به گزارش خبرنگار ایمنا، درمان انواع سرطان بسیار اهمیت دارد و پژوهشگران رویان درباره نانو حامل‌های دارویی که جهت درمان بیماری‌های مختلف از جمله سرطان می‌توانند داروها را به سلول هدف وارد کنند، تحقیقاتی را انجام داده‌اند. محققان توانسته‌اند از " کیتوسان" به عنوان یک پلیمر زیستی خارج شده از پوسته سخت‌زیستان مانند میگو و خرچنگ و یک آمینوپلی ساکارید زنجیره‌ای با زیست سازگاری بالا، زیست تخریب‌پذیری مناسب و ایمنی‌زایی کم در ساخت نانو حامل‌های دارویی استفاده کنند. در تحقیقات انجام شده در پژوهشگاه رویان از کیتوسان برای ساخت نانو حاملی چند لایه استفاده شد که جاذبه الکترواستاتیکی بین لایه‌ها، اساس پایداری آن را تشکیل می‌دهد و به طور هدفمند در دو مرحله زمانی متوالی، دو داروی متفاوت را به سلول‌های مدل سرطان سینه تحویل می‌دهد.
کاربرد نانو حامل‌های مهندسی شده با هدف درمان اختصاصی سرطان
زهره میراحمدی زارع در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه یک سیستم طراحی شده بر پایه نانو دارای ابعاد و ویژگی‌های قابل کنترل برای حمل مولکول‌های زیستی با عملکردهای متفاوتی است، اظهار کرد: از جمله این عملکردها می‌توان به مولکول‌های کوچک، پروتئین‌ها و ژن‌ها اشاره کرد، این ویژگی‌های غیر معمول نانوسیستم‌ها باعث می‌شود آن‌ها بتوانند از طریق تنظیم دقیق اندازه، مورفولوژی و خاصیت سطح، اثرات برجسته‌ای را برای تشخیص و یا درمان بیماری‌های مختلف مانند سرطان از خود نشان دهند.
وی در خصوص کاربرد نانو ذرات در دارو رسانی و انتقال دارو به بافت هدف در بیماری‌های مختلف گفت: نانوذرات به دلیل خواص منحصر به فرد خود از جمله اندازه ذرات، زیست سازگاری، زیست توزیع پذیری، نسبت سطح به حجم بالا و نیز قابلیت بالا در عامل‌دار شدن سطح توسط سایر مولکول‌ها می‌توانند با راندمان بالا در سیستم‌های دارو رسانی و انتقال دارو به بافت هدف در بیماری‌های مختلف از جمله در درمان سرطان مورد استفاده قرار گیرند.
عضو هیأت علمی پژوهشکده زیست فناوری رویان خاطرنشان کرد: وجود پیشرفت‌های شگرف در تشخیص و درمان بسیاری از انواع سرطان به دلیل مقاومت دارویی و همچنین عوارض جانبی داروها در بسیاری از موارد، درمان سرطان را با شکست مواجه می‌کند و منجر به مرگ بیماران می‌شود. در چندین دهه گذشته کاربرد نانو حامل‌های مهندسی شده با هدف درمان اختصاصی سرطان پیشرفت چشم‌گیری داشته است.
کاهش سمی بودن داروها از طریق کپسوله کردن آن‌ها با نانو حامل‌ها
وی در خصوص پیشرفت‌های کاربردی نانو حامل‌های مهندسی شده، افزود: این پیشرفت‌ها به طوری است که عوامل درمانی مختلف از جمله داروهای آب دوست و آب گریز را در نانو حامل‌هایی با اندازه، شکل و خصوصیات سطحی مناسب، کپسوله کرده تا نیمه عمر آن‌ها در گردش خون افزایش یابد، در حالی که تحویل دارو محدود به بافت هدف شود (زیست توزیع‌پذیری) و میزان سمی بودن کاهش یابد.
