به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، افرادی که دنیای ارتباطات جهانی امروز را عاملی برای مرگ شهرها تلقی کردند به مرور زمان دریافتند که باید از اظهارات و موضع‌گیری‌های منتقدانه خود نسبت به این موضوع بازگردند چراکه شهرها و مناطق آن‌ها با وجود دانش امروز می‌توانند ترکیب مناسبی از منابع، ساختارهای نهادی، فن‌آوری‌های مدرن و ارزش‌های جهان‌شهری را به‌عنوان محیط‌های پرورش دهنده و پیش برنده برای جوامع دانش‌بنیان قرن ۲۱ ارائه دهند. استراتژی‌های شهرهای یادگیرنده نیز به‌طور غیرمستقیم فوری‌ترین موضوعات مربوط به بیکاری بالا و محرومیت‌های اجتماعی را مرتفع کرده و به عنوان ابزارهای رهایی‌بخش برای فائق آمدن بر مشکلات جوامع کمک می‌کنند.
شهرهای یادگیرنده و ویژگی‌های مشترک آن‌ها
هرچند مفهوم شهر یا منطقه یادگیرنده از تئوری‌های مربوط به نوآوری و سیستم‌هایی که نوآوری را ترویج می‌دهند گرفته شده است، در حال حاضر تعریف جامعی برای آن وجود ندارد. با این‌حال نکته مشترک میان تمامی شهرها و مناطق یادگیرنده تعهد صریح آن‌ها به قرار دادن نوآوری و یادگیری در هسته اصلی توسعه است و اینکه همگی دنبال حفظ فعالیت اقتصادی از طریق ترکیبات مختلف یادگیری مادام‌العمر، نوآوری و استفاده خلاقانه از فن‌آوری‌های اطلاعات و ارتباطات هستند. یادگیری باعث بهبود سطح درآمد و فرصت‌های شغلی فردی می‌شود و با وجود تربیت نیروی کار منعطف و آگاه از تکنولوژی‌های روز به جامعه سودرسانی می‌کند.
هم‌چون اهداف انسجام و پایداری که از بخش‌های اصلی توسعه شهرها و مناطق یادگیرنده محسوب می‌شود، یادگیری مادام‌العمر برای تمامی سنین و سطوح در بطن آموزش‌های رسمی و غیررسمی شهرها نهفته است. عبارت یادگیری در این اصطلاح، یادگیری‌های فردی و نهادی را دربرمی‌گیرد و منظور از آن کسب دانش، مهارت و درک بالا توسط افراد، چه به صورت رسمی و چه غیررسمی است که اغلب به یادگیری‌های مادام‌العمر و نه تنها آموزش و پرورش اولیه اشاره دارد.
عزم و اراده شهرها برای ایجاد فعالیت‌های صنعتی و خدماتی رقابتی در سطح جهانی و دانش‌آفرینی، همچنین قرار دادن فعالیت‌های خود بر پایه ظرفیت محلی برای یادگیری، نوآوری و تغییر نیز از دیگر ویژگی‌های مشترک یادگیری شهرها بشمار می‌رود.
یادگیری برای رقابت‌پذیری
یادگیری مادام‌العمر تنها بخشی از موارد موردنیاز برای ساختن یک شهر یا منطقه یادگیرنده است حال آن که داشتن قابلیت لازم برای تقابل اقتصاد جهانی و بین‌المللی در این زمینه نیز بسیار اهمیت دارد. بنابراین رقابتی شدن مناطق نیازمند اتخاذ استراتژی‌هایی فراتر از یادگیری مادام‌العمر است. چالش موجود در این راستا این است که یادگیری فردی با یک محیط بزرگ‌تر پیوند داده شود که مطابق با آن مؤسسات نیز از نیاز به نوآوری و یادگیری آگاهی یابند و توانایی پیاده‌سازی شرایط منتهی به آن را به دست آورند.
شبکه‌سازی و مشارکت از عناصر اصلی موجود در این راه به حساب می‌رود زیرا یادگیری و قدرت جمعی به تبادل و جریان مداوم اطلاعات در مورد محصولات و فرآیندها در میان سازمان‌های گوناگون بستگی دارد. این پیوندها نه تنها بین سازمان‌هایی برقرار می‌شود که رابطه‌ای دیرینه بر پایه ثبات و اعتماد دارند، میان خود شهرها و مناطق گوناگون نیز شکل می‌گیرد.
