به گزارش خبرنگار ایمنا، تاکنون فیلمسازان مختلفی به سراغ این سوژه حساس و ملتهب رفته و از دیدگاه خود به آن پرداخته‌اند. نتیجه این تلاش‌ها، ساخت دو فیلم سینمایی، چند فیلم کوتاه و تعدادی مستند و خرده مستند بوده است. اما هیچ کدام از این آثار نتوانستند به شایعات و ابهاماتی که پیرو مرگ تختی وجود دارد پاسخ قطعی بدهد و اینکه مرگت تختی خودکشی بوده یا قتل، همچنان به صورت یک معمای مبهم و بدون پاسخ باقی مانده است.
از میان آثاری که پیرو زندگی تختی ساخته شده، تنها ۴ اثر قابل اعتنا هستند که در ادامه به آنها اشاره می‌شود:
فیلم سینمایی «غلامرضا تختی» ساخته بهرام توکلی
بهرام توکلی نخستین کارگردان ایرانی بود که پس از تجربه نیمه کاره مرحوم علی حاتمی، ریسک آن را پذیرفت تا هیبت و شمایل تختی را روی پرده سینما به تصویر بکشد. این فیلم، در ژانر زندگینامه‌ای و ورزشی، به تهیه کنندگی سعید ملکان و به قلم توکلی و ملکان، در سال ۹۷ ساخته شد و در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. «غلامرضا تختی» در ۱۰ رشته کاندیدای دریافت سیمرغ بلورین شد و دو سیمرغ را در رشته‌های بهترین فیلمبرداری و بهترین طراحی صحنه از آن خود کرد.
حمیدرضا آذرنگ، ماهور الوند، فرهاد آییش، بهنوش طباطبایی، آتیلا پسیانی، ستاره پسیانی، معصومه قاسمی پور، شیرین یزدان بخش، محسن تختی و شاهرخ شهبازی در این فیلم ایفای نقش کرده‌اند.
داستان فیلم غلامرضا تختی با قرائت و امضای وصیت نامه آغاز می‌شود، سپس با فلاش بک، به دوران کودکی‌اش که در فقر شدید و در آلونک‌های خانی آباد جنوب تهران می‌گذرد، رجعت می‌کند. غلامرضا که به کشتی علاقه داشت در گام‌های اولیه‌اش برای کشتی گیر شدن در دوران نوجوانی ناکام می‌ماند و هنگام کار در تأسیسات نفتی مسجد سلیمان به تنهایی شروع به تمرین می‌کند. او در نهایت کار در مسجدسلیمان را رها کرده و نزد خانواده‌اش در تهران باز می‌گردد و در باشگاه پولاد، مربی کشتی این باشگاه، حاج فعلی، استعدادش را کشف می‌کند. غلامرضا به سرعت به عضویت تیم ملی کشتی ایران در می‌آید و یک مدال طلا و یک نقره، در مسابقات جهانی کسب می‌کند. تختی همزمان با افتخارات ورزشی، به دلیل مردم داری و روحیه‌ای که در کمک به مستمندان داشت به محبوبیت فراوانی می‌رسد. اما در عین حال با مسائل و مشکلات خانوادگی‌اش نیز درگیر است.
محبوبیت او در بین مردم، باعث ایجاد حساسیت در حکومت می‌شود، به ویژه که او گرایشی به جبهه ملی و مصدق داشت. کارشکنی‌ها علیه او همراه با چند ناکامی در اواخر دوران ورزشی‌اش، تختی را سرخورده و خسته می‌کند. ازدواجش در سال ۴۵ نیز نه تنها تغییری در وضعیت او نمی‌دهد بلکه به دلیل اختلاف‌های او با همسرش، این وضعیت تشدید می‌شود. تولد پسرش، بابک هم تأثیری در وضعیت او ندارد و سرانجام جهان پهلوان تختی در هفدهم دی ماه سال ۴۶ و دو روز پس از تنظیم وصیت نامه‌اش در دفترخانه‌ای در هتل آتلانتیک تهران با خوردن دارو خودکشی می‌کند.
بزرگ‌ترین معضل این فیلم، صحه گذاشتن بر خودکشی تختی است در حالی که هنوز این امر اثبات نشده است. توکلی با تأیید خودکشی تختی، این اقدام را بی اهمیت جلوه می‌دهد با این بهانه که زندگی او اهمیت بیشتری از نحوه مرگش دارد، فارغ از اینکه این تلقی می‌تواند درست نباشد. زیرا نحوه مرگ یک انسان، آینه‌ای از شیوه زندگی او نیز هست.
