مطبوعات و رسانه‌های آزاد و شفاف در هر جامعه‌ای از ارکان توسعه و دموکراسی محسوب می‌شود، لذا خبرگزاری ایمنا مرور بر بخشی از عناوین مطبوعات کشور را به صورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه آرمان ملی در صفحه نخست امروز خود با تیتر «جلوی «شعر گویی» اردوغان بایستید» به بررسی اظهارات رئیس جمهور ترکیه پرداخت و نوشت: روزی که چهار امام جمعه در بیانیه‌ای صریح در مناقشه قره‌باغ از جمهوری آذربایجان حمایت کرده بودند، همان‌طور که چندی بعد علی‌اکبر ولایتی در اظهاراتی چنین کرد و خواستار ترک مناطق قره‌باغ از سوی ارمنستان شد، زمانی که همین تحرکات حتی بعضاً باعث ایجاد تظاهرات و راهپیمایی‌هایی به نفع جمهوری آذربایجان در داخل شد. بسیاری عامل بخشی از این اتفاقات را دستگاه دیپلماسی کشور می‌دانستند.
نگاهی که به سایر مقامات ایران این اجازه را می‌داد تا در جنگ قره‌باغ با حمایت از جمهوری آذربایجان عملاً به بازی تن دهند که شاید در پس پرده آن، اردوغان در ترکیه هم بدش نمی‌آمد. نتایج آن جنگ دوماهه قره‌باغ اگرچه بیش از ده‌هزار جان‌باخته نظامی و غیرنظامی و پیروزی جمهوری آذربایجان بود، اما منجر به مساله دیگر نیز شد، با صلح میان ارمنستان و آذربایجان که به دلیل حمایت همه‌جانبه ترکیه و البته حمایت‌های تلویحی ایران صورت گرفت و از سویی روسیه‌ای که پشت ارمنستان را خالی کرد فرصت برای مانورهای نمایشی پیروزی در قره‌باغ برای آذربایجان باز شد.
یک بار رهبر آذربایجان با همسرش و لباس نظامی در مناطقی که اکنون از آن آنها شده رفته و ظفرمندانه عکس می‌گیرد و یک بار هم جشن پیروزی با حضور میهمان ویژه‌ای چون اردوغان برگزار می‌کند؛ اردوغانی که تمام و کمال به جمهوری آذربایجان کمک کرد اما حالا اظهاراتی به زبان می‌آورد که ضعف دیپلماسی ما در جنگ قره‌باغ و خوشحالی عجیب و غریب بعضی و موضع‌گیری‌های آن زمان را بیشتر به تصویر می‌کشد. اظهارات اردوغان در این جشن بسیار هشدارآمیز و البته که معنادار است. او بار دیگر نشان می‌دهد که فیلش یاد هندوستان کرده و همچنان در رؤیای زنده کردن امپراتوری نئو عثمانی که سال‌ها قبل در دوره اوج قدرتش به فکر آن بود، است.
آک‌پارتی‌ها و حزب عدالت و توسعه در این چند سال به‌خصوص بعد از انتخابات شهرداری و اقبال نداشتن مردم همچون گذشته در موضع ضعف قرار گرفته بودند اما از قرار معلوم که جنگ قره‌باغ نشاط و البته توهم دوباره‌ای به اردوغان داده است. خلیفه اردوغان (!) در سخنرانی‌اش در آذربایجان به مناسبت به اصطلاح پیروزی در جنگ قره‌باغ نخست مردم ارمنستان را دعوت کرد ضد حکومت خود شورش کنند و سپس بخش‌هایی از ترانه «آراز، آراز» را خواند. در بخشی که خوانده شد اشاره‌ای به رود ارس شده است. رود ارس مرز میان آذربایجان ایران و آذربایجان است و در این ترانه بر دو تکه شدنش با ظلم اشاره می‌کند.
اردوغان در سخنرانی‌اش می‌گوید که ارس به‌زودی قدرت می‌گیرد و این یعنی تحریک جنبش‌های پان‌ترکیسم داخل ایران. ظاهراً که اردوغان مشغول پختن آشی تازه این‌بار برای ایرانیان است. جالبی این داستان آن است که این سروده البته اشاره به ارس جداشده از ایران می‌کند و اما اردوغان آن را به نام خود ثبت کرده است.
روزنامه ابتکار در صفحه نخست امروز خود با تیتر «میدان پر رفت و آمد انتخابات ۱۴۰۰» به بررسی کاندیداهای انتخابات ۱۴۰۰ پرداخت و نوشت: رصد حال و هوای انتخاباتی اردوگاه‌های سیاسی کشور حکایت از آن دارد که میدان انتخابات ۱۴۰۰ قرار است میدانی شلوغ و پر از کاندیدا باشد. هوس «رئیس جمهور شدن» این روزها به سر سیاسیون زیادی افتاده است، فرقی ندارد قالیباف و سعید جلیلی و محسن رضایی باشند که سال‌هاست دل به این رؤیا بسته‌اند چه نوآمدگانی چون سعید محمد یا ضرغامی یا...
