به گزارش خبرنگار ایمنا، "ای کاش با چشم باز تصمیم می‌گرفتم تا مجبور نباشم این همه مشکل را به جان بخرم. بیشتر مادر و خواهرم با توجه به حرف‌های واسطه او را تأیید کردند، من اصلاً او را نمی‌شناختم و مادر و خواهرم مدام حرف‌های خانم واسطه را برای اطمینان خاطر تکرار می‌کردند. " اینها بخشی از حرف‌های علی است که در قالب ازدواج واسطه‌ای با مرضیه ازدواج کرده و حالا دو فرزند دارند.
علی می‌گوید: تنها به خاطر فرزندانم با مرضیه زندگی می‌کنم، از هر نظری با هم مشکل داریم و گفتنش مثنوی هفتاد من کاغذ است، اگر با دقت و آشنایی بیشتر و به دور از نقاب‌های پر از فریب ازدواج می‌کردم و در دام حرف‌های " خاله خان باجی‌ها" گیر نمی‌افتادم، قطعاً زندگی بهتری داشتم.
اما نگاه مرضیه به ازدواج واسطه‌ای خود با علی گونه دیگری است: "مادرم فقط، می‌گفت اگر خانم طاهری بگوید خانواده خوبی هستند، دیگر حرفی باقی نمی‌ماند، خانواده سرمایه‌دار و اسم و رسم‌داری هستند و دستشان به دهنشان می‌رسد، فکر کردن ندارد، بله را بگو تا بیایند و مراسم را هر چه زودتر بگیریم، با این حرف‌های خانم طاهری که مادرم را خام کرده بود، من هم راضی به ازدواج با علی شدم. "
وی ادامه می‌دهد: "من به شدت مذهبی هستم اما همسرم اینطور نیست، اوایل ازدواجمان هر دو می‌خواستیم طرز فکر دیگری را عوض کنیم و این موضوع تا الان که ۱۰ سال از ازدواج ما می‌گذرد ادامه پیدا کرده و اکنون رنگ اختلاف و جدایی به خود گرفته است، علی باید به عقاید من احترام بگذارد، اما تنها کار او تحقیر کردن من است و می‌گوید همان اوایل هم رودربایستی می‌کردم و چیزی نمی‌گفتم. "
مرضیه می‌گوید: " اگر چرب زبانی‌های واسطه من را خام نکرده بود و با نگاهی عمیق‌تر به شناخت علی و خانواده‌اش فکر می‌کردم، الان با دو تا بچه منتظر راضی کردن همسرم برای طلاق نبودم. "
۱۰ تا ۱۵ میلیون هزینه معرفی در مراکز ازدواج و همسریابی است
مسئول یک مؤسسه ازدواج واسطه‌ای در اصفهان به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: همه نوع موردی برای ازدواج داریم، شما مشخصات فردی و ظاهری خود را به ما می‌دهید و از صفر تا صد کار را خودمان انجام می‌دهیم.
وی ادامه می‌دهد: پکیج ویژه و معمولی هر کدام هزینه‌اش فرق می‌کند، اگر پکیج ویژه را بخواهید ۱۵ میلیون و اگر پکیج معمولی را بخواهید هزینه آن ۱۰ میلیون است، در پکیج معمولی حدود یک سال مورد ازدواج به شما معرفی می‌شود و اگر معرفی‌ها به ازدواج رسید، هزینه ۱۰ میلیونی که ودیعه گذاشتید از شما دریافت خواهد شد، در پکیج ویژه نیز علاوه بر معرفی، تحقیقات درباره افراد، محضر، آرایشگاه و مشاوره قبل ازدواج برای افراد در نظر گرفته می‌شود.
مسئول این مرکز ازدواج اضافه می‌کند: موارد معروفی برای ازدواج به مرکز ما معرفی می‌شوند و از هر سطح سواد و فرهنگی که بخواهید به شما مورد معرفی می‌شود، از هر قشر و سنی که فکر کنید، در مرکز مورد ازدواج برای معرفی وجود دارد.
وی می‌گوید: باید چند عکس در گوشی موبایل خود داشته باشید و برای ما بیاورید تا در سیستم خود مشخصات و عکس‌های شما را وارد کنیم، برای دیدن عکس‌ها باید با مادر و یا خواهر خود به مرکز بیایید و علاوه بر مشخصات، عکس‌های موردهای معرفی شده را ببینید، ما افراد مطمئن را معرفی می‌کنیم و تاکنون چند هزار ازدواج موفق را ثبت کرده‌ایم، با خیال راحت کارتان را به ما بسپارید و مطمئن باشید موارد بسیار خوب و مناسبی را از هر نظر به شما معرفی می‌کنیم.
