به گزارش خبرنگار ایمنا، تبدیل خیابان‌ها و مسیرهای اصلی شهرها به پیاده‌راه با تاکید بر حفظ هویت و ساختار شهری از اولویت مباحث نوین شهرسازی کشورهای توسعه یافته است، بسیاری از کلانشهرهای کشور همچون شهر اصفهان در مباحث نوین شهرسازی از این قاعده مستثنی نیست. از اواخر دهه ۷۰ در قالب سیاست‌های اصفهان ۱۴۰۰ طرح پیاده‌راه شدن خیابان چهارباغ عباسی مطرح شد که پس از تأیید یونسکو به استانداری اصفهان برای اجرا ارجاع داده شد، اما طرح پیاده‌راه اراک همچون سایر طرح‌های حوزه شهری بدون هیچ پیوست اجتماعی و فرهنگی در سکوت و بی خبری اغلب دستگاه‌ها توسط شهرداری اراک مطرح شد و در شورای شهر اراک با وجود مخالفت برخی از اعضای شورا مصوب شد.
طرحی که پیمانکار اجرای آن را بدون هیچ پشتوانه، بررسی مطالعاتی مدون و شفاف بر عهده گرفت؛ هر چند در آغاز این طرح، شهردار اراک در اوج هیاهوی خبری و رسانه‌ای عنوان کرد که این طرح دارای چند پیوست ترافیکی، اجتماعی و فرهنگی است که مقرر شده در سه فاز اجرا شود.
چندی پیش نیز «وهاب حمزه لو»، مدیر روابط عمومی و ارتباط بین‌الملل شهرداری اراک در این باره عنوان کرده بود: «از شهروندان و کسبه برای اجرای طرح پیاده‌راه اراک نظرسنجی شده است که اکثر افراد با ایجاد پیاده‌راه در این مسیر موافق بودند.»
البته امروز کارشناسان شهر معتقدند باید تمامی جوانب آن را در نظر گرفت تا همچون پروژه شهید سلیمانی و پل خیبر ناموفق بر زمین نماند چراکه قرار بود فاز اول این طرح در روز اراک به بهره برداری و افتتاح برسد، اما در هاله‌ای از ابهام مانده است.
حال سوال مهمی که در خصوص طرح پیاده‌راه اراک مطرح می‌شود این است با توجه به اینکه طرح پیاده‌راه یکی از محورهای مهم در شهرسازی نوین و کشورهای توسعه یافته است، چگونه می‌توان در اجرای این طرح در کلانشهر اراک از تجربیات موفق کشورهای دیگر استفاده کرد؟
نوشهرگرایی با هدف ایجاد نشاط شهری
احمد خادم الحسینی، دانشیار برنامه‌ریزی شهری در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: بحث پیاده‌راه از نیمه دوم قرن بیستم در برنامه‌ریزی شهری تحت عنوان جنبش نوشهرگرایی مطرح شده است، که رویکرد اصلی این طرح ایجاد نشاط شهری و زنده سازی فضای شهری است.
وی با بیان اینکه فضای شهری پاسخگوی نیاز افراد جامعه نیست، ادامه می‌دهد: به همین خاطر در شهرسازی نوین بحث جنبش نوشهرگرایی مطرح می‌شود که امروزه مد نظر اصلی کشورهای توسعه یافته است.
دانشیار برنامه‌ریزی شهری تصریح می‌کند: در جنبش نوشهرگرایی برای اینکه فضای تاریخی و فضای شهر مورد نظر از حالت مردگی خارج شود و به سرزندگی و نشاط لازم برسد اقدامات زیر بنایی در این خصوص انجام می‌شود.
وی می‌افزاید: در جنبش نوشهرگرایی هدف در نظر گرفتن مقیاس انسانی و ایجاد فضاهایی برای تعلق خاطر هر چه بیشتر افراد است که یکی از اقدامات مؤثر در نوشهرگرایی بحث پیاده‌راه‌ها است که پروژه‌های محرکه توسعه عمران در فضاهای شهری بالاخص مرکز شهرها و بافت‌های تاریخی شهر انجام می‌شود.
خادم الحسینی با تاکید بر اینکه تجارب موفقی در کشورهای توسعه یافته در بحث پیاده‌راه‌ها وجود دارد، اظهار می‌کند: موفق‌ترین تجارب در این بحث در کشورهای شهر بارسلونا کشور اسپانیا، انگلیس و هلند است که در قالب جنبش نوشهرگرایی به این مقوله پرداخته اند.
وی می‌گوید: شهرهای این کشورها توانسته‌اند اصالت بخش مرکزی شهر و خیابان‌های خاص خود را حفظ کنند، خیابان امیرکبیر نیز از این امر مستثنی نیست در واقع این خیابان علاوه بر اینکه در بخش مرکزی شهر قرار دارد، دارای عناصر هویتی شهر است که بایستی هویت این خیابان حفظ شود.