این ماه‌های نزدیک به انتخابات ۱۴۰۰ گویا ماه‌های پرتب و تابی قرار است در سیاست ایران باشد، آنقدر که به قول یکی از همین کاندیداهای احتمالی انتخابات، مینی‌بوسی از کاندیداها می‌خواهند برای تکیه زدن بر کرسی ریاست پاستور باهم به رقابت برخیزند.
اما هفته‌ای که گذشت هفته انتخاباتی پر خبری بود، برخی نام‌های لیست بلندبالاهای کاندیداها رسماً راه خود را از این لیست جدا کردند و تاکید کردند قرارشان بر کاندیداتوری نیست، برخی با اما و اگر حرف زدند تا نامشان را فعلاً در درون لیست نگه دارند و احتمالات بر سر آمدن برخی دیگر از کاندیداها بر نیامدنشان چربید.
نام آقایِ رئیسِ مجلس، این روزها بیش از دیگر کاندیداهای ۱۴۰۰ در میان گمانه‌زنی‌های انتخاباتی مطرح می‌شود. برخی بر این اعتقادند که تکیه بر ریاست پارلمان یازدهم نتوانست قالیباف را راضی کند تا از هوس ریاست جمهوری بیفتد. خبرهای جسته و گریخته حکایت از این دارد که قالیباف زیرپوستی فعالیتش برای ۱۴۰۰ را کلید زده است و حتی برخی تحرکات چون سفرهای استانی یا فشار آوردن بر دولت را در راستای همین حاضر شدن برای میدان رقابت ۱۴۰۰ می‌دانند.
در هفته‌ای که گذشت اما اظهارنظرهای برخی چهره‌های نزدیک به او این احتمال را پررنگ‌تر کرد. دبیرکل جبهه جهادگران ایران اسلامی از قطعی شدن فعالیت‌های انتخاباتی قالیباف برای ۱۴۰۰ خبر داد. پیش‌تر نیز خبری درباره حضور نزدیکان قالیباف در یک ستاد انتخاباتی در ساختمان مشروطه جنجال برانگیز شده بود. قالیباف گرچه تا به امروز موضع‌گیری صریحی در این خصوص نداشته است اما نشانه‌های کنار هم قرار گرفته می‌گویند سرهنگ بازهم خواهد آمد.
روزنامه همدلی در صفحه نخست امروز خود با تیتر «بازگشت به املاک نجومی» به بررسی اظهارات شهردار تهران پیرامون واگذاری املاک توسط قالیباف پرداخت و نوشت: در حالی که برخی خبرها حکایت از عزم جدی محمدباقر قالیباف برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ دارد، یک بار دیگر عملکرد او در زمینه املاک نجومی در کانون خبرها قرار گرفت.
دو روز پیش پیروز حناچی شهردار فعلی تهران که تاکنون ترجیح می‌داد وارد چالش با اصولگرایان نشود، در سخنانی گفت: «حدود ۶ هزار مترمربع از املاک شهرداری در محدوده بزرگراه همت، تقاطع امام علی از تیم قالیباف باز پس گرفته شد؛ املاک در اختیار طلایی، نماینده سابق شورا و همچنین در اختیار خانم مشیر، همسر قالیباف، شهردار اسبق به شهرداری بازگردانده شد. بخشی از املاکی که در لیست املاک نجومی است، سند خورده‌اند و بازپس‌گیری آنها از عهده ما بر نمی‌آمد. سیستم قضائی تعقیب کرد و قیمت واقعی خیلی از آنها را گرفتیم. حدود ۷۰۰ ملک در اختیار شهرداری است که اغلب در حوزه اجتماعی مورد استفاده بوده و در اختیار سراهای محلات و فرهنگسراها بوده است. لیست این املاک برای تعیین تکلیف کاربری به شورا ارسال شده است.»
این سخنان واکنش نزدیکان به محمدباقر قالیباف را به دنبال داشت. ناصر امانی معاون قالیباف در زمان شهرداری تهران در مصاحبه با یکی از رسانه‌ها در واکنش به این موضوع گفت: «هیچ ملکی در اختیار شخص قالیباف و همسرش نبوده است، بلکه مورد ادعایی حناچی، جهت امور عام‌المنفعه در اختیار مجموعه‌ای بوده که همسر دکتر قالیباف هم یکی از اعضای هیأت امنای آن مجموعه بوده‌اند و این‌که شهردار تهران، املاک را به نام همسر قالیباف معرفی کند، بی‌اخلاقی و خلاف انصاف است.»