توجه دفاتر ازدواج واسطه‌ای به معیارهای ساده انگارانه
احسان کاظمی، روانشناس و خانواده درمانگر در خصوص ازدواج واسطه‌ای به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: در ازدواج، واسطه به عنوان یک شخص سوم برای معرفی دو نفر دخالت دارد و ازدواج را به نوعی تجارت تبدیل کرده و عمده‌ترین دلیل به وجود آمدن ازدواج واسطه‌ای و دفاتر ازدواج واسطه‌ای دور شدن از معنا و فلسفه وجودی ازدواج در جامعه است و ازدواج به عنوان یک امر مقدس و تکوین اخلاق افراد انجام نمی‌شود و بیشتر به سمت معیارهایی ساده‌انگارانه پیش می‌رود.
وی ادامه می‌دهد: ازدواج از مفهوم اصلی خود دور شده است و به سمت ازدواج‌های لاکچری پیش می‌رود، در این میان برخی با تشکیل شبکه‌ای از متقاضیان ازدواج و یا دفاتر ازدواج درآمد کسب می‌کنند و در ظاهر یک عمل مقدس و اجتماعی انجام داده‌اند و هم ادعای جابه‌جایی آمار ازدواج را دارند، اما در این موارد به جای شاخصه‌های اصلی ازدواج و پرداختن به معنای اصلی آن به سلیقه افراد بر اساس مشخصات و شرایط افراد توجه می‌شود.
این روانشناس اجتماعی با اشاره به اینکه نمی‌توان واسطه را عامل پایداری، ناپایداری و کیفیت یک ازدواج در نظر گرفت، افزود: ازدواج واسطه‌ای نوعی آشنا شدن برای ازدواج است و ممکن است این آشنایی به ازدواج نیز منجر نشود واسطه بستری برای آشنایی دو نفر برای ازدواج است و اگر بعد از آشنایی ازدواج در بستری امن و آگاهانه انجام شود، یک ازدواج مناسب است، اما اگر ازدواج به هر شکلی آگاهانه نباشد و افراد به رویکردی نزدیک و به یک منطق مشترک و یکسان نسبی در امر ازدواج نرسیده باشند، ملاقات و آشنایی به ثمر نخواهد نشست، پس مهارت داشتن در زندگی زناشویی بسیار اهمیت دارد.
چه افرادی بیشتر به سمت ازدواج واسطه‌ای می‌روند؟
وی با توضیح اینکه مراجعه به واسطه‌ها برای ازدواج نشان می‌دهد، فرد اقدام به آشنایی برای ازدواج کرده است نه ازدواج در معنا و مفهوم اصلی آن، تصریح می‌کند: رسیدن به درک درست برای ازدواج بسیار اهمیت بیشتری نسبت به نوع آشنایی و سلیقه‌ای عمل کردن در امر ازدواج دارد، فلسفه ازدواج در جامعه کمرنگ شده و معیارهای سلیقه‌ای پر رنگ‌تر شده و این معیارها نمی‌تواند تضمین نسبی برای دوام و قوام یک رابطه برای ازدواج باشد و اگر معیارهای سلیقه‌ای مانند نوع لباس پوشیدن، زیبایی یک فرد و مشخصات فردی جای معیارهای اصلی ازدواج را بگیرد، ازدواج به جای گرایش به تشکیل خانواده، بیشتر منفعت طلبانه است و در آن‌هایی که از طریق دفاتر ازدواج شکل می‌گیرد، بیشتر سلیقه‌ای عمل می‌شود.
کاظمی با اشاره به اینکه چه افرادی بیشتر به سمت این نوع ازدواج می‌روند، می‌گوید: افرادی که ذهن کنجکاوی دارند، نمی‌توانند از طریق دیگری برای ازدواج با فردی آشنا شوند، افرادی که معاشرت اجتماعی چندانی ندارند یا در خانواده‌های دارای دختران محدود بیشتر به سمت ازدواج از طریق دفاتر ازدواج یا ازدواج واسطه‌ای می‌روند.
