین نیست. " خزعلی پیش‌تر هم در رابطه با غربالگری پیش از زایمان اظهار کرده بود: «در حال حاضر کشورهای غربی غربالگری را قبول ندارند و مردم را به افزایش جمعیت تشویق می‌کنند.»
طیبه سیاووشی نماینده سابق مجلس از جمله کسانی بوده که به این توییت واکنش نشان داد و گفت: با همین آزمایش غربالگری، از تولد کسانی که ناخواسته با سختی‌های بسیاری متولد می‌شوند جلوگیری می‌شود. جامعه ما نیاز به افزایش جمعیت دارد اما نیازمند یک جمعیت کیفی است. قرار نیست خانواده‌های بی‌بضاعت به این دلیل که نمی‌توانند هزینه‌های تست غربالگری را بپردازند، فرزندانی به دنیا بیاورند که به دلیل مشکلات ژنتیکی، از لحاظ جسمی یا روانی معلولیت دارند.
همچنین کیانوش جهانپور رئیس مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، در توئیتی در این باره نوشت: غربالگری بیماری‌های ژنتیکی جنین هیچ گاه اجباری نبوده است و دستورالعمل وزارت بهداشت در این رابطه با مشارکت آگاهانه و داوطلبانه والدین، عملی شده و البته نقش مؤثری در کاهش موارد تولد بیماری‌های ژنتیکی از جمله سندرم داون و… داشته و خواهد داشت. وزارت بهداشت به عنوان تولیت سلامت در قبال تولد کودکان سالم و سلامت نسل آینده، خود را مسئول می‌داند، غربالگری بیماری‌های ژنتیکی که بر پایه شواهد علمی و فناوری‌های موجود، پیشگیری از آن میسر باشد، سیاستی در راستای ارتقای سلامت عمومی است.
انجام غربالگری در دوران بارداری طرح معقولی است
بهروز کلیدری، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در خصوص اهمیت غربالگری دوران بارداری به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: غربالگری در دوران بارداری اجباری نیست و توصیه وزارت بهداشت است که این غربالگری انجام شود، این طرح، طرح معقولی است، چرا که یک خانواده و یک مادر باردار که در ماه‌های ابتدایی بارداری بر اساس غربالگری‌ها متوجه ناهنجاری و یا اختلال کروموزومی جنین خود می‌شوند، می‌توانند تصمیم بگیرند که جنین را نگه دارند و یا برای سقط قانونی اقدام کنند.
وی ادامه می‌دهد: بحث‌های مطرح شده درباره این موضوع، کارشناسی شده و فنی نیست، اما با این وجود وزارت بهداشت اجباری بر روی این طرح ندارد و تنها توصیه به انجام غربالگری در دوران بارداری می‌کند.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان خاطرنشان می‌کند: مادران باردار از هفته ۱۲ بارداری می‌توانند برای انجام این طرح اقدام کنند و تست‌ها و آزمایش‌های لازم را انجام دهند، بعد از اعلام نتیجه اگر جنین ناهنجار و یا دارای اختلال کروموزومی باشد، خانواده می‌تواند تصمیم بگیرد که جنین را به صورت قانونی سقط کند و یا نگه دارد.
وی توضیح می‌دهد: اگر بعد از انجام آزمایش‌ها در غربالگری مشخص شود جنین دچار ناهنجاری است و خانواده در صورت تمایل به سقط، نتواند به طور قانونی جنین را سقط کند، قطعاً از طریق غیرقانونی برای انجام سقط اقدام می‌کند، بنابراین به افزایش سقط‌های غیرقانونی دامن زده خواهد شد.
فنی نبودن اظهارنظر درباره لغو سقط قانونی جنین بعد از انجام غربالگری
کلیدری با اشاره به هزینه‌های فراوان نگهداری جنین دارای ناهنجاری بعد از تولد، تصریح می‌کند: فردی که درباره لغو سقط قانونی جنین بعد از انجام آزمایشات غربالگری، اظهار نظر کرده، به طور عمیق و فنی به موضوع فکر نکرده است.
وی می‌گوید: جایی که می‌توان وجهه قانونی به انجام فعالیتی داد، باید با آن موافقت کرد، چرا که فعالیتی که قانونی انجام شود، بهتر می‌توان بر آن نظارت داشت، تا اینکه آن فعالیت به صورت زیرزمینی و غیرقانونی انجام شود، همچنین برای جلوگیری از فعالیت‌های زیرزمینی نمی‌توان اقدامات چندان مؤثری را انجام داد.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اضافه می‌کند: افزایش زیرزمینی شدن سقط جنین علاوه‌بر ایجاد ارتباطات غیرمعقول مالی می‌تواند مرگ مادر را نیز به همراه داشته باشد.
انجام غربالگری اجباری نیست
فاطمه بحرینی متخصص زنان و زایمان و عضو هیئت مدیره انجمن متخصصان زنان اصفهان، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه غربالگری به معنای بیماریابی است، اظهار می‌کند: در غربالگری بعد از پیدا شدن بیمار با وسایل تشخیصی بیشتری باید بیماری اثبات شود، غربالگری به معنای تشخیص قطعی نیست و در تعداد وسیعی از افراد از ابزار مربوطه برای بیماریابی استفاده می‌شود.