امانی افزود: «آقای طلایی هم با عنوان نایب رئیس شهردار تهران، مدیریت امور شورایاری‌ها را برعهده داشتند و املاکی از شهرداری در اختیار این امور و یا مدیریت کارهای ۳۷۰ محله تهران بوده است که به‌تدریج مدیریت جدید تحویل گرفته است و نسبت دادن این املاک به فرد، که استفاده شخصی را تداعی می‌کند، نیز کاملاً کذب محض و خلاف واقعیت است.»
وی تصریح کرد: «درباره آنچه با عنوان املاک در اختیار آقای قالیباف در بیان شهردار تهران آمده است، باید گفت این املاک مطابق قوانین و مقررات املاک در اختیار شهرداری تهران است که طبیعتاً در دوره هر شهردار، تعیین تکلیف آنها با شهردار تهران است و طبیعتاً با این منطق باید گفت آقای حناچی همه تهران را از آقای قالیباف پس گرفته است.»
اوج واکنش به سخنان حناچی را الیاس فرزند قالیباف نشان داد. او در پست اینستاگرامی پاسخی تند به اظهارات پیروز حناچی نشان داده و نوشته است: «لقمه شبهه‌ناک برای این جماعت، دروغگویی و تهمت زدن را آسان کرده است. سرسفره‌ای نشسته‌اند که ترور شخصیت و آبرو در وجودشان است و ذره‌ای هم از آن ابا ندارند.»
وی افزود: «حالا که فهمیده‌اند دوره انفعال و بی‌خیالی گذشته است و به شدت بابت کارنامه تقریباً هیچ خود تحت فشار افکار عمومی هستند، دوباره از رئیس‌شان دستور گرفته‌اند تا با پی گرفتن تخریب‌های کاملاً دروغ و متوهمانه، خودشان را عزیز کنند تا بلکه به هیأت دولت راهشان دهند. زهی خیال باطل که نه گندم دولت را به شما می‌دهند و نه از جوی شهرداری بهره‌ای نصیب‌تان خواهد شد.»
مرتضی طلایی از نزدیکان قالیباف نیز روز پنج‌شنبه، ۲۰ آذر، در این باره به خبرگزاری تسنیم گفت: «آقای حناچی به صراحت اعلام کرده ملک یا املاکی را از بنده پس گرفته که این یک ادعای دروغ است.» وی افزود: «اصلا هیچ ملکی به من واگذار نشده است. اگر مستندی دارند ارائه کنند. آقای حناچی یک دروغ بزرگ گفته که باید ادعایش را ثابت کند.»
واکنش به سخنان حناچی در حد اظهار نظر باقی نماند، ناصر امانی معاون پیشین شهرداری تهران دراین‌باره گفت: «درخصوص اتهاماتی که امروز آقای حناچی به رئیس محترم مجلس وارد کردند، از سوی وکیل دکتر قالیباف شکایتی با عنوان افترا و نشر اکاذیب، تنظیم شده که به‌زودی در دستگاه قضائی ثبت و پیگیری خواهد شد.»
روزنامه شرق در صفحه نخست امروز خود با تیتر «خواب‌آشفته اردوغان برای ارس» به بررسی اظهارات اخیر اردوغان پرداخت و نوشت: چند ثانیه شعرخوانی می‌تواند دو کشور را متأثر کند وقتی رئیس‌جمهور کشوری، در سرزمین دیگری، شعری بخواند که نماد جدایی‌طلبی باشد. آنچه رجب طیب اردوغان در یک رژه نظامی در باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، خواند شعری در رابطه با «رود ارس» به زبان ترکی و یکی از نمادهای جدایی‌طلبی پان‌ترکیست‌ها است.
محمدجواد ظریف نیم‌روز جمعه در واکنش به این شعرخوانی توییتی تند به فارسی و انگلیسی نوشت. در حالی که خبری از نام‌بردن‌های (منشن) محترمانه پیشین و اسم و سمت‌نوشتن‌ها نبود به‌ویژه آنکه ظریف عمدتاً در توئیتر به زبان انگلیسی می‌نویسد، اما این بار به فارسی هم نوشت تا مخاطبان بیشتری را با پیام خود آشنا کند. «به اردوغان نگفته بودند شعری که به غلط در باکو خواند مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادری‌شان ایران است! آیا او نفهمید که علیه حاکمیت جمهوری آذربایجان سخن گفته است؟ هیچ‌کس نمی‌تواند درباره آذربایجان عزیز ما صحبت کند.»