مشارکت نیز از آن جهت ضروری و حائز اهمیت است که منجر به شکل‌گیری تعهدی واضح و پایدار از سوی تمامی طرفین درگیر به‌منظور نهادن یادگیری و نشر دانش در مرکزیت توسعه می‌شود. این طرفین می‌توانند شامل مقامات دولتی، شرکت‌های خصوصی، مؤسسات آموزشی و پژوهشی، سازمان‌های مدنی یا افراد کلیدی باشند. در واقع وجود هویت، هدف مشترک و اعتماد میان طرفین، نیروی محرکه‌ای محسوب می‌شود که برای پرورش ارزش‌ها و شبکه‌های مشترک درون شهری اهمیت دارد و می‌تواند به‌عنوان یک سرمایه اجتماعی برای کارایی بیشتر شهرهای یادگیرنده بسیار حیاتی باشد.
ویژگی‌های مخصوص شهرهای یادگیرنده
در کنار ویژگی‌های مشترک، هر شهر یا منطقه یادگیرنده ترکیبی مخصوص به خود را دارد (برای نمونه شرایط اقتصادی-اجتماعی مختلفی که بیانگر ویژگی‌های تاریخی، فرهنگی و شرایط اجتماعی هر بخش است) و متناسب با شرایط محلی خود استراتژی‌های منحصربه‌فردی برای مدل توسعه و تغییر شهر و مناطق خود تدوین می‌کند چراکه ممکن است فن‌آوری‌های پیشرفته اطلاعات و ارتباطات عنصر مهمی باشد ولی توانایی درونی‌سازی استراتژی‌های یادگیری که باعث ایجاد نوآوری، تعامل و تبادل در تمامی بخش‌های یک جامعه می‌شود از اهمیت بالاتری برخوردار است.
بعضی از جوامع این اقدام را با اعمال سریع تغییرات گسترده اقتصادی و فرهنگی عملی کرده‌اند، بعضی دیگر با قرار دادن بیشترین تمرکز روی امکانات تحقیقاتی فرا مرزی، مؤسسات آموزشی و ارتقای دانش فنی، گروهی با سرمایه‌گذاری بر رویکردی نوین در سیاست‌های تحقیقاتی و آموزشی یا میراث غنی فرهنگی خود و دسته‌ای با شکل‌دهی همکاری‌های منطقه‌ای و شبکه‌سازی میان شهرها یا ایجاد زیرساخت‌های لازم برای پیشرفت‌های تجاری.
هر یک از این اقدامات بسته به شرایط محلی پیاده‌سازی می‌شوند و با توجه به فرصت‌های موجود در اماکن شهری می‌توانند امکان به‌اشتراک‌گذاشتن یک فرهنگ و ارتقای درک عمومی برای تسهیل روند تعامل و یادگیری اجتماعی را در کنار صرفه‌جویی در هزینه و زمان فراهم آورند. در واقع همه شهرها منابعی دارند که می‌توانند برای پیشبرد توسعه فرهنگی و اقتصادی محلی مورد استفاده قرار گیرند، مشروط بر اینکه بخشی از استراتژی توسعه منطقه‌ای آن‌ها پایدار باشد و در کنار مزایای کوتاه‌مدت، اهداف بلندمدت را نیز مد نظر قرار دهد.
شهرهایی در مسیر یادگیرنده شدن
هدف شهرها، رقابت در بازار جهانی و همچنین فراهم آوردن ابزار مورد نیاز برای قرن جدید از طریق یادگیری و نوآوری است که در این راستا لازم است با استفاده از یادگیری مادام‌العمر و به‌کارگیری سطح بالایی از جهت‌گیری‌ها و اقدامات گروهی در سازمان‌های مربوطه، شرایط تمرکز بر دانش را فراهم آورند و فعالانه به دنبال مشارکت‌های جدید با سایر نهادهای دانش‌بنیان منطقه‌ای باشند. در سراسر دنیا شهرهای بسیاری وجود دارد که با اتخاذ رویکردی منحصربه‌خود، در مسیر تبدیل شدن به یک "شهر یادگیرنده" گام برداشته و به شبکه جهانی شهرهای یادگیرنده یونسکو (The UNESCO Global Network of Learning Cities) پیوسته‌اند که به اختصار GNLC نامیده می‌شود. در ادامه به معرفی سه مورد از آن‌ها می‌پردازیم.
