به گزارش خبرنگار ایمنا، سهراب علی دوستی در سری برنامه‌های زنده اینترنتی آسترومینار که با موضوع بررسی وضعیت آلودگی نوری رصدگاه‌های ایران و به همت مرکز آموزش نجوم ادیب اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: گسترش آلودگی نوری موجب شده است بسیاری از مناطق رصدی رو به نابودی برود، شاهد آسمان‌های پرستاره نباشیم و برای پیدا کردن آسمان‌های تاریک باید هر سال بیشتر از شهرها فاصله بگیریم.
وی افزود: یکی از رصدگاه‌های معروف استان اصفهان روستای هونجان در جنوب شهرضا است که آسمان کم غباری دارد، اما همان روستا نیز با ایجاد آلودگی نوری که دارد بخشی از کهکشان راه شیری را در داخل خود محو کرده است.
مدرس نجوم رصدی خاطرنشان کرد: به راحتی و با استفاده از لامپ‌های استاندارد که تمام نور خود را به سمت زمین می‌تاباند، می‌توان جلوی ایجاد آلودگی نوری را گرفت. اداره برق به استفاده از لامپ‌های ال ای دی روی آورده است که برای نجوم هم خوب است و هم می‌تواند خطر آفرین باشد.
آسمان طبیعی، آسمان بدون آلودگی نوری است
علی دوستی تصریح کرد: با طراحی مناسب لامپ‌های ال ای دی، لامپی تولید می‌شود که نور آن تنها به سمت زمین تابانده شود، اما چنانچه این لامپ‌ها با استاندارد مناسب ساخته نشود، اثری که روی آسمان شب می‌گذارد شدیدتر و بدتر از لامپ‌های دیگر خواهد بود. میزان پراکنش نور در آسمان بیشتر است و نمی‌توانیم با فیلترهای مخصوص نجوم، آلودگی نور را حذف کنیم.
وی با بیان اینکه سابقه مبارزه با آلودگی نوری در دنیا نزدیک به ۴۰ تا ۵۰ سال است، اضافه کرد: بسیاری از کشورها در این زمینه قوانین و دستورالعمل‌های نورپردازی را تدوین کرده و مناطق حفاظت شده‌ای برای آسمان‌ها تعیین کرده‌اند. ما نیز در ایران دنبال تأسیس پایگاه‌هایی به منظور حفاظت از آسمان تاریک هستیم.
پژوهشگر حوزه آلودگی نوری یادآور شد: نور شهر اصفهان تا فاصله حدود ۱۶۰ تا ۱۷۰ کیلومتری دیده می‌شود و چنانچه بخواهیم نور اصفهان را نداشته باشیم، باید بیشتر از ۲۵۰ کیلومتر از اصفهان فاصله بگیریم تا نور شهر دیده نشود.
علی دوستی ادامه داد: نور شهر تهران نیز تا فاصله ۴۰۰ کیلومتری بر آسمان شب اثر می‌گذارد و تا فاصله ۴۰۰ کیلومتری نمی‌توان آسمان کاملاً ایده آل و تاریک را دید.
وی تاکید کرد: آسمان کاملاً طبیعی و تاریک، آسمانی است که هیچ گونه آلودگی در آن وجود نداشته باشد و نه تنها منابع نوری بلکه گنبدهای نوری نیز نباید به آن مناطق برسند. چنین مناطقی کمیاب است، زیرا پس از فاصله گرفتن از شهری به شهر دیگری می‌رسیم.
پژوهشگر حوزه آلودگی نوری با بیان اینکه برای سنجش تاریکی آسمان در نجوم از پارامترهای متفاوتی استفاده می‌شود، اظهار کرد: یکی از این پارامترها حد قدر است و کم نورترین قدری که چشم انسان قادر به دیدن آن در آسمان است، حد قدر آسمان نامیده می‌شود.
حد قدر آسمان شهرهای بزرگ زیر ۵ است
علی دوستی افزود: هرچقدر عدد حد قدر بزرگ‌تر باشد، آسمان تاریک‌تر و برای رصد نجومی با کیفیت‌تر است، اما حد قدر آسمان شهرهای بزرگی مثل اصفهان، تهران و مشهد زیر پنج و آسمان این شهرها کم ستاره است.
وی گفت: چنانچه حد قدر بین پنج تا ۶ باشد، کیفیت آسمان شب متوسط است و در چنین آسمانی غالب صورت‌های فلکی، اجرام مسیه و کهکشان راه شیری، نه بسیار واضح و پر نور، اما مشخص است که از این شرایط آسمان بیشتر برای آموزش استفاده می‌شود.
مدرس نجوم رصدی یادآور شد: چنانچه حد قدر بین ۶ تا ۶.۵ باشد، این منطقه برای رصد منطقه خوبی است. بیشتر منجمان و عکاسان نجومی ایرانی در چنین آسمانی قرار می‌گیرند و فعالیت‌های نجومی خود را انجام می‌دهند.
علی دوستی افزود: مناطقی که حد قدر آسمان در آن‌ها بین ۶.۵ تا ۷ است، مکان‌های بسیار خوبی برای فعالیت‌های نجومی محسوب می‌شود، اما سفر به این مناطق دشوار است.
وی تاکید کرد: مناطقی که حد قدر آن‌ها بالای ۷ است، برای منجمان ایده آل است، اما در ایران منطقه‌ای که حد قدر آسمان در آن بالای ۷ باشد، وجود ندارد. در چنین مناطقی محیط بسیار تاریک بوده و دیدن اطراف بسیار سخت است. همچنین در چنین مناطقی، سیاره زهره و مشتری روی زمین سایه ایجاد می‌کنند.
نظر شما