به گزارش خبرنگار ایمنا، طبق آخرین آمار اداره کل محیط زیست استان مرکزی، شهر اراک در سال جاری، ۲۷ روز آلوده را طی کرده و طبق این آمار بالاترین شاخص آلودگی هوا در سال ۹۹ در آذرماه پایش شد. براساس آنچه مسئولان می‌گویند، سهم ترافیک در آلودگی هوای شهر ۵۲ درصد و سهم صنایع ۴۸ درصد است تا اراک با داشتن هر دو به یکی از شهرهای صدرنشین در لیست آلوده‌ترین شهرهای کشور تبدیل شود و شاید بتوان گفت این نتیجه نگاه‌ها به رها شده‌ترین کلانشهر کشور درخصوص مقابله با آلودگی هواست.
نوک پیکان انتقادات سمت صنایع و حمل‌ونقل عمومی است؛ دو حوزه‌ای که مدیران شهری دست خود را از بهبود وضعیت آن کوتاه دانسته و صنایع را به شانه خالی کردن از زیر بار انجام قانون متهم می‌کنند و دولت را برای بی‌توجهی به توسعه حمل‌ونقل عمومی و سایر ملزومات شهری در کاهش آلاینده‌ها مورد انتقاد قرار می‌دهند.
جلسات شورا و مدیران صنایع بی اثر ماند
رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر اراک به خبرنگار ایمنا گفت: هرساله در فصل سرد سال شاهد بروز وارونگی دما در کلانشهر اراک بوده‌ایم که تشدید آلودگی هوا را در پی دارد و به دلیل اینکه اراک شهری صنعتی است یکی از موارد آلایندگی، صنایع این شهر و علاوه بر آن پالایشگاه است که آلودگی ناشی از فعالیت آنها در جهت وزش باد به سمت اراک می‌آید.
طوفان محمدی افزود: وقتی که شهر اراک در برنامه سوم توسعه قبل از انقلاب به عنوان شهر صنعتی شناخته شده و در قسمت شرق شهر صنایع احداث شدند، همزمان نوار جنگلی نیز در شهر ایجاد شد، ولی باید پرسید که پس از آن چقدر در این حوزه کار شد؟ اکنون پتروشیمی و پالایشگاه در اطراف خود چقدر فضای سبز ایجاد کرده‌اند؟ هیچ کدام از صنایع این کار را انجام نداده‌اند. شورای شهر حتی با مدیران صنایع جلسه داشته و عملکرد آنها را نقد کرده است، اما چون صنایع اراک از نظر اقتصادی وضعیت خوبی ندارند این جلسات تأثیرگذار نبود.
او اعمال محدودیت ترافیک در مرکز شهر را یکی از مصوبات در زمینه کاهش آلودگی هوا دانست و گفت: این مصوبه از سال ۸۷ در کارگروه کاهش آلودگی هوای استان در حال پیگیری است اما تاکنون به‌طور کامل اجرایی نشده است. پیشتر مقرر شده بود برای خدمات جانبی اتوبوس‌ها، شهرداری و دولت یک سوم حمایت مالی انجام دهد، اما این امر محقق نشده و بعد از گذشت ۱۰ سال از برون‌سپاری اتوبوسرانی، خیلی از اتوبوس‌ها از ناوگان خارج شده‌اند.
محمدی با بیان اینکه تردد نزدیک یک هزار مینی‌بوس دیزلی قدیمی در شهر باعث تشدید آلودگی هوا شده است، اضافه کرد: در حال حاضر ۸۰ اتوبوس در اراک داریم، که از این تعداد ۵۰ اتوبوس از سوخت پاک استفاده می‌کنند و۳۰ اتوبوس باقی مانده نیز گازسوز هستند و بقیه اتوبوس‌های فرسوده از دور خارج شده‌اند. ۳۰ اتوبوس گازسوز در ناوگان داریم که به علت اشکالات فنی، بعد از تاریخی که وارد شدند یکی دو سال بیشتر فعالیت نکردند و بعد در پارکینگ بودند که اکنون در حال بازسازی برای ورود به ناوگان اتوبوسرانی هستند.
