به گزارش خبرنگار ایمنا، ادبیات آئینی یکی از حوزه‌های گسترده ادبیات فارسی است که از چشم بسیاری از محققان این حوزه پنهان مانده است. وقتی از ادب شیعی سخن گفته می‌شود نخستین تصوری که به ذهن متبادر می‌شود، اشعار عاشورایی است. این در حالی است که ادبیات رضوی نیز گونه‌ی قدرتمند از ادب شیعی محسوب می‌شود. شخصیت اخلاقی و فضیلت مند امام رضا (ع)، پیوند با سرچشمه‌های ولایت و نبوت و تأثیر گذاری او بر اندیشه و افکار شیعیان انکار نشدنی است. حضور امام رضا (ع) در ایران منجر به تأثیر گذاری این حضرت بر جنبه‌های گوناگون فرهنگ و فکر ایرانیان شد. مردم ما همواره عشق و ارادت خود به این امام را به شیوه‌های مختلفی از جمله نوحه، تعزیه و شعر ابراز کرده اند. در این میان شعر به عنوان یکی از عرصه‌های عمده ظهور اعتقادات و باورها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. وصف فضیلت‌های اخلاقی امام رضا (ع)، نحوه شهادت، مظلومیت، غربت، وصف ضریح و آرزوی زیارت از جمله مهم‌ترین مضامینی هستند که در اشعار رضوی مورد استفاده قرار می‌گیرند. با وجود اینکه شاعرانی در این حوزه قلم زده و عشق و احساس خود را در راه ارادت به این حضرت گذاشته اند و کنگره‌های شعر رضوی هرسال با قوت بیشتری فعالیت می‌کنند، اما هنوز هم این گونه شعری در ادبیات فارسی مهجور است.
عباس شاه زیدی (خروش)، شاعر اصفهانی است که در چند کنگره شعر رضوی موفق به کسب رتبه‌های برتر شده و اشعار زیبایی در این حوزه سروده است. وی در خصوص شعر رضوی به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: شعر رضوی تا پیش از انقلاب چندان جدی نبود. در واقع شاعران چند قرن پیش از جمله سنایی، جامی و غیره نیز اشعار رضوی داشته اند اما به صوت کلی پس از انقلاب اسلامی ایران توجه ویژه ای به این شعر شد که می‌تواند علت‌های بسیاری از جمله حضور حرم امام رضا (ع) در ایران و برگزاری جشنواره‌های شعر رضوی داشته باشد. این شعر فراز و فرودهای بسیاری داشت و گاهی اوقات به اغما می‌رفت اما با همه این تفاسیر هنوز یک شعر زنده و پویا است.
این شاعر با بیان اینکه "در شعر آئینی نمی‌توان از چاشنی تخیل استفاده کرد"، می‌افزاید: شاعر آئینی نمی‌تواند هر چه خواست در شعر بگوید، بلکه باید بر اساس مستنداتی که وجود دارد شعر بسراید. متأسفانه در حوزه شعر آئینی و رضوی با ادبیات سبک مواجه می‌شویم. علت آن هم عدم برخورداری از دقت در تاریخ است؛ یعنی خود شاعر به معنی واقعی امام خود را نمی‌شناسد. اگر شاعر مطالعه تاریخی نداشته باشد و با فراز و فرودهای زندگی امام خود آشنا نباشد، نمی‌تواند شعری بگوید که ماندگار شود.
شاه زیدی ادامه می‌دهد: ورود به حوزه شعر آئینی مانند راه رفتن روی شمشیر دو لبه است. شاعر باید مراقب کلمات خود باشد و بداند چه می‌گوید. در سال‌های گذشته دیده‌ایم که شعر شاعران رضوی از امام رضا (ع) غافل شده است. مثلاً شاعر بازار رضا، شهر مشهد، قدمگاه، باب الجواد و غیره را توصیف می‌کند اما از اصل موضوع غفلت می‌کند. چراکه به دنبال مضمون است و می‌خواهد شعری بگوید که کسی نگفته باشد. شاعر باید همه تلاش خود را معطوف به افزایش معرفت کند؛ یعنی به نقطه‌ای برسد که با تمام وجود امام را بشناسد؛ در این صورت خود به خود مساله مضمون نیز حل می‌شود.
وی با اشاره به آسیب‌های شعر رضوی تصریح می‌کند: شاعرانی وجود دارد که بیش از حد دچار سطحی‌نگری هستند. در واقع گاهی شاعر چنان وارد موضوع می‌شود که ساحت هنر را نادیده می‌گیرد. هر قدر شاعر نسبت به زبان شعر سهل‌انگارتر باشد از ساحت هنر دورتر می‌شود. از طرفی سهل انگاری نسبت به محتوا را نیز داریم در حالی که اصل و اساس در شعر آئینی محتوا است.
این شاعر می‌افزاید: آسیب دیگر شباهت مضامین است. این امر ملالت‌آور است و نشان می‌دهد که شاعر به دلیل اهمیت ندادن به نقاط کشف نشده، در زندان تکرار گرفتار شده است. با این وجود به اعتقاد من مهم‌ترین آفت اشعار رضوی سهل انگاری در زبان شعر و سطحی‌نگری در محتواست. تا جایی که اشعار این دو آفت را نداشته باشند، می‌توانند پیام خود را برسانند. در حال حاضر شاعرانی داریم که به صورت تخصصی در حوزه شعر رضوی کار می‌کنند. این سبک شعر به عنوان یک نوع ادبی شناخته شده، اما هنوز به کمال نرسیده است.
شاه زیدی خطاب به متولیان فرهنگی کشور می‌گوید: مسئولان فرهنگی باید این دل و دماغ را به شاعران بدهند که بیشتر کار کنند، از من گذشته است و برای جوانان می‌گویم. در واقع می‌ترسم این چند نفری که می‌نویسند هم به گوشه‌ای رفته و قلم خود را زمین بگذارند. شاعران این حوزه باید کشف شوند و آثار آنها خریده و استفاده شود تا برای نوشتن تشویق شوند.
نظر شما