* ترویج تنوع، چندفرهنگی‌بودن و حقوق اساسی در مکزیکوسیتی، مکزیک
پایتخت کشور مکزیک در آوریل سال ۲۰۱۶ به GNLC یونسکو پیوست. دولت این شهر در نظر دارد نقش فعال‌تری در زمینه شکل‌دهی به فرصت‌های یادگیری موجود در اختیار شهروندان خود ایفا کند و بدین‌منظور سعی دارد با تشویق عموم مردم به مشارکت‌های چندبخشی، یک شبکه پیچیده از فضاهای عمومی را ایجاد کند که فرصت‌های یادگیری مادام‌العمر را در دسترس تمامی ساکنان شهر قرار دهد و تنوع، چند فرهنگی بودن و حقوق اساسی را در مرزهای خود ارتقا دهد. هدف اصلی مکزیکوسیتی افزایش مهارت‌های شهروندان در هر رده سنی است که باعث افزایش احساس رفاه و رضایت شخصی آن‌ها، همچنین کاهش نابرابری در شهر و ارتقای اتحاد اجتماعی می‌شود.
در این میان برنامه عمومی توسعه دولت ناحیه فدرال برای سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۸ وجود چالش‌هایی هم‌چون افزایش نرخ چاقی، بی‌سوادی، وجود شکاف روزافزون میان شهروندان تحصیل‌کرده و ثروتمند با اقشار فقر و کم یا بی‌سواد، تراکم بالای جمعیتی در مناطق حساس در برابر بلایای طبیعی شامل زلزله، سیل، رانش زمین، فوران آتش‌فشان‌ها، عواقب ناگوار تغییرات آب‌وهوایی، آلودگی، بهره‌برداری بیش‌ازحد از منابع و کمبود آب را در این شهر شناسایی کرده است.
به‌منظور مقابله با این چالش‌ها و ایجاد فرصت دسترسی شهروندان به مجموعه وسیعی از فرصت‌های یادگیری، دولت مکزیک پروژه‌های "برگزاری دوره‌های رایگان حفاظت از مدنیت"، " تأسیس مدرسه دوچرخه‌سواری Bici Escuela" در کنار طرح‌های به‌اشتراک‌گذاری دوچرخه و جایگزینی دوچرخه‌ها با انواع وسایل موتوری به‌منظور آشنایی شهروندان با حقوق و تعهدات کاربران جاده‌ها و آموزش قوانین راهنمایی و رانندگی به تمامی دوچرخه‌سواران، " طرح آموزش بازیافت و کمپوست زباله"، " پیاده‌سازی برنامه سوادآموزی و تشویق شهروندان به فراگیری دانش با هدف کاهش بی‌سوادی در شهروندان ۱۵ ساله به بالا" و " برنامه‌های حذف خشونت در مدرسه و افزایش فرهنگ صلح با هدف کاهش اعمال تبعیض‌آمیز را که باعث ایجاد محرومیت، سوءاستفاده و خشونت در مدارس و خانواده‌ها می‌شود، برای مکزیکوسیتی ارائه کرده است.
مکزیکوسیتی همچنین در سال ۲۰۱۵ میزبان دومین کنفرانس بین‌المللی یادگیری شهرها بود که طی آن بیانیه‌ای در مورد شهرهای یادگیرنده پایدار به تصویب رسید که نقش این شهرها در دستیابی به برنامه ۲۰۳۰ توسعه پایدار، همچنین جهت‌گیری‌های استراتژیک و نقاط اقدام برای پایدار شدن را مشخص می‌کند.
* تحول دولت برای زیست‌پذیری و رشد پایدار در ایالت کانو، نیجریه
پرجمعیت‌ترین شهر نیجریه، ایالت کانو، در اکتبر ۲۰۱۶ به GNLC یونسکو پیوست و هدف آن از این اقدام ایجاد یک شهر یادگیرنده، تقویت دانش و توانمندسازی جوانان برای آینده بهتر و پایدار، همچنین ایجاد جامعه‌ای مرفه که در آن همه شهروندان بتوانند در یک محیط امن و مناسب از تمام پتانسیل خود استفاده کنند به حساب می‌آید. به‌منظور تحقق این هدف، کانو آموزش‌های باکیفیت و عملکردی را برای یادگیری مادام‌العمر و افزایش اعتماد بنفس و خودکفایی شهروندان خود در نظر گرفته است. با در نظر گرفتن تراکم جمعیت، تعدد حزبی و چند فرهنگی بودن، انگیزه اصلی کانو برای تبدیل شدن به یک شهر یادگیرنده، تبدیل شدن به یک جامعه دانش‌بنیان، صنعتی و تجاری همراه با رشد پایدار و استانداردهای بالای زندگی برای همه شهروندان محسوب می‌شود.
