بدرود با خالق کافه ترانزیت و کاشف کوکر

کامبوزیا پرتوی یکی از بزرگترین کارگردانان و فیلمنامه‌نویسان سینمای ایران دو روز پیش پرکشید و از این دنیا رفت؛ کسی که خالق کافه ترانزیت و کاشف روستای کوکر و آن سه گانه معروف کیارستمی بود.

به گزارش خبرنگار ایمنا، در بین سینماگران آن دسته افراد با استعداد و نگاه خاص به هنر که تاثیر بسیاری در حرفه خود داشته باشند، کم پیدا می‌شود. کامبوزیا پرتوی دقیقاً یکی از آن افراد بود که از سینمای جدی و اجتماعی گرفته تا سینمای کودک تاثیر و رد پایی از خود بر جای گذاشت. او ۱۸ اسفند ۱۳۳۴ در روستای رستم آباد گیلان چشم به جهان گشود، همان روستایی که بعدها عباس کیارستمی سه گانه معروف "خانه دوست کجاست"، "زندگی و دیگر هیچ" و "زیر درختان زیتون" را در روستای کوکر آن جا ساخت.

پرتوی که به گفته خودش زندگی بسامانی داشته، در جوانی برای تحصیل به دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر تهران وارد می‌شود؛ اما پس از مدتی تحصیل را نیمه‌کاره رها کرده و سراغ کسب تجربه می‌رود. او کار را با ساخت چند فیلم مستند و تجربی کوتاه آغاز کرد و در همین زمان با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آشنا شد. بخش سینمایی کانون در آن زمان به دست کاردانانی همچون کیارستمی اداره می‌شد و به این واسطه پرتوی با سینمای کودک آشنا شد.

او کار در سینما را با ساخت فیلم "ماهی" آغاز کرد که درباره کودک ساخته شد و از اولین نقش‌آفرینی‌های غزل شاکری در سینمای ایران بود. پرتوی آهسته آهسته توانایی خود در فیلمنامه‌نویسی و کارگردانی را نشان داد و خبر از ظهور یک استعداد تازه در سینمای ایران بود. او سپس "گلنار" را با همکاری وحید نیک‌خواه‌آزاد و فرشته طائرپور ساخت و در کار سینما به بلوغ رسید.

پس از این تجربیات، پرتوی شاهکار بی‌بدیل خود یعنی "کافه ترانزیت" را ساخت‌. پرتوی همواره به مسائل مرزنشینان و مناطق مرزی ایران علاقه نشان داده و کافه ترانزیت نیز تجربه جدیدی در چنین فضایی بود که حتی در سینمای ایران هم کاری تازه بود. این فیلم در مورد زنی به نام ریحان با بازی فرشته صدرعرفایی است که به تازگی شوهر خود را از دست داده است. شوهر او برایش فقط قهوه‌خانه‌ای در کنار جاده در نزدیکی ماکو به ارث گذاشته است. این زن تلاش می‌کند تا استقلال خود را حفظ کند، اما برادر شوهرش ناصر با بازی پرویز پرستویی، جلوی پای این زن سنگ انداخته، تا ریحان را مجبور کند که با او ازدواج کند.

آشنایی و همکاری پرتوی و صدرعرفایی در این فیلم، به ازدواج آن‌ها و تشکیل زندگی مشترک نیز منجر شد. ازدواجی که بعدها به جدایی کشید. با این حال تجربه کافه ترانزیت باعث افزایش اعتبار و تثبیت پرتوی به عنوان یک فیلمساز مهم در سینمای ایران شد. پرتوی در فیلم "پرده" که به صورت مشترک با جعفر پناهی ساخت هم موفقیت‌های بین‌المللی بسیاری از جمله جایزه خرس نقره‌ای در شصت و سومین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین را به دست آورد.

آخرین ساخته پرتوی در قامت کارگردان نیز فیلم "کامیون" بود. داستان آن به این شکل است که یک راننده کامیون ایرانی، خانواده‌ای ایزدی از اهالی کردستان عراق را برای یافتن پدر خانواده به تهران می‌آورد ولی اتفاقاً با خودروی بی‌ام‌و نیکی کریمی تصادف می‌کند و در پی آن اتفاقاتی رخ می‌دهد. در ابتدا قرار بود که این فیلم در ترکیه ضبط شود و نقش راننده کامیون را بهروز وثوقی ایفا کند، اما در نهایت این فیلم در استان کردستان و با بازی سعید آقاخانی ساخته شد.

با تمام این کارنامه درخشان پرتوی در فیلمسازی، اما نقطه قوت کار او فیلمنامه‌نویسی بود. بی شک پرتوی یکی از بهترین فیلمنامه‌نویسان سینمای ایران بود. او چهار سیمرغ بلورین برای نگارش فیلمنامه‌های فیلم‌های من "ترانه ۱۵ سال دارم"، "کافه ترانزیت"، "فراری" و "کامیون" به دست آورده و از این حیث رکورددار است.

همچنین او فیلمنامه آثار ماندگار بسیاری از جمله "دیشب باباتو دیدم آیدا"، "علی و دنی"، "خیابان‌های آرام" و "محمد رسول‌الله" را نوشته است. آثاری که هرکدام به یک ساخته مهم در سینما تبدیل شدند و کارگردانان موفقیت آن را مدیون قلم پرتوی هستند.

کامبوزیا پرتوی در نهایت با انبوهی از آثار ساخته نشده و پروژه‌های نیمه پایان روز چهارم آذرماه به دلیل ابتلا به ویروس کرونا پر کشید و از این دنیا رفت.

کد خبر 457732

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.