به گزارش خبرنگار ایمنا، مطبوعات آینه تمام نمای تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی هستند، بنابراین اهمیت تاریخی آنها انکارناپذیر است. با وجود اینکه روزنامه‌ها و مجلات دارای تاریخ مصرف هستند، اما به مرور زمان بر ارزش آنها افزوده می‌شود؛ به گونه‌ای که کم کم تبدیل به میراثی معنوی و اسنادی مهم برای پژوهشگران و محققان می‌شوند و در روشن ساختن زوایای پنهان تاریخ به آنها کمک می‌کنند. از طرفی با بررسی روزنامه‌ها و مجلات قدیمی به راحتی می‌توان اطلاعاتی از رسوم گذشته، مسائل زندگی مردم و امور و وقایع تاریخی به دست آورد. پژوهشگران، مردم شناسان و تحلیلگران اجتماعی بیشترین میزان استفاده از این اسناد را دارند.
اصفهان گنجینه‌ای از مطبوعات تاریخی دارد که قصه آنها مربوط به امروز و دیروز نیست و سر درازی دارد. مطبوعاتی که ابتدا از کتابخانه ابن مسکویه به زیر زمین کتابخانه صائب منتقل شدند، سپس به تهران و حالا به اصفهان بازگشته‌اند. قدمت این مطبوعات به دوره ناصرالدین شاه باز می‌گردد و مجموعه‌ای کم‌نظیر برای مطالعات تاریخ معاصر محسوب می‌شوند. گنجینه مطبوعات اصفهان به دلیل نبود جای مناسب و به منظور آفت‌زدایی به تهران منتقل شدند. خروج این مطبوعات از اصفهان دست پژوهشگرانی که برای تکمیل تحقیقات خود به آنها نیاز داشتند را از این منابع کوتاه کرد و این امر در تلاش برای بازگرداندن آنها بی تأثیر نبود. این گنجینه در نهایت به اصفهان بازگشت.
رو به روی پارک رجایی ساختمان مکعب شکل و پنج طبقه‌ای وجود دارد که سالن‌های آن همواره ماوای نوجوانان و دانشجویانی بوده است که برای ساختن آینده خود آماده شده‌اند. از طرفی پژوهشگران در آن منابع اطلاعات مورد نیاز خود را جست و جو کرده و مردم شهر نیز از برنامه‌های فرهنگی آن بهره‌مند شده‌اند. بنابراین عجیب نیست اگر این ساختمان خاطرات فراوانی را برای اهالی فرهنگ اصفهان تداعی کند. در کنار این ساختمان مدرسه‌ای قرار دارد که پر از سکوت است. سکوت دانش آموزانی که بی شک پس از مدرسه به این ساختمان نیز سری می‌زدند، اما حالا به دلیل ورود مهمانی ناخوانده خانه نشین شده‌اند. مالکیت گنجینه مطبوعات اصفهان که بار چند کامیون نشریه و روزنامه بود به این مکان، یعنی کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان واگذار شده است.
طیبه فاطمی، رئیس اداره امور کتابخانه‌های شهرداری اصفهان با اشاره به بازگشت این مطبوعات می‌گوید: با نماینده دفتر نمایندگی مرکز اسناد و کتابخانه ملی در اصفهان تعاملی انجام شد که بر اساس آن مقرر شد فضایی برای نگهداری مطبوعات اختصاص داده شود و یکی از بهترین فضاهای کتابخانه مرکزی شهرداری به این کار اختصاص داده شد.
با وجود اینکه در ابتدا به نظر می‌رسید شیوع ویروس کرونا و تعطیلی ناشی از قرنطینه روند آماده‌سازی این مکان را مختل کند، اما فاطمی، در این خصوص اظهار می‌کند: از شرایط شیوع ویروس کرونا که کتابخانه مشغول ارائه خدمات به مخاطبین خود نبود استفاده کرده و یکی از بخش‌های کتابخانه که به دلیل حضور مخاطبین، پیش تر نمی‌توانستیم روی آن کار کنیم را جمع کردیم تا کنترل و چینش مطبوعات را آغاز کنیم.
