هنرمندی که با نت‌ها عشق آفرید

به گزارش خبرنگار ایمنا، موسیقی پاپ ممکن است از جانب عده‌ای به عنوان سبکی به دور از خصیصه‌های هنری و زیبایی شناختی دانسته شود. سبکی که امروز در همه جای دنیا وجه اقتصادی آن بسیار پررنگ‌تر است. در ایران اما هنرمندانی از نسلی امیدوار و دلسوز یافت می‌شوند که همواره دغدغه خلق موسیقی بکر و تازه داشتند. امروزه، متأسفانه جمع کثیری از آنها از بین ما رفته‌اند، اما در این بلبشوی موسیقی‌های فست فودی ملودی‌های ماندگار آنها هنوز تازگی خود را دارد. شاید امروز اگر بعضی از هنرمندان موسیقی پاپ کشور تنها این پرسش را از خود داشته باشند که رمز ماندگاری آثار هنرمندانی چون فرهاد مهراد، ناصر چشم آذر و کوروش یغمایی چه بوده است، دوباره بتوان امیدوار بود که به دوران طلایی موسیقی‌هایی چون "باران عشق" مرحوم ناصر چشم آذر بازگردیم.

آهنگسازی آگاه به دانش موسیقایی

ناصر چشم آذر آهنگساز خوش قریحه اردبیلی بود که در دوران موج نو هنر ایران به خصوص در زمینه سینما و موسیقی توانست روح عشق را در موسیقی پاپ دوباره بدمد. چشم آذر موسیقی را به خوبی می‌شناخت و در خانواده‌ای اهل موسیقی در تاریخ دهم دی‌ماه ۱۳۲۹ دیده به جهان گشود. به همین جهت این اقبال را داشت تا فراگیری هنر موسیقی را به صورت جدی دنبال کند و به همین سبب به موسیقی کلاسیک روی آورد. چیزی که چشم آذر را به اوج قله‌ تولید موسیقی فیلم و موسیقی پاپ رسانده است، پشتوانه قوی علمی او در زمینه موسیقی است. وی نزد اساتید بنامی چون مرتضی حنانه و امانوئل ملیک اصلانیان آموزش دیده است و برای تکمیل تعلیمات خود بخصوص در زمینه موسیقی جاز عازم آمریکا شد. در همان زمان بود که با موسیقی الکترونیک آشنا شد و همین آشنایی باعث شد بعدها در بازگشتش به ایران، در کاربرد سازهای الکترونیک در موسیقی ایران تحول بزرگی به وجود بیاورد. آثار خلاقانه او با کیبورد و سینث سایزر همچنان ارزش شنیدن و حتی الهام گرفتن دارد، چرا که بسیاری از تکنیک‌های او در این زمینه کاملاً مختص خود اوست که به نظر می‌رسد با ایرانی بودن او و احساسات شرقی وی پیوندی ناگسستنی دارد. نمونه این خصوصیات بارز هنری او را در موسیقی‌های فیلم او به خصوص "تاراج"، "خواهران غریب" و "قارچ سمی" به خوبی می‌توان دید. ناصر چشم آذر همواره نگران آینده موسیقی پاپ کشور بود، موسیقی‌ای که اگر چه برای عامه مردم تولید می‌شود، اما کم اهمیت و بی تأثیر نیست. او را می‌توان جزو معدود افرادی دانست که به موسیقی بعد از انقلاب اعتباری دوباره بخشید و در مقابل ابتذال در تولید آثار عامه پسند قرار گرفت. وی همواره جوانان را به تقویت پایه‌های علمی و هنری در زمینه موسیقی تشویق می‌کرد و اثر هنری عامه پسند را به اثر بازاری از پیش تدارک دیده، ترجیح می‌داد. نام چشم آذر در تولید موسیقی فیلم نامی ماندگار است. چشم آذر قدرت تصویرگری بسیار زیادی داشت و در ارکستراسیون و سازبندی منحصر به فرد بود. به علاوه ملودی‌ها و تم های زیبایی که همواره به ذهن او می‌رسید سیالیت خاصی داشت که تا انتهای فیلم در ذهن بیننده نقش می‌بست و با پایانی با وقار تأمل هنری را به او هدیه می‌داد. وی با هنرمندان بزرگ سینما همچون داریوش مهرجویی، کیومرث پوراحمد، ایرج قادری، تهمینه میلانی و رسول ملاقلی پور همکاری داشته است؛ همچنین ۱۰ بار برای موسیقی متن‌های مختلف نامزد سیمرغ بلورین شده است که دو بار موفق به اخذ آن شد.

چشم آذر؛ هنرمندی متعهد و عاشق

چشم آذر روزگارانی را به فعالیت در آمریکا می‌گذراند و چه بسا از نظر مالی موقعیت‌های بیشتری داشت، اما درست در زمان جنگ تحمیلی بود که به وطن خود بازگشت. او هرگز نمی‌توانست به خود این اجازه را بدهد که دور از دردهای مردم برای آنها موسیقی‌ای بنویسد که با فرسنگ‌ها فاصله به زحمت آن را بشنوند. با وجود تمام این موارد او خالصانه بازگشت به وطن را به تمام مزایای فعالیت در خارج از کشور ترجیح داد. درواقع همین تصمیم او بود که به یکباره دفتری جدید از زندگی هنری اش را روی مخاطبان گشود. "باران عشق" که ماندگارترین اثر او بود حاصل زندگی در میان مردمی بود که هرگز خود را جدای از آنها نمی‌دانست. وجه تمایز آثاری که چشم آذر بعد از بازگشت، دست به آفرینش آنها زد؛ احساسات ناب و ملودی‌های بکر او بود. خود او همیشه در این باره تاکید می‌کرد که هنرمند بیش از هر چیز باید انسان باشد و عشق، محبت، آزادی و آزادگی را با تمام وجود خود درک کند تا بتواند اثری ماندگار خلق کند. چشم آذر منبع الهام خود برای خلق آثاری ماندگار را ماورایی می‌داند و در باب موسیقی زیبای "باران عشق" از ارادت خود به امام حسین (ع) و به تصویر کشیدن آن با زبان اصوات سخن می‌گوید. چشم آذر در طول زندگی خود هیچ گاه دغدغه پول را نداشت و تنها دغدغه او ایران و ایرانی و انسانیت بود. این شعار زندگی او نبود بلکه جهان بینی شاعرانه و حقیقی بود که به واقعیت پیوست، چرا که این مهم در هنر او و ترجیح تولید موسیقی غیر بازاری اما چالش برانگیز برای مخاطب تبلور یافته است. ناصر چشم آذر سرانجام در چهاردهم اردیبهشت ۱۳۹۷ با انبوهی از خاطرات ماندگار بر اثر سکته قلبی در تهران درگذشت.