به گزارش خبرنگار ایمنا، توسعه اصفهان در ادوار گذشته با چالش‌های متعددی همراه بوده و نزدیکی محدوده این شهر به مناطق اطراف، برخی معضلات شهری را در محدوده اطراف آن و مناطق منفصل ایجاد کرده است.
ضعف‌های موجود در طرح جامع اصفهان تنها مربوط به آسیب رسیدن به میراث طبیعی حاشیه اصفهان نبوده و آسیب‌های بسیاری نیز به بافت‌های شهری زده است. اصفهان در مرحله تدوین طرح جامع جدید قرار دارد که الحاقات جدید یکی از مهم‌ترین مسائلی است که باید در آن قید شود تا بلاتکلیفی مناطق اطراف اصفهان در روند توسعه این شهر مشخص شود.
در قسمت پایانی گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با فتح‌الله معین، عضو چند دوره شورای شهر اصفهان و رئیس فعلی کمیسیون پایش، نظارت و پیگیری این شورا به بررسی این تجربه اصفهان در اجرای الحاقات گذشته پرداخته شده که متن آن را در ادامه می‌خوانید:
با توجه به اینکه روند توسعه شهر اصفهان در برخی مناطق منجر به الحاق آن‌ها به اصفهان شده است تجربه این الحاقات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در سال‌های اخیر توسعه شهر اصفهان به نحوی بوده که به مرور منابع این شهر و مناطق اطراف به یکدیگر رسیده و همین امر مشکل‌ساز شده است؛ به‌طور مثال ما در اصفهان مقید بودیم یک طرف را بیشتر از یک طبقه اجازه صدور پروانه ندهیم اما در سوی دیگر چهار طبقه می‌دادند. در خیابان همدانیان قسمتی بود که یک طرف خیابان محدوده خوراسگان و یک طرف محدوده اصفهان بود، این موضوع در خصوص جروکان نیز وجود دارد و بخشی از آن در محدوده اصفهان و بخشی در محدوده خمینی‌شهر است و همین امر وضعیت تصمیم‌گیری‌ها را متفاوت کرده است.
این چالش‌ها باعث شد دغدغه‌ای مطرح و برخی الحاقات به شهر اصفهان در سال‌های گذشته بررسی و تصویب شود؛ بدین سبب ما زودتر بر این مناطق کنترل خواهیم داشت و تصمیمات واحدی در این مناطق اتخاذ می‌شود. از طرفی بعضی از این مناطق مانند کلمه‌خواران در منطقه چهار در محدوده منفصل شهر اصفهان بوده که مناطقی از آن خارج از محدوده و مناطقی دوباره در محدوده قرار می‌گیرد و محافظت از این مناطقی که بین محدوده هستند از مدیریت شهری بسیار انرژی گرفته و تقریباً نشدنی است.
بررسی‌های زیادی شد که چطور مشکل را حل کنیم تا اینکه در نهایت برخی الحاقات پذیرفته شد البته ضعف در این قسمت این بود که تکه تکه عمل شده است و دلیل آن هم اتمام زمان طرح جامع شهر اصفهان بود و باید طرح جدیدی تدوین شده و این الحاقات در طرح جامع گنجانده شود.
من حل مشکل را در تدوین طرح جامع بعدی می‌بینم وگرنه روندی که در سه دوره اخیر شورای شهر شاهد بوده‌ام و درباره الحاقات دیده‌ام، اینگونه بوده که الحاقات تکه تکه به اصفهان بیشتر از موضع انفعال است.
به طرح جامع اشاره کردید، روند تدوین طرح جدید را مثبت می‌دانید؟
بخش مردمی تدوین طرح به شهرداری و شورای شهر سپرده شده و کمیسیون عمران، معماری و شهرسازی شورا برنامه‌ریزی مربوط به این بخش را انجام می‌دهد. تاکنون از ذی‌نفعان، اقشار و صنوف مختلف، نخبگان، متخصصان و حتی مردم محلات نظرسنجی شده تا نیاز شهر اصفهان را مشخص کرده و به مدیران و برنامه‌ریزان بشناسانند. با این حال فکر می‌کنم در این پنج یا شش ماه اخیر چون بوی اتمام کار دولت می‌آید تدوین طرح جامع شتاب لازم را نداشته است.