مکانی که برای سکنی گزیدن این مطبوعات در نظر گرفته شده است طبقه زیرین ورودی ۳ کتابخانه مرکزی است. در مسیر ورود به این بخش با نمایشگاهی از اسناد تاریخی رو به رو می‌شویم که بعید است توجه و علاقه محققانی که از این مسیر عبور می‌کنند را به خود جلب نکند. در واقع به نظر می‌رسد این اسناد با هدف سر شوق آوردن پژوهشگران مطبوعات تاریخی در مسیر ورود آنها قرار داده شده است.
نمایشگاه اسناد تاریخی که پشت سر گذاشته شود بخش مجلات آرشیو شده شروع به خودنمایی می‌کند. قفسه‌های منظم و چینش دقیق مجلات نشان از اهتمام و دقت در تنظیم آنها دارد. در این بخش چهار کارمند مشغول ساماندهی، طبقه بندی و فهرست نویسی اطلاعات این مطبوعات هستند. یکی از آنها از تنوع موضوعی مجلات سخن می‌گوید و ادامه می‌دهد: این بخش برای استفاده پژوهشگران آماده است و آنها می‌توانند هر زمان که خواستند برای تکمیل تحقیقات خود به آن مراجعه کنند.
محمدرضا کشانی مسئول این کتابخانه می‌گوید: این گنجینه تقریباً سه سال پیش از اصفهان خارج شد و هدف از این کار نیز مرمت و صحافی آنها بود. در این چند سال برای بازگرداندن آنها تلاش‌های بسیاری شد، اما مشکل اصلی نبود جا برای نگهداری این اسناد بود که با همکاری شهرداری اصفهان، این کتابخانه برای نگهداری از آنها انتخاب شد.
مجلات براساس موضوعات طبقه‌بندی شده‌اند. با نگاهی عمیق می‌توان نفس راحت کشیدن آنها را درک کرد. در سمت راست این بخش اتاقی دیگری قرار دارد که محل آرشیو روزنامه‌ها است. به محض ورود، آرشیو روزنامه اطلاعات و کیهان به چشم می‌خورد. چینش دایره‌ای قفسه‌ها در بخش روزنامه‌ها، محلی برای چینش میز و صندلی فراهم کرده است.
کشانی توضیح می‌دهد: تاریخ نخستین روزنامه این آرشیو به سال ۱۳۳۲ باز می‌گردد. البته به دلیل اینکه کتابخانه مرکزی خود پیش از این آرشیوی قوی از نشریات و روزنامه‌ها داشت، بخشی از این مطبوعات از جمله روزنامه‌های کیهان و اطلاعات تکراری بودند. بنابراین از آرشیو بازگشته برای پر کردن نقایص آنها استفاده کردیم و بخشی از آنها که تکراری و اضافی بود را در انبار کتابخانه نگه داشته‌ایم.
این سالن یک طبقه کامل از کتابخانه مرکزی است که به صورت کامل در اختیار پژوهشگران مطبوعات قرار گرفته است. صندلی‌های راحت برای پژوهشگران گذاشته‌اند تا ماندن طولانی مدت در این بخش آنها را خسته نکند، دستگاهی قرار داده‌اند تا بتوانند به راحتی از منابعی که نیاز دارند کپی برداری کنند و دوربینی دیجیتال برای عکس برداری شفاف از اسناد نیز فراهم کرده‌اند.
رئیس کتابخانه می‌گوید: طبقه بندی به صورت کامل انجام شده است و پژوهشگران با عضویت در طرح جامع کتابخانه مرکزی شهرداری به راحتی می‌توانند از این بخش از کتابخانه نیز استفاده کنند. اما کار ما تمام نشده است، در حال وارد کردن اطلاعات سیستمی این مطبوعات هستیم تا امکان جستجوی آنلاین آنها از خانه نیز فراهم باشد. به علاوه تلاش می‌کنیم که این اسناد را تحلیل محتوا کنیم تا دسترسی به آنها ساده‌تر شود.
این گنجینه از اسناد تاریخی پس از مدت‌ها سرگردانی، حالا خانه‌ای امن یافته‌اند؛ مطبوعات اصفهان آرام گرفته‌اند.
نظر شما