به گزارش خبرنگار ایمنا، دوررریزهایی که ما هر روز در سطل‌های زباله می‌ریزیم یا در گوشه و کنار خیابان و کوی و برزن رها می‌کنیم و از نظر ما بی‌ارزش، کثیف و دورریختی است اما جمع‌آوری و فروش آن‌ها برای برخی شهروندان دستمایه امرار معاش است.
زباله‌گردها که فقر شاه‌بیت زندگی آنان است پلان نازیبای زندگی شهری را بازی می‌کنند. هر چند وجودشان از سوی برخی مسئولان انکار می‌شود و گاه با اجرای طرح‌هایی شتابزده قصد حذف آن‌ها را داشته‌اند، اما واقعیت این است که همچنان در کوچه پس کوچه‌های شهر وجود دارند و معاششان را از بین پسمانده دیگران بدست می‌آورند.
زنجان، شهری بر دامنه زاگرس و با جمعیتی بیش از ۵۰۰ هزار نفر است که شهروندان آن روزانه بیش از ۴۰۰ تن زباله تولید می‌کنند که دفع آن‌ها فضایی مناسب برای فعالیت زباله‌گردها است که اگر این روند به درستی مدیریت نشود آسیب‌های اجتماعی و زیست‌محیطی زیادی خواهد داشت.
اما آیا واقعاً راهکاری مسالمت‌آمیز و اصولی برای کاهش آمار زباله‌گردها نیست؟ رسالت شهروندان و مدیران شهری در این زمینه چیست؟
پیمانکاران، تدبیر شهرداری برای بهبود اوضاع
شهرام فرح بخشیان، رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری زنجان با اشاره به میزان تولید زباله‌ها در این شهر، می‌گوید: به طور میانگین در شهر زنجان ۳۵۰ تا ۴۰۰ تن زباله در روز تولید می‌شود که هفت تا هشت تن از این مقدار زباله بیمارستانی است.
او از واگذاری فرایند تفکیک زباله از مبدا در این شهر به پیمانکار بخش خصوصی خبر می‌دهد و می‌گوید: زنجان به سه منطقه شهری تقسیم شده است و تفکیک زباله از مبدا برای هر منطقه به یک پیمانکار واگذار شده است.
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری زنجان با بیان اینکه در حال حاضر پیمانکار طرح، فرایند اتوکلاو یا بی‌خطرسازی زباله‌های بیمارستانی را انجام می‌دهد، ادامه می‌دهد: زباله‌های بیمارستانی توسط پیمانکاری دارای مجوز، جمع‌آوری و سپس بی‌خطرسازی و اتوکلاو می‌شود.
فرح بخشیان با بیان اینکه شهر زنجان و ایجرود بعنوان مناطق هدف اجرای طرح جامع مطالعات مدیریت دفع پسماند در نظر گرفته شده است، می‌گوید: اسناد این طرح تهیه شده و برای انتخاب مشاور بارگذاری شده است.
او با بیان اینکه خدمات مربوط به تفکیک پسماند شهری بر اساس ابلاغیه سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و شیوه‌نامه‌های علمی بومی‌سازی شده است، اظهار می‌کند: امیدواریم این طرح با استفاد از نظرات ثمن‌های فعال محیط زیست به نتایج قابل قبولی برسد و در این زمینه برای سال‌های آینده برنامه‌ریزی مناسب‌تری داشته باشیم.
با استانداردهای جهانی فاصله داریم!
منصور مرادلو، عضو شورای اسلامی شهر زنجان با اشاره به تأثیر شیوع کرونا بر اجرای طرح تفکیک پسماند از مبدا، خاطرنشان می‌کند: نحوه دفع پسماند در شهرهای ایران با معیارها و استاندارد جهانی فاصله بسیار دارد.
او می‌گوید: در مقام مقایسه باید بدانیم که بین زنجان و شهرهای همتراز آن از نظر کیفیت دفن زباله تفاوت چندانی وجود ندارد.
این عضو شورای اسلامی شهر زنجان با بیان اینکه در این شهر برای استحصال برق از زباله تلاش و برنامه‌ریزی بسیاری شده است، می‌افزاید: به سبب اعمال تحریم‌های اقتصادی و پیامدهای منفی ناشی از آن، طرح‌های پیشنهادی در این زمینه به نتیجه مطلوب منجر نشده است.
مرادلو با تاکید بر اینکه تهیه طرح جامع «مطالعات پسماند شهری زنجان» با شرح خدمات به موجب شیوه‌نامه‌ای از سوی سازمان شهرداری‌ها ابلاغ شده است، می‌گوید: با تلاش سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و شهردار زنجان، اسناد مربوط به این طرح در دو ماه اخیر تهیه شده و در سامانه سازمان مدیریت پسماند بارگذاری شده است.
او خاطر نشان می‌کند: کاهش پسماند و فرهنگ‌سازی در این زمینه اهمیت زیادی دارد، اما این مسئله تحت تأثیر بحران کرونا قرار گرفته است.