او ادامه داد: ۸۰ دستگاه اتوبوس برای اراک خیلی کم است، این شهر زمانی ۱۶۰ اتوبوس داشت که با برون‌سپاری نادرست و نبود حمایت از بهره برداران در ۱۰ سال گذشته، اتوبوس‌های شهر به این تعداد کم رسیده است. درست است ما از شهردار خریداری اتوبوس را درخواست کرده‌ایم اما نمایندگان شهر ما هم با توجه به اینکه اکنون فصل بودجه نویسی است، باید برای تأمین بودجه خرید اتوبوس تلاش کنند.
انتقاد از ضعف نمایندگان اراک در مجلس
او خاطرنشان کرد: نمایندگان اراک در مجلس نتوانستند برای خرید اتوبوس بودجه‌ای جذب کنند و اراک در این حوزه تاکنون کمک دولتی نداشته است؛ در حالی که به طور مثال اصفهان توانسته این کار را انجام بدهد، از نمایندگان این انتظار را داریم زیرا ما باید حمل و نقل عمومی را در جهت کاهش آلودگی هوای شهر ارتقا دهیم.
رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر اراک با بیان اینکه ناوگان تاکسیرانی اراک نیز بسیار فرسوده شده است و از دولت خواستار کمک برای نوسازی آن هستیم، اظهار کرد: در یکی از جلسات کمیسیون با یکی از بانک‌ها وارد مذاکره شدیم تا به تاکسی‌داران جهت نوسازی این ناوگان تسهیلاتی ارائه شود ولی به نتیجه نرسید، دولت هم باید در این بخش کمک کند اما به دلیل مشکلات اقتصادی، دولت این قسمت‌ها را به حال خود رها کرده و این موضوع در کل بر افزایش آلودگی هوا که مردم در معرض آن هستند تأثیرگذار است.
محمدی یکی دیگر از موارد در جهت کاهش آلودگی هوا را شروع به کار کمربندی جدید و ممنوعیت ورود خودروهای عبوری به کمربندی قدیم دانست و گفت: نباید اجازه ورود خودروهای سنگین به کمربندی قدیم که اکنون دیگر در محدوده شهر است داده شود. اکنون نزدیک به ۲۳ هزار خودروی سنگین از مسیر کمربند جنوبی و شمالی عبور می‌کنند که این موضوع علاوه بر اینکه باعث آلودگی هوا می‌شود، خطرآفرین نیز خواهد بود زیرا خیلی از این خودروها حامل سوخت هستند که یکی از درخواست‌های ما از دولتمردان شروع به کار کمربندی جدید شهر است.
درخواست ایجاد مسیرهای دوچرخه برای تردد کارکنان صنایع
او درباره اقدامات شهرداری برای مقابله با آلودگی هوا، خاطرنشان کرد: شورای پنجم با نگاه انسان‌محور کار خود را شروع کرده و در این راستا برای طرح جامع ترافیکی شهر مشاور گرفته شد، این طرح سه شاخص دارد که یکی از آنها حمل و نقل عمومی است تا بتوانیم در شهر از اتوبوس‌های تندرو در بعضی مسیرها استفاده کنیم و خط بی آر تی از شمال به جنوب و غرب به شرق اجرا شود سوم پیاده‌راه‌هاسازی و احداث مسیر دوچرخه نیز دیگر مورد تاکیدی این طرح است.
رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر اراک افزود: شهر در حال حاضر در ابتدای بهره‌برداری از پیاده راه امیرکبیر است که با همه افت و خیزها و مشکلات در اختیار شهروندان قرار گرفته است؛ اگرچه هنوز فاضلاب کشی در کانال‌های زیرسطحی و همسانی تابلوهای مغازه‌ها از نظر سیما و منظر باید دنبال شود.
او با بیان اینکه اغلب مناطق شهری اراک شیب زیادی ندارد و هموار بوده و از نظر جغرافیایی ظرفیت بسیار خوبی برای دوچرخه سواری دارد، افزود: در بین مردم شهر نیز فرهنگ دوچرخه سواری به شکل مطلوبی وجود دارد و ایجاد مسیر دوچرخه سواری در خیابان جهان پناه به عنوان پایلوت شروع شده است. از زمانی که مسیرهای دوچرخه احداث شده است کارخانجات از مدیریت شهری درخواست کردند تا در مسیر آنها، مسیر دوچرخه احداث شود چون نزدیک به ۳۰۰ نفر از کارکنان کارخانجات نزدیک شهر با دوچرخه رفت و آمد می‌کنند.