وی در خصوص غربالگری جنین، ادامه می‌دهد: حدود ۱۰ سال است که غربالگری جنین در کشور پیشنهاد شده است، اوایل سه ماهه دوم بارداری و یا انتهای سه ماهه اول بارداری جنین از نظر برخی بیماری‌ها، با سونوگرافی و آزمایش بررسی می‌شود تا اگر طی انجام سونوگرافی و آزمایشات مشخص شد که دچار بیماری و یا نقصی است، با انجام آزمایش دقیق‌تری به نام آمنیوسنتز که طی آن از مایع دور جنین برداشته و آزمایشات ژنتیک بر روی آن انجام می‌شود، اجازه سقط قانونی جنین به مادر داده شود.
این متخصص زنان و زایمان با اشاره به اختیاری بودن غربالگری بارداری و سقط جنین دارای ناهنجاری، خاطرنشان می‌کند: وجود غربالگری فرصتی برای خانواده‌ها است تا اگر مشخص شد جنین ناهنجار دارند، قبل از ولوج روح بتوانند اقدام به سقط قانونی کنند، البته اگر خانواده‌ای بخواهد جنین دارای ناهنجاری را نگه دارد، مجاز به انجام این کار است و کسی نمی‌تواند آن‌ها را از این خواسته منع کند.
اگر غربالگری مثبت شود، احتمال ناهنجاری ۹۹ درصد است
وی با توضیح اینکه انجام سقط جنین با رضایت والدین است، تصریح می‌کند: در انجام هر کاری افراط و تفریط منطقی نیست، به طور کلی مسئله غربالگری بارداری بسیار خوب است، البته علم در حال پیشرفت است و تمام آن چیزی که کشف می‌شود، صحیح و یا غلط است، ممکن است روش‌های تشخیص درصدی خطا داشته باشد، اما میزان خطاها نسبت‌های متفاوتی دارد.
بحرینی می‌گوید: از نظر آماری اگر غربالگری مثبت شود و آمنیوسنتز نیز آن را تأئید کند، احتمال ناهنجاری و یا وجود انواع سندروم‌ها حدود ۹۹ درصد است، پس با اطمینان بالایی می‌توان گفت که جنین مبتلا است و والدین می‌توانند اقدام به سقط قانونی کنند.
عضو هیئت مدیره انجمن متخصصان زنان اصفهان اضافه می‌کند: اگر غربالگری را پزشک پیشنهاد نمی‌کرد و یا اگر پیشنهاد می‌کرد، اما نمی‌توانست اثبات کند که پیشنهاد داده است و والدین از انجام سقط جنین امتناع کردند و نوزاد با مشکل به دنیا می‌آمد، در این میان سیستم قضا پزشک را مقصر می‌دانست و تبعات آن بر عهده پزشک بود.
تنها ۱۶ درصد از سقط‌های قانونی توسط پزشکی قانونی صادر شده است
وی با بیان اینکه غربالگری دوران بارداری باید باشد و والدین با اختیار خود تصمیم بگیرند که غربالگری انجام دهند یا خیر، توضیح داد: قوانین سقط باید با دقت بازنگری و تنظیم شود، البته اکنون نیز صدور حکم سقط به آسانی انجام نمی‌شود و بعد از بررسی تمامی مراحلی که والدین برای اثبات ناهنجاری جنین طی کرده‌اند، توسط کمیسیون پزشکی قانونی صادر می‌شود.
بحرینی در خصوص آمار سقط جنین، اظهار می‌کند: بر اساس اعلام پزشکی قانونی کشور تنها حدود ۱۶ درصد از سقط‌های قانونی که توسط پزشکی قانونی در کشور صادر شده به دلیل غربالگری مثبت بوده و ۸۴ درصد از سقط‌ها به دلیل ناهنجاری‌های عضوی مانند مشکلات مغزی، استخوانی و اندامی و مواردی که جنین قابلیت حیات بعد از تولد نداشته و یا در مدت کوتاهی بعد از تولد با صرف وقت و هزینه‌های بسیار فوت می‌کرده، بوده است.
وی ادامه می‌دهد: بهتر است کمیسیون‌های مجلس برای افزایش جمعیت توجه ویژه به سقط‌های غیرقانونی که در حال حاضر در کل کشور بسیار رایج و جاری است، داشته باشند و این موضوع باید آسیب‌شناسی جمعیت و علل سقط‌های غیرقانونی در مورد جنین‌های سالم بررسی شود، اگر بتوان این موضوع را کنترل کرد موارد زیادی به جمعیت سالم کشور اضافه خواهد شد.