این عضو شورای اسلامی شهر زنجان با بیان اینکه نبود قوانین مؤثر برای جلوگیری از فعالیت زباله‌گردها مانع اجرای طرح تفکیک زباله در مبدا است، اضافه می‌کند: باید تعریف قانونی از فرآیند نظافت شهری شده و وظایف دستگاه‌ها در این زمینه بازتعریف شود.
مرادلو با تاکید بر اینکه تخلیه زباله‌ها در حاشیه راه‌ها و میزان تولید پسماندهای روستایی در حال افزایش است، می‌افزاید: جمع‌آوری زباله در زنجان نیازمند ساماندهی است. دفن زباله در زنجان اصولی نیست، شرایط مناسبی ندارد و بصورت سنتی انجام می‌شود.
نبود تجهیزات کافی برای جمع‌آوری زباله
سینا دواجی از فعالان محیط زیست زنجان و عضو انجمن «آرامان زنگان» با بیان اینکه وضعیت پسماند در کشورهای جهان سوم منطبق با معیارهای زیست محیطی نیست، می‌گوید: ایران هم از این قاعده مستثنی نیست.
او با اذعان به اینکه طبق آمار اعلامی از سوی شهرداری روزانه بیش از ۴۰۰ تن زباله در زنجان جمع‌آوری شده و به سایت دفن زباله منتقل می‌شود، تصریح می‌کند: با توجه به روند رو به رشد شهرسازی، جمع آوری و ساماندهی زباله‌های شهری سخت‌تر شده و نیاز به سرمایه گذاری بیشتری دارد؛ در حال حاصر در زنجان سطل‌های مکانیزه وجود دارد، اما خودرو مکانیزه برای جمع‌آوری تمام این سطل‌ها نیست و محل دفن زباله هم به صورت سنتی انتخاب شده و دفن ساده باعث بروز مشکلات محیط زیستی زیادی می‌شود.
این فعال محیط زیست با بیان اینکه راهکارهای علمی برای کاهش تولید پسماند وجود دارد، می‌افزاید: در ابتدا باید بدانیم میانگین سرانه تولید زباله برای شهروندان زنجانی حدود ۹۰۰ گرم در روز است و در برخی مناطق به یک کیلو و ۶۰۰ گرم هم می‌رسد.
دواجی اضافه می‌کند: یکی از استراتژی‌های کاهش تولید پسماند تفکیک زباله است چون باعث می‌شود شهروندان متوجه مقدار تولید زباله خشک خود بشوند. استفاده و خرید اقلامی که بسته بندی آن‌ها قابل بازیافت است، استفاده مجدد از برخی لوازم و خرید جنس باکیفیت و به مقدار نیاز از راهکارهایی است که برای کاهش تولید پسماند وجود دارد.
به گفته او در مدیریت پسماند شهری ایراداتی وجود دارد که نمی‌توان دلیل تمام این مشکلات را بر گردن شهرداری انداخت؛ از سوی دیگر در شهر زنجان عقد قراردادهای کوتاه‌مدت با پیمانکاران در حوزه تفکیک زباله از مبدا باعث دلسردی سرمایه‌گذاران در این حوزه شده است.
این کارشناس محیط زیست تهیه نقشه راه با توجه به طرح جامع پسماند زنجان را راهکار رفع معضل نحوه دفع پسماند این شهر می‌داند و عقیده دارد: در حال حاصر قدم‌های مثبتی در این زمینه برداشته شده است، اما شهرداری نباید در کوتاه‌مدت چشمداشت مالی برای طرح‌های نوآورانه در حوزه پسماند داشته باشد.
دواجی با اشاره به پیشتازی استان اصفهان در زمینه تفکیک زباله از مبدا، تاکید می‌کند: نقص در بازیافت پسماندهای صنعتی در شهرک تخصصی روی زنجان به یک معضل تبدیل شده است.
او با بیان اینکه قانون مدیریت پسماند هم مثل دیگر قوانین به درستی رعایت نمی‌شود و باید بروزرسانی و اصلاح شود، می‌افزاید: در این شرایط کشور، کسی به اجرای قانون مدیریت پسماند توجهی نمی‌کند؛ بودجه کم شهرداری‌ها، نبود شرایط مناسب برای سرمایه‌گذاری و مدت کوتاه قراردادهای دفع پسماند از دیگر علل ناتمام ماندن فعالیت‌ها در این حوزه است.
این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه برخی شهرداری‌ها راهکار رفع زباله گردی را برخورد قانونی با زباله‌گردها می‌دانند، اضافه می‌کند: اگر زباله منازل تفکیک و به مأمور جمع آوری و مجری طرح تفکیک تحویل داده شود میزان زباله خشک کم می‌شود و زباله گردها را می‌توان در اجرای طرح تفکیک پسماند استخدام کرد.
دواجی یادآور می‌شود: طرح فعلی که در زنجان توسط سمن آرامان زنگان در حال اجراست برگرفته از سیستم کشورهای پیشرفته است، اما مشکلاتی پیش روی اجرای آن وجود دارد که باید رفع شود.
نظر شما