فیلم سینمایی «جهان پهلوان تختی» به کارگردانی علی حاتمی و بهروز افخمی
فیلم سینمایی جهان پهلوان تختی، به کارگردانی علی حاتمی و بهروز افخمی، در سال ۷۶ ساخته شد. فریبرز عرب نیا، نیکی کریمی، شاهرخ شهبازی، محمدرضا شریفی نیا، سیاوش طهمورث، آتیلا پسیانی، ستاره پسیانی، فتحعلی اویسی، غلامرضا محبی، محمود کلاری و جمشید گرگین به عنوان بازیگر در این فیلم جلوی دوربین رفته‌اند.
علی حاتمی بعد از اتمام فیلم دلشدگان، ایده سه پروژه بزرگ را در سر داشت: «ملکه‌های برف»، «آخرین پیامبر» و «تختی». دو پروژه اول به دلیل موانع مالی و اجرایی به جایی نرسیدند و حاتمی به سراغ زندگی تختی رفت. جلب رضایت از خانواده تختی و حضور خسرو نظافت دوست در فیلم، حاشیه‌هایی را به همراه داشت، اما فیلم بالاخره با حضور عزت‌الله انتظامی و افسانه بایگان کلید خورد. اما ساخت این فیلم مصادف شد با شدت گرفتن بیماری سرطان علی حاتمی و تنها سکانس‌های مربوط به تولد تختی جلوی دوربین رفت که علی حاتمی دار فانی را وداع گفت.
بعدها تکمیل این پروژه ناتمام را بهروز افخمی بر عهده گرفت و فیلمی به کل متفاوت از فضای آثار حاتمی ساخت. افخمی داستان فیلم این گونه تغییر داد: یک کارگردان و همسرش می‌خواهند پروژه ناتمام علی حاتمی که شرح زندگی غلامرضا تختی بوده را به اتمام برسانند. آن دو تحقیقاتی می‌کنند تا بفهمند که علت اصلی مرگ تختی چه بوده است. این فیلم، فیلم موفقی از آب در نیامد. بدون شک اگر اجل مهلت می‌داد، قطعاً علی حاتمی یکی از ماندگارترین آثار سینمایی را با موضوع زندگی تختی از خود بر جای می‌گذاشت.
مستند «شهسوار» به کارگردانی علی شاه محمدی
مستند شاهسوار به کارگردانی علی شاه محمدی که سال ۹۸ در گروه هنر و تجربه به اکران درآمد، یکی از کامل‌ترین مستندهایی است که درباره جهان پهلوان تختی ساخته شده است. این مستند با بهره‌گیری از فیلم‌های آرشیوی، عکس‌ها و اسناد دیده نشده و مصاحبه با افراد سیاسی و ورزشی که تعداد زیادی از آنها در قید حیات نیستند با زاویه‌های پنهان زندگی ورزشی، اجتماعی و سیاسی غلامرضا تختی سعی در ارائه تصویری واقعی از این پهلوان ملی و قهرمان بین‌المللی دارد.
در این فیلم مجید خدایی، قهرمان سابق کشتی جهان، در نقش تختی ظاهر شده و پرویز پرستویی روایت فیلم را بر عهده دارد. شهسوار برای روایتی نو از زندگی تختی از حضور شخصیت‌هایی چون مرحوم حسین شاه حسینی، مرحوم کاظم حبیبی و مرحوم پهلوان عباس زندی بهره برده است.
چهره‌های سرشناس و کشتی گیرانی همچون محمدرضا طالقانی، ایرج راد، علی اکبر حیدری، جواد کدیری، عباس فاطمی و بسیاری دیگر مشاهدات و شنیده‌های خود از غلامرضا تختی را برای نسل جدید بازگو می‌کنند. شهسوار در ۹۸ دقیقه با حمایت شرکت پخشیران به تهیه کنندگی هارون یشایایی ساخته شده است.
مستند «جهان پهلوان» به کارگردانی وارطان آنتانسیان
وارطان آنتانسیان، یک مستند ساز، کارگردان، فیلمبردار و تهیه کننده ایرانی تبار بود که طی ۱۵ سال، بیش از یکصد برنامه تلویزیونی تهیه و کارگردانی کرد. او که تحصیلاتش را در مدرسه عالی تلویزیون و سینما و سپس در رشته کارگردانی دانشکده هنرهای دراماتیک دانشگاه تهران به پایان رساند، فعالیت مستمری با گروه ورزش شبکه اول و به خصوص برنامه ورزش و مردم داشت. او علاوه بر کارگردانی فیلم‌های مستند در دانشکده صدا و سیما نیز تدریس می‌کرد. آنتانسیان در سال ۶۳ در سن ۳۶ سالگی بر اثر ابتلا به سرطان درگذشت.
مستند جهان پهلوان به کارگردانی آنتانسیان، در سال ۵۸ ساخته شد. این مستند گرچه لحنی ایدئولوژیک به دلیل فضای احساسی و انقلابی آن سال‌ها دارد، اما از نظر نزدیک بودن به سوژه و حضور دوربین در میان دوستان و محله تختی یکی از گنجینه‌های مستند ایرانی است.
نظر شما