به گزارش خبرنگار ایمنا، با حساب تقریبی چنین به دست می‌آید که جمعیت ۶۲۰ هزار نفری شهر اراک روزانه بیش از ۳۰۰ تن زباله شهری تولید می‌کند. در حال حاضر یکی از مهمترین مسائل زیست محیطی کشورها، مدیریت پسماندهای شهری است. معضل مربوط به پسماندهای جامد به دلیل رشد سریع جمعیت و گسترش شهرنشینی بیش از گذشته موجب نگرانی مسئولان شده است در این راستا فرهنگ سازی پیش نیاز و مهمترین اصل برنامه‌های مدیریت پسماند است که باید مورد توجه قرار گیرد چرا که هر اندازه در بحث پردازش، تکنولوژی، حمل و دفن باید از تجربیات دنیا استفاده کرد، اما تا زمانی که فرهنگ صحیح تولید و نحوه انباشت و جمع کردن زباله در بین مردم نهادینه نشود، مدیریت پسماند آنطور که باید و شاید با موفقیت همراه نخواهد بود.
آموزش شهروندی؛ مهمترین اصل مدیریت پسماند
حمیدرضا قناتی، سرپرست مدیریت پسماند شهرداری اراک در این خصوص به خبرنگار ایمنا گفت: اراک به عنوان شهر یادگیرنده در کمیسیون ملی یونسکو معرفی شده است؛ یادگیرندگی یک معنای عام و عنوانی برای سلسله مراتبی است که برای آموزش استفاده می‌شود، یادگیرندگی پیوسته است، یعنی یک جریان خاصی را برای آموزش ایجاد می‌کند تا آموزش‌های متعددی برای گروه‌های خاصی به صورت مداوم برای حصول هدف مورد نظر شکل بگیرد. در زمینه کاهش تولید پسماند به عنوان یکی از اهداف اصلی مدیریت پسماند نیز ما آموزش را در رأس برنامه‌ها قرار دادیم به طوری به واسطه همین آموزش‌ها توانسته‌ایم روزانه ۶۰ تن از پسماندهای شهر را کاهش دهیم؛ البته این آموزش‌ها ادامه دارد و اکنون نیز در حال آموزش شهروندان برای تفکیک پسماند از مبدا هستیم.
وی افزود: تمام این آموزش‌ها به شکل ممتد در حوزه‌های مختلف دانش آموزی، دانشجویی، کارمندی، خانوارها و… در حال پیگیری است.
قناتی در تشریح برنامه‌های در نظر گرفته شده در زمینه آموزش شهروندی گفت: یکی از این برنامه‌ها "طرح شهروند مسئولیت پذیر اراکی" یا "طرح پویش شما" است؛ ارتقای فرهنگ شهروندی و کمک به کاهش شیوع کرونا در بین نیروهای پسماند شهرداری از اهداف این طرح است که بر اساس آن در یک مدت زمان تعیین شده، هیچ پسماندی از درب منازل جمع‌آوری نمی‌شود.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری اراک اظهار کرد: در راستای همین عنوان یادگیرندگی اراک، سال گذشته در سازمان مدیریت پسماند شهرداری، آکادمی مدیریت پسماند را به منظور تسهیل در امر آموزش و فرهنگ سازی و تغییر رفتار شهروندی در حوزه مدیریت پسماند افتتاح کردیم.
وی افزود: در این آکادمی عناوین کتب به صورت تخصصی برای سنین مختلف در حال نگارش بوده و گاهنامه‌های آموزشی در حال طراحی و تولید است، اپلیکیشن‌های مختلفی نیز در حال تدوین و ساخت است که قسمت اول این اپلیکیشن‌ها در حوزه طرح تفکیک از مبدا پسماندها در بهمن ماه سال جاری با عنوان پاکبان به بهره برداری خواهد رسید.
سرپرست مدیریت پسماند شهرداری اراک خاطرنشان کرد: به طور کلی گروه‌های هدف، برای تهیه و تدوین برنامه‌های آموزشی متناسب شناسایی و تقسیم بندی شده‌اند، "طرح مدیریت ثبت" برای مجموعه ادارات شهر اراک که با حوزه مدیریت پسماند در ارتباط هستند و "طرح تام" در سازمان مدیریت پسماند با عنوان طرح آموزش مجازی از جمله این برنامه‌ها است که اکنون در حال اجرا است؛ در طرح تام برای آموزش دیدگان، گواهینامه معتبر از طریق سازمان و دستگاه مربوطه اعطا خواهد شد.
قناتی اظهار کرد: برای دانش آموزان نیز انیمیشن‌های مختلفی با عنوان "بابا پاکبان" در حال تدوین و تهیه است که حدود ۱۵ قسمت آن تهیه شده؛ امیدواریم تا پایان سال هم تعدادی از این انیمیشن‌ها به سمع و نظر شهروندان برسد، همچنین در حوزه تدوین کتاب‌های آموزشی برای کودکان کتاب رنگ آمیزی، شعر و کتاب داستان در حال نگارش و تهیه است که به زودی به چاپ خواهد رسید و در اختیار دانش آموزان قرار خواهد گرفت.
وی با اشاره به عقد تفاهم نامه‌ای با اداره آموزش و پرورش گفت: قرار شده مطالبی در حوزه پسماند به صورت مجازی برای آموزش بارگذاری شود تا دانش آموزان این مطالب را مطالعه کنند، سپس به سوالاتی که مطرح شده پاسخ دهند؛ دانش آموزان می‌توانند پس از تکمیل سوالات به سازمان مدیریت پسماند اطلاع داده و جوایز خود را دریافت کنند.