مرکز شهر اراک به آرامش می‌رسد
نایب رئیس شورای شهر اراک نیز اقدامات نهادهای متولی در زمینه کاهش آلودگی‌ها را کافی ندانسته و در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا گفت: در حوزه محیط زیست اقداماتی که در مجموعه شورای شهر شده، بخشی در کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری پیگیری می‌شود و بخشی دیگر به علت هم پوشانی موضوعات به صورت تلفیقی و در قالب برگزاری کمیسیون مشترک با سایر کمیسیون‌های تخصصی شورا پیگیری می‌شود. آنچه در پایش‌های زیست‌محیطی در خصوص عوامل آلاینده هوای اراک مشخص شده است سهم حدود ۵۰ درصدی به تفکیک برای هر یک از بخش‌های حمل و نقل و ترافیک شهری و صنایع آلاینده است.
فرزانه رحمتی اضافه کرد: در بخش حمل و نقل و ترافیک شهری عوامل مختلفی برای معضل آلودگی هوای شهر اراک مطرح است که در سال‌های اخیر سعی داشته‌ایم در جهت رفع آنها قدم‌هایی برداشته و مصوباتی را به شهرداری ابلاغ کنیم که قسمتی از مصوبات در شورای پنجم به ایجاد تغییر در بافت مرکزی شهر با اهداف فرهنگی و زیست محیطی برمی‌گردد. نماد این تغییر را اخیراً در پیاده راه شدن خیابان امیرکبیر شاهد بودیم و چنانچه مشکل خاصی مانع این حرکت نباشد قاعدتاً تا دو سال آینده بافت مرکزی شهر که شاهد بیشترین حضور خودرو و به تبع آن ایجاد آلودگی است به آرامش خواهد رسید.
وی افزود: در زمینه ایجاد و گسترش خطوط دوچرخه در شهر با هدف بسترسازی برای ایجاد تغییر رفتار و فرهنگ سازی میان شهروندان از خودرومحوری به سمت استفاده از حمل و نقل پاک گام‌هایی برداشته شده که همچنان در حال گسترش است. تاکنون حدود ۱۶ کیلومتر مسیر رفت و برگشت دوچرخه ایجاد شده و تا پایان سال ۱۱ کیلومتر دیگر نیز اضافه می‌شود که زیرساخت‌ها و مصوبات آن آماده شده است.
نایب رئیس شورای شهر اراک اظهار کرد: مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک شهر اراک توسط مهندسان مشاور انجام شده و در شرح خدمات این مطالعات تاکید ویژه‌ای بر گسترش حمل و نقل انسان محور شده است. پیاده راه‌ها و مسیرهای ویژه دوچرخه در این طرح مدنظر بوده و از جمله پیشنهادات مطالعات، ایجاد منطقه محدوده ممنوعه در مرکز شهر اراک است و مدل‌های ترافیکی مربوط به ناحیه کاهش انتشار آلاینده‌ها ساخته شده است.
رحمتی اضافه کرد: در ادامه این مطالعات، مطالعات تفصیلی و تکمیلی دیگری شامل مطالعات احداث زیرساخت‌های دوچرخه در شهر اراک و مطالعات احداث محدوده ممنوعه و پیاده‌راه‌ها نیز توسط مهندسان مشاور انجام شده است.
او همچنین از طرح «هر خانه یک درخت» به عنوان یکی از طرح‌های زیست محیطی و فرهنگی که در یک سال اخیر اجرا شده نام برد و افزود: اجرای این طرح با استقبال خوب شهروندان مواجه شده و بیش از یک‌صد هزار اصله نهال توزیع شده که امیدوارم این طرح کماکان ادامه یابد.