وی خاطرنشان می‌کند: وقتی در نحوه انتخاب دچار مشکل هستیم و این مورد تحت تأثیر زرق و برق فضای مجازی قرار می‌گیرد پس از شروع زندگی زناشویی و فروکش کردن هیجانات احساس می‌کنیم این زندگی کیفیت لازم را ندارد و هرچه سریع‌تر باید به اتمام برسد، بنابراین انتخاب معیارها قدم اول هر زندگی زناشویی است و هر شخص نقش همسری را باید بیاموزد که در پی آن مسئولیت به بار می‌آورد، در واقع این یاد دادن نقش همسری و در پی آن مسئولیت پذیری از سوی هیچ مرجعی انجام نمی‌گیرد و حلقه مفقودی است که به آن پرداخته نشده است.
ازدواج واسطه‌ای به جای توجه به معیارهای اصلی ازدواج به سلیقه افراد می‌پردازد
این خانواده درمانگر با تاکید بر اینکه این روزها مسائل مادی و ظاهری در انتخاب همسر اولویت پیدا کرده است، تصریح می‌کند: قطعاً اینها مهم هستند، اما نباید اصل قرار بگیرند، در زمان انتخاب همسر و مراسم ازدواج به ویژه در نسل جوان از سوی دو طرف سوالات مهمی پرسیده نمی‌شود بلکه همه سوالات اطمینان یافتن از برآورده شدن توقعات مثل سفرهای آن‌چنانی، نوع پوشش هر فرد یا حتی کسب اطمینان از آزادی‌های بعد از دوران تأهل است، در واقع افراد قصد دارند از میزان برآورده شدن این موارد اطمینان حاصل کنند در حالی که به دیگر موارد توجهی ندارند، وقتی در فرآیند آموزش دچار مشکل هستیم باعث می‌شود در مراسم‌های پیش از ازدواج خواسته‌های فرعی به جای پارامترهای مهم‌تر بررسی شود.
وی با تاکید بر لزوم وجود بلوغ روانی و اجتماعی در فرد برای تشکیل خانواده و ازدواج، می‌گوید: از نظر شرایط هر فرد نیاز به شغل، تحصیلات و موارد فردی از این دست دارد، باید افراد بلوغ‌های اشاره شده را به دست بیاورند تا به جای توجه به سلیقه‌های فردی به معیارهای اصلی و عمیق برای ازدواج دست پیدا کند، در ازدواج‌های واسطه‌ای بیشتر به تامین سلیقه افراد برای ازدواج پرداخته می‌شود و کمتر به مسائل اصلی و دغدغه‌مندی ازدواج توجه می‌شود.
کاظمی ادامه می‌دهد: آشنایی در بسترهای نامناسب نتایج جالبی ندارد، چرا که همه با یک نقاب به یکدیگر معرفی می‌شوند، وقتی بلد نیستیم خودمان را بشناسیم عمدتاً در روابط اجتماعی با نقاب ارتباط می‌گیریم، این نقاب ابتدا به خودمان آسیب می‌زند، چرا که برداشت ما از سوی دیگران متفاوت می‌شود و ما مجبوریم مانند نظر آنان رفتار کنیم، بنابراین خودمان را دچار تحریف کرده‌ایم و بقیه را هم گول زده‌ایم، این نقاب احتمالاً بعد از مدتی کنار می‌رود و اگر رابطه به ازدواج رسیده باشد، نتایج خوبی را به همراه ندارد.
وجود خلأهای قانونی در مورد مراکز همسریابی
زینب خزایی، وکیل پایه یک دادگستری و حقوقدان در زمینه ازدواج واسطه‌ای به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: هنوز آئین‌نامه‌ای در خصوص مراکز همسرگزینی وجود ندارد و با خلأ قانونی درباره آن مواجه هستیم، تعداد سایت‌ها و مراکز ازدواج واسطه‌ای نیز در حال حاضر کم نیست و بعضی از این مراکز غیرقانونی فعالیت می‌کنند، چرا که ممکن است در قالب مشاوره ازدواج فعالیت کنند، اما در اصل فعالیت آنها ربطی به موضوع مشاوره ازدواج که مدنظر قانون‌گذار بوده، نیست و با گرفتن مبالغ هنگفت از افراد آنها را به هم معرفی می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه گاهی در این مراکز از باب محقق نشدن وعده‌هایی که به افراد داده شده، دعاوی جدیدی را در دادگستری‌ها شاهد هستیم، افزود: برای مراکز همسریابی در نظام حقوقی کشور به طور صریح ممنوعیتی برای ایجاد سایت‌های همسریابی وجود ندارد، با توجه به قوانین، هر ممنوعیتی نیازمند قانونی است که تصریح کند، فعالیت یک مجموعه و یا مؤسسه غیرقانونی است، اکنون چنین قانونی وجود ندارد، پس نمی‌توان گفت فعالیت این مراکز غیرقانونی است، البته مقرراتی وجود دارد که ضوابطی را برای تشکیل مشاوره و ازدواج تعیین کرده است.