اگرچه تهران و آنکارا در سطح عمومی تلاش می‌کنند نشان دهند که رابطه حسنه‌ای دارند اما به دلیل مسائل حاد امنیتی و ملی که بین دو کشور ممکن است بروز پیدا کند، نسبت به مواضع یکدیگر حساس هستند. عدم سکوت دستگاه دیپلماسی نشان‌دهنده اهمیت ملی این بحث است. جواد ظریف در حالی از شعرخوانی اردوغان برآشفته که در جریان مناقشه قره‌باغ، تهران و آنکارا هر دو از آذربایجان حمایت کردند و البته عنصر قومیت مشترک ترک موجب نزدیکی بیشتر آذربایجان و ترکیه شده است.
اما چهارشنبه گذشته تهران میزبان وزیر خارجه آذربایجان بود و ملاقات‌های مهمی بین جیحان بایرام‌اف با مقامات ایرانی یعنی حسن روحانی رئیس‌جمهور، علی شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی و محمدجواد ظریف وزیر خارجه و محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس انجام شد. اردوغان در سخنرانی خود در جریان رژه پیروزی ارتش جمهوری آذربایجان در باکو، قطعه‌ای از شعر ارس (آراز) با این مضمون خواند: «ارس را جدا کردند و آن را با میله و سنگ پر کردند / من از تو جدا نمی‌شدم، به زور جدایمان کردند».
روزنامه کیهان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «۴ راهکار گره‌گشا برای جبران کسری بودجه دولت» به بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۰ پرداخت و نوشت: ماجرای کسری بودجه سال‌هاست به‌یکی از مهمترین مسائل اقتصادی کشور تبدیل شده است. از آنجا که دولت‌ها عمدتاً به سراغ راهکارهای ساده و سریع برای مقابله با مشکلات روی می‌آورند، مشکل کسری بودجه نیز معمولاً با افزایش پایه پولی ناشی از استقراض از بانک مرکزی و چاپ پول حل و فصل شده اما تبعات آن به‌شکل تورم و گرانی‌های کمرشکن گریبان مردم را گرفته است.
برای روشن شدن بحث لازم نیست راه دور برویم؛ طی دو سال گذشته دولت بارها از صندوق توسعه ملی برای جبران کسری بودجه برداشت کرده است؛ نتیجه این اقدام هم چیزی جز تورم نبوده، چنان که مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش جدید خود آورده است: «استقراض از صندوق توسعه ملی برای جبران کسری بودجه، فرق چندانی با استقراض از بانک مرکزی نداشته و همان پیامدهای نامطلوب اقتصادی و تورم افسارگسیخته را به دنبال خواهد داشت. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۸، از مجموع حدود ۹ میلیارد دلار استفاده از منابع ارزی صندوق توسعه ملی (حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بر اساس محاسبات این گزارش)، نزدیک به هفت میلیارد دلار یعنی حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان (با احتساب متوسط نرخ دلار نیما)، از طریق پایه پولی و توسط بانک مرکزی تأمین شده است که تأثیر خود را در تورم بالای سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ نشان داده است.»
از همین رو، چندی پیش محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفته بود: «رهبر انقلاب در جلسه شورای هماهنگی سران قوا که در خدمت ایشان بودیم از کسری بودجه به عنوان ام‌الخبائث یاد کردند.» بر همین مبنا، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی هم گفته بود: «تلاش خواهیم کرد در همین لایحه [بودجه ۱۴۰۰] فشار کسری بودجه، به‌عنوان ام‌المصائب اقتصادی و خلق نقدینگی و تورم را کاهش دهیم.»
متأسفانه با وجود تاکیداتی که در این زمینه شده بود و تجربه‌های تلخی که از بروز کسری بودجه در سال‌های گذشته و سال جاری وجود داشت، لایحه بودجه پیشنهادی دولت برای سال ۱۴۰۰ سرشار از درآمدهای غیرواقعی و غیرقابل تحقق به مجلس ارسال شد. به‌عنوان نمونه، صادرات روزانه ۲.۳ میلیون بشکه نفت (در شرایطی که در سال جاری این رقم حدود ۷۰۰ هزار بشکه بوده) نشان‌دهنده همین درآمدهای موهوم است.
در همین زمینه، چند روز پیش حمیدرضا حاجی‌بابایی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی گفته بود: «از ۸۴۱ هزار میلیارد تومان درآمد دولت برای بودجه سال آینده به جز ۲۵۰ هزار میلیارد تومان، بقیه استقراض است؛ و هزینه‌ها از ۳۲۰ هزار میلیارد تومان به ۶۴۰ هزار تومان یعنی ۱۰۰ درصد افزایش پیدا کرده است. جمع کردن این بودجه با این کیفیت معجزه می‌خواهد.»
نظر شما