تنگناها نمی‌تواند بهانه‌ای برای کم کاری مسئولان باشد
رحمتی در خصوص اقدامات شده در زمینه حمل و نقل عمومی گفت: این اقدامات با توجه به شرایط خاص شهر اراک, کافی به نظر نمی‌رسد و کمبودهای فراوانی در این مبحث احساس شده و نیازمند برنامه‌ریزی و اقدامات جدی تری است. نوسازی و بهسازی ناوگان حمل و نقل درون شهری در سال‌های اخیر از دغدغه‌های شورای شهر بوده و همچنان این دغدغه وجود دارد زیرا با تنگناها و مشکلات متعددی در این خصوص روبرو هستیم.
او ادامه داد: تنگناها و مشکلات در برابر مطالبات اجتماعی و حق تنفس هوای پاک برای شهروندان, نمی‌تواند بهانه‌ای برای کم کاری مسئولان باشد لذا باید در یک اقدام منسجم و هماهنگی بین بخشی، ناوگان حمل و نقل درون شهری به طور کامل نوسازی شود. از جمله برنامه‌های شورای شهر در این خصوص، برنامه ریزی جهت خرید اتوبوس از محل اوراق مشارکت اسلامی و راه اندازی خط بی آر تی است که شرح خدمات توسط مشاور نیز تهیه شده است و امیدواریم در سال آینده شاهد راه اندازی آن باشیم.
رحمتی بازسازی اتوبوس‌های شهری، الزام شهرداری به انجام معاینه فنی برتر برای خودروها و سرویس‌های ایاب و ذهاب کارخانجات اطراف شهر و اصلاح ترافیکی و هندسی معابر با هدف کاهش آلودگی هوا را از دیگر اقدامات در این حوزه دانست.
مقابله با آلایندگی صنایع نیازمند برخورد مقتدرانه قانونی است
نایب رئیس شورای شهر با اشاره به سهم حدود ۵۰ درصدی صنایع در آلودگی هوای شهر اراک، ادامه داد: در این خصوص با شرایط و تصمیمات متعارض مواجه هستیم و به علت نبود هماهنگی‌های بین دستگاهی، ضعف در وحدت‌رویه و برخورد با معضل آلایندگی صنایع باعث شده تا صنایع آلاینده بدون توجه به مسئولیت‌های اجتماعی و اخلاقی برخی تصمیمات را دور بزنند و یا در پرداخت عوارض آلایندگی که می‌تواند به نوسازی و توسعه ناوگان حمل و نقل شهری و توسعه مطلوب فضای سبز بینجامد، مقاومت یا اهمال کنند.
او تاکید کرد: در خصوص مقابله با آلایندگی صنایع نیازمند وحدت رویه، برخورد مقتدرانه قانونی و ایجاد مرکز تصمیم‌گیری هوشمند و هماهنگ کننده بین دستگاهی هستیم. در کنار این موضوع استفاده از ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد زیست محیطی می‌تواند کمک مؤثری باشد.
رحمتی نقش دولت و مجلس در رفع معضلات آلودگی هوا را محوری دانست و گفت: دولت و مجلس چه در حوزه نوسازی ناوگان حمل و نقل و سرمایه گذاری و گسترش استفاده از انرژی‌های پاک و چه در حوزه نوسازی صنایع آلاینده و الزام آنان به رعایت پروتکل‌های زیست محیطی، ضعیف و ناکافی عمل کرده‌اند.
او گفت: در حوزه زیست محیطی، قوانین نسبتاً خوبی وجود دارد اما در مقام پیگیری و اجرا، اما و اگرهای بسیار و دور زدن‌ها، مانع از اعمال دقیق قانون شده و مشاهده می‌کنیم که تصمیمات دولت و مجلس، ضمانت اجرایی چندانی پیدا نمی‌کند. در چنین شرایطی بدیهی است که یک صنعت به خود اجازه می‌دهد از سوختی که بارها اطلاع رسانی شده که استفاده از آن ممنوع است، در شرایط پایداری جوی تغذیه کند و سلامت شهروندان مرکز استان را به خطر اندازد.