چالش‌های آموزشی موجود برای دولت نیجریه عبارتند از کیفیت پایین داده‌ها برای تصمیم‌گیری، توسعه سیاسی و برنامه‌ریزی، نرخ بالای ترک تحصیل در مقاطع ابتدایی و آمار پایین تمایل به ادامه تحصیلات در مقاطع پیشرفته به‌ویژه برای دختران، زیرساخت‌ها، امکانات و مواد آموزشی ناکافی در مدارس، کم‌سوادی معلمان و درنتیجه یادگیری ضعیف دانش‌آموزان، داشتن ضعف در بخش امنیت مدارس، حمایت از کودکان و نگرانی‌های امنیتی که به‌منظور مقابله با آن‌ها به توانمندسازی جوانان، توزیع وعده‌های غذایی رایگان در مدارس، تهیه لباس فرم برای دانش‌آموزان مدارس ابتدایی و شبانه‌روزی، اعطای بورسیه‌های تحصیلی خارجی، ارائه آموزش‌های غیررسمی برای بزرگسالان و در نهایت فراهم آوردن شرایط فراگیری دانش، آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای و کسب مهارت پرداخته است.
ایالت کانو همچنین با ایجاد محیط‌های یادگیری انعطاف‌پذیر و ادغام مناسب دانش و فن‌آوری در برنامه‌های درسی آموزشی سعی دارد به سطح سواد و تحصیلات کیفی بالاتری دست یابد چراکه معتقد است جوامع باسواد و اقتصادهای دانش‌محور، شهروندان خود را قادر به خواندن، نوشتن و نوآوری می‌کنند. گسترش زیرساخت‌ها در مدارس، ایجاد مراکز توسعه، ادغام آموزش‌های اسلامی، قرآنی و تسانگایا (واگذاری کودکان به یک شخص فرهیخته برای حفظ قرآن)، ثبت‌نام دختران در دوره‌های متوسطه، آموزش مجدد معلمان، مشارکت دادن جوامع در مدیریت مدارس و اجرای سیاست‌های آموزشی فراگیر از جمله دیگر اقدامات دولت نیجریه در ایالت کانو است.
* یادگیری مادام‌العمر برای تعامل مدنی در یبیکوی، پاراگوئه
یبیکوی (Ybycuí) واقع در آسونسیون، پایتخت و بزرگترین شهر پاراگوئه در ژوئن ۲۰۱۶ به GNLC یونسکو پیوست. این شهر از زمان سقوط صنعت پنبه در دهه ۱۹۷۰ مشکلات اقتصادی شدیدی را تجربه کرده و هم اکنون برای ارتقا خود از خط‌مشی یادگیری مادام‌العمر به کمک ایجاد فضاهای یادگیری رسمی و غیر رسمی، با مشارکت‌های هماهنگ در همه بخش‌ها و توسعه پایدار جامعه پیروی می‌کند. اصلی‌ترین مسأله مورد هدف یبیکوی، بیکاری است و این شهر در نظر دارد با مبارزه با این مشکل و تربیت نیروی کار ماهر از طریق یادگیری‌های رسمی و غیررسمی، سرمایه انسانی و به‌طور کلی کیفیت زندگی شهروندان خود را ارتقا دهد و با آموزش مهارت‌های لازم برای ایجاد شرکت‌های خرد، به کارآفرینی رونق ببخشد.
یبیکوی، یک شهر یادگیرنده را شهری می‌داند که متعهد با پیشرفت شهروندان خود است، آن‌ها را به یادگیری در سراسر زندگی ترغیب می‌کند، آموزش‌های رسمی و غیر رسمی را توسعه می‌دهد و در آن همه از یکدیگر نکات بسیاری را یاد می‌گیرند. بدین‌ترتیب پروژه‌ای با عنوان "یاد بگیر و پیشرفت کن" را ارائه داده است که شامل تحصیل دانش‌آموزان تمامی مدارس سرتاسر شهر در مقاطع روزانه، برنامه ایمنی غذا و برگزاری مسابقه انشا با موضوع " یبیکوی؛ دیروز، امروز و فردا، می‌شود.
این شهر در سال ۲۰۱۴ نیز میزبان جشنواره‌ای تحت عنوان " بهار در شهر یادگیرنده"، شامل یک رژه با نمایش‌های متحرک برای به تصویر کشیدن یادگیری مادام‌العمر و مسابقه "خانم بهار" به‌منظور ترویج این ایده بود که هر مکان می‌تواند یک محیط یادگیری باشد. جشنواره مذکور را ارتقا داد. این جشنواره باعث تقویت غرور و احساس جامعه در بین ساکنان یبیکوی شد.
نظر شما