با انجام غربالگری‌ها افراد می‌توانند آگاهانه تصمیم بگیرند
فرزانه السادات فرود، رئیس گروه سلامت خانواده و جمعیت معاونت بهداشتی استان اصفهان، در خصوص مباحث مطرح شده در مورد حذف غربالگری پیش از زایمان، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: با توجه به کاهش آهنگ رشد جمعیت ایران و نگرانی از پیری جمعیت، توقف کامل سیاست کنترل جمعیت، رشد موالید و افزایش فرزندآوری بر مبنای انجام ابلاغ منویات مقام معظم رهبری در اردیبهشت ماه ۱۳۹۳ در دستور کار قرار گرفت و تمام برنامه‌های راهبردی، اقدامات و راهکارهای اجرایی در این زمینه بر اساس این سیاست‌ها در حال انجام است.
وی ادامه می‌دهد: راهبرد ارتقای سلامت مادران همواره از برنامه‌های سازمان بهداشت بوده و از جمله اقداماتی که در این زمینه انجام شده می‌توان به تدوین و اجرای برنامه توانمندسازی زنان در سن باروری، ایجاد تسهیلات برای تسهیل باروری در مادران، طراحی برنامه پیشگیری از بارداری‌های پرخطر، تسهیل و ارتقای کیفیت مراقبت قبل از بارداری برای مادر و ضرورت انجام مشاوره‌های پیش از بارداری و غربالگری جنین اشاره کرد.
رئیس گروه سلامت خانواده و جمعیت معاونت بهداشتی استان اصفهان با اشاره به هدف طراحی و برگزاری جلسات با موضوع بحث و تبادل نظر درباره کاهش سقط، می‌افزاید: انجام مشاوره‌های هدفمند، غربالگری اصولی و منطقی باعث پیشگیری از سقط‌های غیرقانونی در کشور بوده است.
اهمیت تحت پوشش بیمه قرار دادن انجام غربالگری‌های دوران بارداری
وی با اشاره به اینکه تاکید معاونت بهداشت به افزایش آگاهی، نگرش و عملکرد خانواده‌ها با انجام مشاوره‌های هدفمند و به موقع بر اهمیت و ضرورت غربالگری بوده است، اضافه می‌کند: با انجام غربالگری‌ها افراد می‌توانند آگاهانه تصمیم بگیرند و قطعاً اجباری در تصمیم‌گیری والدین برای سقط و یا نگهداشتن جنین ناهنجار و یا سندرم داون وجود نداشته و ندارد.
فرود درباره اهمیت و لزوم تحت پوشش بیمه قرار دادن انجام غربالگری‌های دوران بارداری برای مادران باردار، تصریح می‌کند: تحت پوشش قرار دادن بیمه برای انجام غربالگری‌های جنین در کاهش تولد نوزادهای نابه هنجار مؤثر است، چرا که اگر این اقدام تحت پوشش بیمه قرار گیرد، زوج‌های بیشتری می‌توانند این غربالگری را انجام دهند، بنابراین جنین‌های ناهنجار بیشتری نیز شناسایی خواهند شد، بهتر است در صورت نداشتن هزینه انجام غربالگری، حمایت لازم از خانواده‌های گروه هدف انجام شود تا آن‌ها نیز بتوانند غربالگری را انجام دهند.
کاهش مرگ مادر باردار با انجام طرح علمی غربالگری
وی با توضیح اینکه غربالگری برای مادران باردار به ویژه مادران باردار با سن بالا حائز اهمیت است، می‌گوید: غربالگری برای گروه پرخطر (مادران باردار با سن بالا) برای کاهش آسیب به مادر و کاهش مرگ مادر باردار با انجام مشاوره‌های صحیح بسیار اهمیت دارد.
رئیس گروه سلامت خانواده و جمعیت معاونت بهداشتی استان اصفهان با تاکید بر اینکه غربالگری اهمیت دارد و باید باشد، توضیح می‌دهد: انجام غربالگری در دوران بارداری برنامه‌ای علمی است که در خصوص انجام و عدم انجام این برنامه لازم است که تیم‌های علمی بسیار قوی و توانمندی تصمیم‌گیری کنند.
آمار سقط‌های غیرقانونی بیش از سقط‌های قانونی است
وی با بیان اینکه سقط جنین با رضایت و اختیار والدین انجام می‌شود، خاطرنشان می‌کند: در صورت مشخص شدن ناهنجاری جنین، انجام سقط قانونی جنین با اختیار والدین است و اگر آن‌ها بخواهند می‌توانند جنین ناهنجار و یا سندرم داون خود را نگه دارند اجباری در سقط نیست.
فرود با توضیح اینکه آمار دقیقی از سقط جنین وجود ندارد، ادامه داد: آمار سقط‌های غیرقانونی برای جنین‌های سالم بسیار بیشتر از سقط‌های قانونی برای جنین‌های ناهنجار با انواع سندرم است، بنابراین باید به دنبال راهکارهای کارآمد و مؤثر برای پیشگیری از بخش عمده سقط‌ها که سقط غیرقانونی است، باشیم.
گزارش از: فهیمه نظری، خبرنگار سرویس جامعه ایمنا
نظر شما