دانشیار برنامه‌ریزی شهری با بیان اینکه قطعاً رویکرد بحث پیاده‌راه‌ها به حفظ هویت خیابان امیرکبیر کمک می‌کند، گفت: برای تمامی خیابان‌ها نمی‌توان این بحث را دنبال کرد چراکه باید دارای ویژگی‌های خاص باشد علاوه بر اینکه خیابان باید دارای هویت و عناصر هویتی شهر باشد و البته باید دارای فرصت‌هایی باشد که بتوان آن را به پیاده‌راه تبدیل کرد.
یک توهم نوشهرگرایی
مهدی میرزایی، دکتری معماری طرح پیاده‌راه اراک را یک توهم نوشهرگرایی می‌داند و می‌گوید: تبدیل کردن اسم خیابان امیرکبیر به پیاده‌راه کافی نیست بر اساس تجارب جهانی باید در پیاده‌راه‌ها فضاهایی برای نسل جوان و افراد ایجاد شود که مردم را برای حضور در پیاده‌راه ترغیب کند که اگر این اتفاق در خیابان امیرکبیر رخ دهد علاوه بر حضور گسترده افراد باعث رونق کسبه آن منطقه خواهد شد، اما در این خصوص شهرداری کلانشهر اراک هیچ برنامه مدون و مشخصی نداشته و ندارد.
وی می‌افزاید: جای تعجب است که شورای شهر و حداقل کمسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر با این طرح موافقت کردند، طرح پیاده‌راه فی‌نفسه بد نیست و برای هر شهری لازم و ضروری است، اما زمانی به آن انتقاد جدی وارد است که هیچ پیوست فرهنگی و اجتماعی مدون و مشخصی برای آن تعریف نشده باشد.
این دکتری معماری تصریح می‌کند: تا کنون پیوستی که از این طرح در فضای مجازی متعلق به شهرداری اراک منتشر شد یک مدل سیاه قلم از مجسمه‌ها و تندیس‌هایی بوده است که در مسیر پیاده‌راه قرار است ساخته و جانمایی شود که این طرح‌ها هم جای تعجب فراوان دارد، به عنوان مثال کلاه امیرکبیر که بیننده با مشاهده آن متوجه نمی‌شود منظور از این تندیس چیست چه بار هویتی و فرهنگی برای افزایش تعلق شهری شهروندان ایجاد می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: این شهر زنده است و باید شهروندان حداقل در مسیر پیاده‌راه حس کنند در فضای آشنا و متعلق به خود قدم بر می‌دارند.
میرزایی اظهار می‌کند: نه تنها در کشورهای توسعه یافته بلکه در کلانشهرهایی همچون اصفهان به کارکرد هویتی پیاده‌راه پی برده‌اند به همین خاطر طرح‌هایی که در مسیر پیاده‌راه استفاده شده کاملاً منطبق بر فرهنگ و هنر شهروندان آن شهر بوده است، اما تاکنون در طرح پیاده‌راه اراک شاهد اینگونه موارد نبوده‌ایم.
پیاده‌راه‌ها را ۲۴ ساعته نکنیم
مسعود تقوایی، مدیر گروه برنامه‌ریزی شهری نظر متفاوت‌تری نسبت به اجرای این طرح دارد و در این باره اظهار می‌کند: نباید خیابان‌های طرح پیاده‌راه به صورت ۲۴ ساعته پیاده‌راه شوند؛ در کشورهایی همچون آمریکا، فرانسه و آلمان از خیابان‌ها و مسیرها با ظرفیت پیاده‌راه، برای ترددها و گردشگری شبانه استفاده می‌کنند، در واقع ساعاتی از روز مسیر برای تردد باز است و در ساعت‌های خاص بیشتر نزدیک به حوالی عصر و شب تردد خودرو ممنوع شده و آن مسیر و خیابان به پیاده‌راه تبدیل می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: بر اساس تجربیات موفق جهانی در حوزه شهری پیشنهاد می‌شود، باید پاتوق‌هایی در مسیر طرح ایجاد شود تا اقشار مختلف از مردم، هنرمندان، جوانان برای حضور در این مسیر ترغیب شوند.
این مدرس دانشگاه خاطرنشان می‌کند: در شهرهای کشورهای توسعه یافته از ظرفیت هنرمندان و NGO ها دارای مجوز برای خیابان‌ها با رویکرد پیاده‌راه استفاده می‌شود، در واقع در اینگونه خیابان‌ها نمایشگاه‌های هنری، فرهنگی، نمایش‌ها، اجرای موسیقی و. .. در آن برگزار می‌شود.
وی تاکید می‌کند: اگر در طرح پیاده‌راه اراک دنبال استفاده از تجربیات موفق جهانی هستیم باید از ظرفیت هنرمندان و NGO ها استفاده شود.
تقوایی می‌گوید: الگوی طرح پیاده‌راه اراک باید همچون خیابان شانزلیزه باشد که در ساعتی از شبانه روز جدول‌ها برداشته شده و خیابان تبدیل به پیاده رو می‌شود، اما این اشتباه است که خیابان‌هایی که در مسیر پیاده‌راه کردن در نظر گرفته شده است برای تمام طول مدت روز مسیرهای تردد خودروها بسته باشد.
نظر شما