میراحمدی زارع با توضیح اینکه استفاده از نانوتکنولوژی در هدفمند کردن غیرفعال و فعال سیستم‌های دارو رسانی پزشکی، یک استراتژی مؤثر در برطرف کردن عوارض جانبی بیماری است، تصریح کرد: اساس هدفمندی غیرفعال دارو رسانی پزشکی به این صورت است که داروهای ماکرو مولکولی و نانو حامل‌ها به دلیل وجود مویرگ‌هایی با دیواره نشت‌پذیر و همچنین عدم حضور و یا نقص عملکرد سیستم لنفاوی در داخل تومور، به طور موثرتری تومورها را هدف قرار می‌دهد.
وی با اشاره به نحوه عملکرد هدفمندی فعال دارو رسانی پزشکی، اضافه کرد: در هدفمندی فعال با افزودن گیرنده‌های اختصاصی علیه سلول سرطانی به سطح نانو حامل، مقدار اتصال نانو حامل به سلول‌های سرطانی افزایش خواهد یافت و این نانو حامل‌ها توجه زیادی را در انتقال انواع مختلفی از داروها به خود جلب می‌کنند، زیرا این سیستم‌های دارو رسانی می‌توانند از مولکول‌های فعال در برابر عوامل بیرونی مانند نور، اکسیژن و مواد شیمیایی محافظت کنند و به عبارت دیگر این سیستم‌ها از کاهش فعالیت ترکیبات فعال ممانعت کرده و به عنوان حاملی برای رساندن آن‌ها به ارگان‌های هدف و رهایش کنترل شده آن‌ها عمل می‌کند.
محافظت نانو حامل‌ها از ماکرومولکول‌ها در برابر شرایط سخت بدن
عضو هیأت علمی پژوهشکده زیست فناوری رویان تاکید کرد: نانو حامل‌ها می‌توانند از ماکرومولکول‌ها در برابر شرایط سخت بدن مانند محیط اسیدی معده یا لیزوزوم‌های داخل سلولی، مقدار زیاد پروتئازها و سایر آنزیم‌ها در گردش خون محافظت کرده و عبور مخفیانه و محافظت شده این ماکرومولکول‌ها را از غشاهای سلولی تسهیل کنند، چرا که این ماکرومولکول‌ها به خودی خود نمی‌توانند به سلول‌ها ورود پیدا کنند.
ساخت نانو حامل‌های دارویی از پوسته میگو و خرچنگ
وی تصریح کرد: کیتوسان یک آمینوپلی ساکارید زنجیره‌ای با زیست سازگاری بالا، زیست تخریب‌پذیری مناسب و ایمنی‌زایی کم است که به طور گسترده در ساخت نانو حامل‌های دارویی استفاده می‌شود.
میراحمدی زارع با بیان اینکه اصلاح شیمیایی "کیتو" از طریق گروه‌های هیدروکسیل و آمین در ساختار زنجیره انجام می‌شود، توضیح داد: اصلاح شیمیایی کیتو به کیتوسان قابلیت حمل انواع ماکرومولکول‌های زیستی مانند پروتئین و ژن را می‌دهد.
ساخت کیتوسان چند لایه در پژوهشکده رویان برای درمان سرطان
وی با اشاره به اینکه در تحقیقات انجام شده در پژوهشگاه رویان از کیتوسان برای ساخت نانو حاملی چند لایه استفاده شد که جاذبه الکترواستاتیکی بین لایه‌ها اساس پایداری آن را تشکیل می‌دهد، اضافه کرد: این نانو حامل پلی‌الکترولیتی به طور هدفمند شده و در دو مرحله زمانی متوالی، دو داروی متفاوت را به سلول‌های مدل سرطان سینه تحویل می‌دهد.
عضو هیأت علمی پژوهشکده زیست فناوری رویان در خصوص رهایش دو داروی متفاوت در سلول‌های سرطانی گفت: رهایش داروها به نحوی است که داروی اول ابتدا بافت سرطانی و غشای سلول‌های سرطانی را تخریب و نفوذپذیر می‌کند و در مرحله بعد داروی اصلی باعث القای مرگ در سلول‌های سرطانی می‌شود. کارایی این نانو حامل به نحوی است که بر سلول‌های سالم در بافت مجاور تأثیر چندانی ندارد. این کار در فاز آزمایشگاهی با موفقیت انجام شده و در آینده در مدل موشی مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
نظر شما