به گزارش خبرنگار ایمنا، در هفته‌های اخیر و پس از لغو سفر وزیر دفاع ترکیه به بغداد، وزارت امورخارجه عراق در یک اقدام تازه، از لغو دیدارهای مقامات ترکیه از این کشور و بستن گذرگاه‌های مرزی و فرودگاه‌های عراق روی شهروندان آنکارا خبر داد؛ با وجود این پاسخ ترکیه به بغداد مبنی بر ادامه عملیات‌ها تا زمان تداوم چشم‌پوشی عراق از حضور برخی گروه‌های کرد در شمال این کشور بار دیگر بر نگرانی‌ها افزود.
ترکیه سال‌هاست معتقد است پ.ک.ک از خاک عراق علیه منافع کشورش اقدام می‌کند. در این راستا نبرد میان دولت ترکیه و شبه‌نظامیان پ.ک.ک از سال ۱۹۸۴ آغاز شده و تاکنون بیش از ۱۴ هزار نفر در این نبردهای مسلحانه جان خود را از دست داده‌اند که حملات ماه‌های گذشته ترکیه با واکنش بی‌سابقه عراق مواجه شده است.
دولت پیشین عراق معمولاً نسبت به عملیات‌های نظامی ترکیه علیه گروه‌های شبه‌نظامی سکوت می‌کرد، اما دولت جدید الکاظمی به‌شدت نسبت به نفوذ ترکیه به عمق خاک عراق اعتراض کرده و آن را نقض حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشورش توصیف می‌کند.
عراق هشدار داده که از ترکیه به شورای امنیت سازمان ملل شکایت کرده و روابط اقتصادی خود را با این همسایه شمالی که از بزرگ‌ترین شرکای اقتصادی عراق به ویژه در اقلیم کردستان محسوب می‌شود، قطع خواهد کرد، اما تاکنون به‌رغم احضار سفیر ترکیه به وزارت خارجه و نامه‌ها و بیانیه‌های تند بغداد، واکنش عراق از مواضع تند دیپلماتیک فراتر نرفته است.
مصطفی الکاظمی در سفر اخیر خود به واشنگتن، خواستار میانجیگری آمریکا در مناقشه جاری میان کشورش با ترکیه بود.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در جمع رسانه‌ها گفت که آمادگی دارد میان بغداد و آنکارا برای رفع مشکلات موجود میانجیگری کند.
حال باید پرسید که آیا ترکیه در مسیر یک جنگ جدید قرار گرفته است؟ تنش‌های میان عراق و ترکیه منجر به درگیری نظامی بین آنها خواهد شد؟ آیا دو کشور آگاهانه مسیر جنگ را پیش گرفته و یا ناخواسته در این مسیر قرار گرفته‌اند؟
عراق توان مقابله نظامی با ترکیه را ندارد
محمدصادق کوشکی، کارشناس مسائل خاورمیانه معتقد است: اختلافات ۴۰ ساله میان ترکیه و عراق در واقع درگیری بین ترک‌ها و چریک‌های حزب کارگران کردستان است که در شمال عراق ساکن هستند. این اختلافات با تضعیف دولت مرکزی عراق در سال ١٩٩١ توسط دخالت‌های نیروهای آمریکایی آغاز شد.
به گفته وی، طی ۴۰ سال گذشته گروه‌های چریکی کرد مخالف ترکیه به ویژه نیروهای پ.ک. ک با آزادی عمل بیشتری در شمال عراق، پایگاه نظامی ایجاد کرده و حملاتی را علیه آنکارا آغاز کردند؛ دولت ترکیه نیز در طی سال‌های گذشته برای مقابله با نیروهای پ.ک. ک به شمال عراق حمله می‌کند.
این کارشناس مسائل خاورمیانه خاطرنشان می‌کند: دولت مرکزی عراق تنها حملات ترکیه را محکوم می‌کند؛ زیرا اقلیم کردستان و همچنین عراق توان مقابله نظامی با ترکیه را ندارد و به همین دلیل این تحولات منجر به جنگ نشده و دولت مرکزی تنها به اعتراض بسنده می‌کند که هیچ تأثیری در اراده ترکیه نداشته است.
ترکیه تمامیت ارضی عراق را نقض کرده است
عبدالرسول شبیبی، کارشناس مسائل منطقه معتقد است: اختلافات میان عراق و ترکیه به واسطه حملات نیروهای نظامی آنکارا به شمال بغداد و اقلیم کردستان است و ترکیه نیز دلایل این حملات را مقابله با نیروهای پ.ک. ک معرفی می‌کند.
به گفته وی، یکی از مهمترین اصول حقوق بین‌الملل، احترام به تمامیت ارضی کشورهاست که در این باره بارها در نشست‌های مختلف به سران و مقامات ترکیه بر لزوم احترام به تمامیت ارضی عراق تاکید شده است؛ زیرا بکار گیری زور علیه یک کشور به هیچ عنوان توجیه پذیر نیست.
این کارشناس مسائل منطقه خاطرنشان می‌کند: متأسفانه شرایط کنونی عراق سبب شده تا دولت فعلی در مواجهه با مسائل خارجی عکس‌العمل جدی نداشته باشد؛ بارها تمامیت ارضی عراق توسط نیروهای نظامی ترکیه نقض شده و بغداد قادر به برخورد قاطع با آن نیست.
فعالیت‌های پ. ک. ک پس از حملات ترکیه افزایش پیدا کرده است
سیامک کاکایی، تحلیلگر مسائل غرب آسیا می‌گوید: این روزها شاهد افزایش تنش بین ترکیه و عراق هستیم، اما آن را نمی‌توان به معنای سرآغازی برای رویارویی نظامی دو کشور در نظر گرفت. نمود اصلی این تنش‌ها را می‌توان در قالب حملات گسترده و پراکنده ترکیه به مناطق شمالی عراق و به خصوص مناطق کردنشین دید.
به گفته وی، این عملیات اغلب به صورت هوایی و در بخشی از مناطق مرزی به صورت زمینی در جریان است. توجیه ترکیه برای عملیات در خاک عراق، مقابله با گروه پ.ک. ک است که در کوه‌های شمال عراق مستقر هستند.
به گفته این کارشناس مسائل غرب آسیا، دولت آنکارا و شخص رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور این کشور در تلاشند تا بتوانند اقدامات ایذایی پ.ک. ک را کنترل کرده و تهدیدات ناشی از حضور عوامل و عناصر این گروه در شمال عراق را کاهش دهند. در تحلیل این مساله باید نگاهی به سیاست خارجی آنکارا در قبال عراق طی سال‌های گذشته انداخت تا فهمید این اولین بار نیست که ترکیه اقدام به ترتیب دادن عملیات نظامی در مناطق شمالی عراق می‌کند.
کاکایی معتقد است که پیشینه و سابقه‌ای جدی در پس اقدامات کنونی ترکیه است. از دهه ۹۰ میلادی تاکنون، عملیات‌های نظامی آنکارا در خاک عراق تشدید شده و در مقاطعی شاهد نفوذ ارتش این کشور به درون مرزهای عراق برای تعقیب عوامل پ.ک. ک بوده‌ایم.
وی خاطرنشان می‌کند: اقدامات ترکیه برای دستیابی به اهداف تعریف شده، چندان موفقیت‌آمیز نبوده و نتوانسته به آنچه می‌خواهد دست پیدا کند. از جمله این اهداف، از بین بردن تهدید پ.ک. ک است که بر اساس شواهد، فعالیت‌های این گروه پس از حملات افزایش پیدا کرده است.
نظر شما