برخی تأسیسات شهری در نتیجه توسعه شهر اصفهان اکنون وارد شهر شده است، جانمایی جدید آن‌ها مانند مراکز دفن پسماند و بازیافت نیز در طرح جامع دیده خواهد شد؟
این تأسیسات در بازنگری طرح جامع داخل محدوده نمی‌شود. هرچند از هم‌اکنون نیز برخی از آن‌ها را خارج کرده‌ایم مثلاً بخش زیادی از سیستم بازیافت را به ایستگاه سجزی برده‌ایم که فاصله زیادی تا شهر اصفهان دارد و این اقدامات مرتب انجام خواهد شد.
اخیراً شورا و شهرداری شهر درچه طرح الحاق این شهر به اصفهان را مطرح کرده‌اند و اصفهان را بهترین گزینه برای این امر دانسته‌اند. با این توضیح، آیا برخی الحاقات جدید به اصفهان مانند درچه را باید به زمان تدوین طرح جامع موکول کنیم؟
تشریفات الحاق یک منطقه از یک شهر به شهر دیگر استانی نیست و باید در هیئت دولت و وزارتخانه‌ها مطرح شود که فرایند طولانی دارد. از طرف دیگر امکان الحاق درچه بسیار بعید است زیرا در محدوده شهرستان خمینی‌شهر بوده و شهر اصفهان در محدوده شهرستان اصفهان است. این موضوع درخواست شورای شهر درچه بوده اما همان موقع هم پاسخ آن در شورای شهر اصفهان داده شد که با توجه به این موضوع اصلاً ورود اصفهان به الحاق درچه موضوعیت ندارد.
در ایران تنها جایی که این شرایط اتفاق می‌افتد، تهران است. شهرداری تهران در محدوده چند شهرستان است و در زمان دولت نهم این بحث بود که این شهرستان‌ها از تهران جدا شده و به شهرهای جداگانه‌ای تبدیل شود. بررسی کردند و دیدند امکان پذیر نیست چون از ابتدای حیاتشان جزئی از شهرداری تهران بوده‌اند. با این حال و با توجه به این تجارب، تصمیم‌گیری درخصوص محدوده شهر اصفهان در دست برنامه‌ریزان شهری بوده و به نظر شورای عالی شهرسازی و معماری بستگی دارد.
مَرغ یکی از مناطقی است که مستعد الحاق به اصفهان است و اگر طرح الحاق آن به بعد از تدوین طرح جامع موکول شود، آسیب‌های بسیاری به اصفهان خواهد زد. مردم حدفاصل اصفهان و بهارستان نیز از بلاتکلیفی برخی مناطق گلایه‌مند هستند و برخی ساخت‌وساز مرتفع نیز در آینده می‌تواند یک طرف اصفهان را فلج کند. چرا شورای شهر برای الحاق مرغ به اصفهان اقدامی نمی‌کند؟
قطعاً این رویه به اصفهان صدمه می‌زند. سالهاست که درخواست بررسی و تجدید نظر در مورد حریم شهر اصفهان، شهر بهارستان و اراضی فی مابین که در محدوده بین دو شهر تحت نظر بخشداری است را داشته‌ایم. درخواست‌های متعددی به استانداری یا معاونت عمرانی استانداری ارائه شده ولی تصمیمی تاکنون گرفته نشده است با این حال موضوع حفاظت از این محدوده در اولویت است و ما اعلام آمادگی کرده‌ایم که به عنوان حریم شهر اصفهان این محدوده را حفاظت کنیم که البته موضوع الحاق بعد از آن مطرح می‌شود.