بی‌اعتنایی صنایع به ممنوعیت مصرف مازوت
نایب رئیس شورای اسلامی شهر اراک افزود: اتفاقی که در روزهای اخیر در استفاده از سوخت مازوت توسط نیروگاه شازند شاهد هستیم نشان از نبود قاطعیت دولت و کم توجهی نمایندگان مرکز استان دارد. چطور ممکن است با وجود بارها اطلاع رسانی در خصوص ممنوعیت استفاده از مازوت و در شرایطی که جهت وزش باد به گونه‌ای است که تمام آلایندگی حاصل از مصرف این سوخت را بر سر مردم اراک آوار می‌کند، ملاحظات و کم کاری‌ها باعث می‌شود تا این اقدام بسیار مضر یک صنعت برای سلامت شهروندان یک شهر ادامه یابد؟
او تصریح کرد: تعهدات دولت‌های آقایان احمدی نژاد و روحانی در خصوص تأمین تسهیلات بانکی لازم برای نوسازی و انتقال بخشی از واحدهای صنعتی صنایع به خارج از اراک پس از سال‌ها محقق نشده است. این موضوعات همت و پیگیری بیشتر مسئولان استان را نیاز دارد.
رحمتی ادامه داد: در خصوص رفع آلودگی هوای شهر اراک، بیش از آنکه نیازمند به تسکین دهنده‌های خبری باشیم به عزم جدی برای تمکین عوامل آلاینده و ایجاد یک سیستم فرهمند و پرتحرک برای بهره‌مندی حداکثری از ظرفیت‌های قانونی که منجر به جذب منابع خاص و در ادامه نوسازی ناوگان حمل و نقل و تغییر فناوری صنایع آلاینده است نیاز داریم.
بخشنامه می‌زنند که درباره آلودگی صحبت نشود
دبیر شورای اسلامی شهر اراک نیز در خصوص آلودگی هوای این شهر با انتقاد از نبود نظارت کافی به این مسئله گفت: امروز آلودگی هوا مردم اراک را خفه کرده است اما دستگاه‌های مسئول بخشنامه می‌زنند که درباره آلودگی هوا صحبت نکنید. سکوت مقابل ایجاد آلودگی جفا در حق شهروندان اراکی است. از سال ۸۶ که طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک به تصویب رسید قرار بوده دولت برای تحقق آن تعهداتی را اجرایی کند که هنوز برخی از آنها اجرا نشده است.
ایرج رضایی اضافه کرد: اراک به واسطه وجود آلودگی هوا طبق مصوبه هیأت دولت از سال ۹۲ با دو شهر کرهرود و سنجان ادغام شد تا کلانشهر شده و از امتیازات ویژه بودجه‌ای برای مقابله با آلودگی هوا بهره مند شود اما از کلانشهر شدن تنها یک اسم برای اراک باقی مانده و هیچ قدم مؤثری به منظور کاهش آلودگی هوا برداشته نشده است.
رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر اراک ادامه داد: دولت متعهد بود که برای احداث تراموا و توسعه اتوبوسرانی اراک کمک کرده، در آزادسازی زمین‌های مرکزی شهر برای توسعه پیاده‌راه‌ها تسهیلگر باشد و از سوخت مازوت در نیروگاه‌های حرارتی اطراف اراک جلوگیری کوره‌های آجرپزی را جمع‌آوری کند اما شرکت‌های آلاینده‌ای همچون نیروگاه، کارخانه آلومینیوم، پتروشیمی و پالایشگاه خود را صنعت سبز معرفی کرده‌اند و عوارض آلایندگی را به شهرداری پرداخت نمی‌کنند.
او خاطرنشان کرد: باید صنایع آلاینده در محدوده اراک یک‌هزار هکتار جنگل‌کاری می‌کردند اما خارج از محدوده شهر هر کاشتی شده به حساب این تعهد می‌گذارند؛ ۱۳ ارگان وظیفه مستقیم در قبال آلودگی هوا دارند اما مصوبات در این زمینه را اجرایی نمی‌کنند.
رضایی تصریح کرد: اراک کلانشهر شده است اما تعداد اعضای شورای این شهر در حد کلانشهر نیست، بودجه دولتی به اندازه سایر کلانشهرها دریافت نمی‌کند و شهرهای اقماری نیز که باید از طریق حمل‌ونقل پاک به این شهر متصل می‌شدند، حجم ترافیک و آلودگی مضاعفی را بر مرکز استان وارد کرده‌اند.
نظر شما