نحوه برخورد با مراکز همسرگزینی مشخص نیست
وی اضافه می‌کند: مفاد ماده ۴۳ قانون برنامه پنجم توسعه اخذ مجوز برای مراکز همسریابی را پیش‌بینی کرده و مطابق آئین نامه‌های مربوط به مراکز مشاوره ازدواج، امر همسرگزینی را تسهیل کرده و امکان فعالیت مجازی را برای این مراکز در نظر گرفته است، همچنین در ماده ۹ آئین‌نامه ساماندهی و اعتبارات مراکز مشاوره گفته شده است، اگر این مراکز در فعالیت همسرگزینی قوانین را رعایت نکنند، مجوز آنها لغو خواهد شد و دیگر نمی‌توانند فعالیت کنند، اما نحوه برخورد با این مراکز مشخص نیست و برای آن مجازاتی در نظر گرفته نشده است.
مراکز همسریابی نقش خانواده در ازدواج را کمرنگ می‌کند
خزایی خاطرنشان می‌کند: شاید بتوان اقدامات سایت‌های همسرگزینی را در قالب عناوین مجرمانه ناظر بر جرایم رایانه‌ای جرم انگاری کنیم، به طور مثال می‌توان فعالیت آنها را در قالب انتشار عکس‌ها و محتویات مبتذل و مستهجن موضوع ماده ۱۴ قانون جرایم رایانه‌ای یا انتشار فیلم و اسرار دیگران موضوع ماده ۱۷ این قانون تطبیق دهیم و از این طریق شاید بتوان مجازاتی را برای این مراکز در نظر گرفت.
وی با توضیح اینکه وجود این مراکز موجب کمرنگ شدن نقش خانواده‌ها در امر ازدواج و انتخاب همسر می‌شود، تصریح می‌کند: در این موارد مراحل گزینش انتخاب همسر تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد، احساسات و هیجانات جوانان تحت تأثیر قرار می‌گیرد و احتمال اینکه انتخاب‌ها در این نوع ازدواج نادرست باشد، هم بسیار زیاد است، چرا که اطلاعاتی که در این مراکز و سایت‌ها درباره افراد وجود دارد، ممکن است نادرست باشد و وقتی مدیریتی در این زمینه وجود نداشته باشد، قطعاً از خلاء‌های قانونی سوءاستفاده خواهد شد و درصد زیادی از این ازدواج‌های اینترنتی و واسطه‌ای به دلیل عقلانی نبودن، تعجیل در تصمیم‌گیری و فریب طرف مقابل منتج به طلاق و افزایش آمار در این زمینه می‌شود.
وجود خلأهای قانونی عامل رشد مراکز همسریابی
این وکیل پایه یک دادگستری درباره مجاز بودن فعالیت مراکز همسریابی، توضیح می‌دهد: اعطای مجوز بر اساس آئین‌نامه ساماندهی و اعتباربخشی مراکز مشاوره مصوب ۱۳۹۱، انجام می‌شود و نظارت بر مراکز همسریابی در صلاحیت وزارت ورزش و جوانان است، البته این وزارتخانه اعلام کرده که تحت عنوان همسریابی و همسرگزینی مجوزی داده نشده و این مجوزها بیشتر در زمینه مشاوره‌های ازدواج بوده و برای موسساتی که در امر ازدواج دخالت دارند، مجوز صادر شده است، اما در سایه خلأهای قانونی موجود این مراکز و سایت‌های همسریابی فعالیت می‌کنند و نظارت واقعی بر این مؤسسات و سایت‌ها دیده نمی‌شود.
وی تاکید می‌کند: گاهی وجود این مراکز بدون تعریف درست و قانونی است و نقشی که باید کارشناسانه و صحیح مورد بررسی قرار گیرد ندارند و فعالیت‌شان در قالب قانون و کار کارشناسی پیش نمی‌رود، در جامعه سنتی ما رسوم و فرهنگ‌ها مبتنی بر شناخت عمقی خانواده‌ها، دیدار رودررویی و داشتن معیارهای خاص خود است، ازدواج دختر و پسر باید با نظارت خانواده و رعایت اصول مذهبی، فرهنگی و مشاوره ازدواج انجام شود و ازدواج واسطه‌ای نتایج خوشایندی نخواهد داشت.
گزارش از: فهیمه نظری، خبرنگار سرویس جامعه ایمنا
نظر شما