یکی از ابرپروژه‌های کنونی اصفهان احداث حلقه چهارم رینگ حفاظتی است، آیا احداث کامل آن می‌تواند از توسعه افقی شهر جلوگیری و مشکلات بعدی آن جلوگیری کند؟
شهر اصفهان از ابتدای تأسیس به دلیل شکل و وضعیت جغرافیایی همواره برای اتصال شمال به جنوب دچار مشکل بوده است. اول انقلاب به خاطر دارم که تانکرها و نفتکش‌های عبوری در طول روز در میدان استقلال توقف می‌کردند تا در ساعات ظهر از روی پل فردوسی عبور و به سمت جنوب بروند. آن زمان اصلاً پل ارتباطی نداشتیم تا اینکه کمربندی که از مجاور میدان میوه و تره‌بار عبور می‌کند زده شد. این پروژه تا اراضی مقابل آن در مجاورت کارخانه قند و منطقه خاتون آباد ادامه نداشت در نتیجه همه ترافیک عبوری جنوب به شمال کشور و از شرق به شمال کشور که از اصفهان می‌گذشت، مانند جاده یزد از این سمت عبور می‌کرد. بنابراین یکی از عمده‌ترین علل احداث این رینگ نجات شهر اصفهان از آلایندگی ناشی از تردد خودروهای سنگین بود که اگر رینگ را کامل کنیم، به کمک کمربندی موجود می‌توان گفت ترافیک این قسمت از داخل شهر به‌طور کامل برداشته می‌شود. فارغ از انگیزه اصلی احداث رینگ و با اینکه هدف، محدود کردن حریم نبوده است یقیناً به آن هدفی که مطرح کردید نیز دست خواهیم یافت.
طرحی تحت عنوان «اصفهان بزرگ» نیز در گذشته مطرح بود تا محدوده‌ای متشکل از اصفهان و شهرها و شهرستان‌های اطراف که با قطار شهری به آن متصل می‌شود مشخص کند. این محدوده اجرایی خواهد شد؟
تاکنون هیچ برنامه عملی جهت الحاق هیچ یک از شهرهایی که در آینده با قطار شهری به اصفهان متصل می‌شوند وجود نداشته و هیچ‌کدام از مسئولان اصفهان به طور مثال داوطلب الحاق بهارستان یا خمینی‌شهر به اصفهان نبوده است زیرا هرکدام یک از این شهرها فرهنگ، بافت و نوع زندگی خود را دارند.
اما بحث این است که اصفهان به عنوان مرکز استان و یک نقطه بزرگ صنعتی، تجاری و اداری به طور طبیعی مقصد سفرهای زیادی از حومه خود خواهد بود و شهرهای تا شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان به شدت تحت تأثیر این شهر هستند که برخی معتقدند این محدوده اصفهان بزرگ است.
به همین دلیل برای حل مشکلات مشترک بین این شهرها و اصفهان، طرح‌های منطقه‌ای تعریف شده تا تدوین آن‌ها توسط استانداری و اداره راه و شهرسازی بتواند مشکلات را حل کند؛ بنابراین این محدوده اصفهان بزرگ از جمله مباحثی است که برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای را شامل می‌شود و در آن به جای اینکه مشکلات شهر اصفهان را به تنهایی ببینند مشکلات فی مابین را در قالب طرح منطقه‌ای می‌بینند که عمده‌ترین آن شبکه‌های حمل‌ونقلی است.
البته در این موضوع مطالب تعریف نشده‌ای هم باقی است که باید حل شود مثلاً ما در شرایط قبل از شیوع کرونا حدود سه هزار تومان بابت هر مسافر در مترو یارانه پرداخت می‌کردیم و اگر وضعیت کرونا به این شکل باقی بماند، پیش بینی می‌کنیم تا حدود ۹ هزار تومان یارانه بر مدیریت شهری اصفهان تحمیل شود. بنابراین اگر کرونا به زودی تمام شود و از سوی دیگر عملیات احداث این خطوط قطار شهری نیز آغاز شود، محاسبه یارانه‌ای که مسافران از شاهین شهر یا بهارستان سوار شده و به اصفهان می‌آیند باید مشخص شود که بر عهده کیست.
هزینه‌های جاری، تأمین و نگهداری قطار شهری از جمله موارد پیچیده‌ای است که باید حل شود زیرا موضوعات حمل و نقلی مانند یک کلاف درهم بوده و نمی‌توان آن را از یکدیگر جدا کرد. از طرفی با توجه به اینکه احداث این خطوط زمان‌بر خواهد بود خیلی هم به این موضوعات ورود نشده است.
قسمت‌های دیگر این گفت‌وگو را بخوانید:
نظر شما