قناتی همچنین از تولید موشن گرافی و استاپ موشن در موضوعات مختلف مثل پرداخت عوارض، آلایندگی محیط زیست و… خبر داد.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری در مورد همکاری با سمن‌ها و سازمان‌های مردم نهاد گفت: با توجه به شیوع ویروس کرونا در خصوص آموزش‌های تخصصی در حوزه‌های مختلف دوستان رغبتی به حضور در مباحث آموزشی نداشتند، ما نشست‌هایی با رئیس سازمان مردم نهاد شهر اراک داشته‌ایم، اما سازمان‌های مردم نهاد و سمن‌ها فعلاً با توجه به شیوع کرونا آموزش‌های حضوری و چهره به چهره را لغو کرده‌اند، اما سازمان همچنان بر اساس شرایطی که وجود داشته تغییر رفتار داده و در حال بارگذاری و انجام آموزش‌ها به صورت مجازی است.
قناتی اظهار کرد: پاکبان های شهر اراک نیز به صورت دوره‌ای آموزش دیده‌اند به طوری که حدود ۱۴۰۰۰ ساعت دوره آموزشی توسط حوزه آموزشی سازمان مدیریت پسماند در سال جاری برای پاکبانان برگزار شده است.
وی توضیح داد: در حوزه مدیریت پسماند توانسته‌ایم از سال ۸۸ تا پایان سال ۹۷ تقریباً حجمی حدود ۵۰ الی ۶۰ تن از پسماند تولیدی شهروندان را کاهش دهیم که قسمت عمده کاهش پسماند مربوط به آموزش‌های شهروندی است؛ کاهش تولید پسماند به حفظ محیط زیست و کاهش هزینه‌های خدمات شهری نیز کمک کرد و مهم‌تر از همه آشنایی شهروندان با روش‌های بهبود مدیریت پسماند بود که در نتیجه انجام این طرح اتفاق افتاد.
سرپرست مدیریت پسماند شهرداری اراک مهمترین عامل در آموزش‌ها در حوزه مدیریت پسماند را تغییر رفتار مردم عنوان کرد و افزود: برخی از خانوارها مطالب آموزشی را رعایت و اجرا می‌کنند، اما برخی دیگر به دلیل شرایط نمی‌توانند کاملاً این آموزش‌ها را انجام دهند، با در نظر گرفتن شرایط فرهنگی موجود در بین شهروندان، اگر تغییر رفتار مردم در نحوه خریدهایشان و همچنین نحوه تولید و مدیریت پسماند را از منازل که محل اصلی تولید پسماند است، آغاز کنیم، قطعاً می‌توانیم نتایج خوبی بگیریم.
ضرورت مدیریت پسماندهای صنعتی در حاشیه شهر اراک
سیاوش آقاخانی، فعال زیست محیطی و رئیس شبکه زیست محیطی استان مرکزی نیز به خبرنگار ایمنا گفت: سرانه تولید پسماند در کشور ما بالاتر از میانگین جهانی است. روزانه حدود ۵۰ هزار تن پسماند در ایران تولید می‌شود، که این مقدار حجم بالایی است. در گذشته فرهنگ زندگی مردم ایران به گونه‌ای بود که زباله‌های کمتری تولید می‌کردند، اما در روش جدید زندگی مردم تولید پسماندها افزایش یافته است.
وی افزود: تفکیک زباله‌ها از مبدا باید با فرهنگ سازی و ارتقای دانش و بینش شهروندی توسط دستگاه‌های ذیربط همواره در کانون توجه قرار گیرد. پسماند، طلای کثیفی است که اگر در حوزه تفکیک و بازیافت به خوبی عمل نشود به همان اندازه می‌تواند خطرات و آلودگی‌های زیست محیطی زیادی به همراه داشته باشد.
رئیس شبکه زیست محیطی استان مرکزی اظهار کرد: شهرداری کار فرهنگ سازی در تفکیک زباله را می‌تواند ابتدا از آپارتمان‌ها آغاز کند چرا که اجرای طرح در این مجتمع‌ها در شروع آسان‌تر بوده و از طرفی هم در این ساختمان‌ها زباله‌های خانگی بیشتری نسبت به محله‌هایی با بافت قدیمی تر تولید می‌شود.
آقاخانی گفت: زباله‌های تولیدی شامل پسماندهای خانگی، عفونی مطب‌ها و بیمارستان‌ها، صنعتی، کشاورزی و پسماندهای دامی در کشتارگاه‌ها می‌شود که رهاسازی هر یک از این زباله‌ها در طبیعت به چرخه محیط زیست ضربه خواهد زد؛ اما تصور مردم از پسماند تنها زباله‌های خانگی را شامل می‌شود، در صورتی که هرکدام از پسماندها در نوع خود اهمیت ویژه دارد و باید مدیریت کاربردی، علمی و صحیح برای آن‌ها اعمال شود.
وی با اشاره به رها سازی پسماندهای واحدهای خدماتی و تولیدی در حاشیه شهر افزود: استان مرکزی و شهر اراک به دلیل صنعتی بودن با حجم زیادی از پسماندهای صنعتی روبرو است که این پسماندها نیز می‌تواند به چالش‌های بزرگ زیست محیطی آینده تبدیل می‌شود که می‌طلبد با اقدامات کارشناسی بستر پیشگیری در این حوزه تقویت شود. بسیاری از پسماندهای صنعتی در صورت مدیریت صحیح می‌تواند مواد تولیدی واحدهای دیگر باشد و در این راستا بانک اطلاعاتی از پسماندهای صنعتی استان و اراک وجود ندارد.
نظر شما