به گزارش خبرنگار ایمنا، آذر ماه سال ۹۷ مسعود سلطانی‌فر برای اولین بار خبر از ورود سرخابی‌ها به بورس برای طی کردن روند خصوصی سازی را داد. این در حالی بود که پیش از آن تمامی تلاش‌ها در طول سال‌های متمادی برای خصوصی سازی دو قطب فوتبال پایتخت بی نتیجه باقی مانده بود و کمتر کسی به واگذاری این دو باشگاه امیدوار بود. استقلال و پرسپولیس نتوانستند تا امروز راهی به بورس پیدا کنند و همین موضوع باعث شد تا بسیاری خصوصی سازی به روش بازار سرمایه را مشابه طرح‌های شکست خورده قبلی بدانند.
در چند ماه اخیر بالاخره عرضه سرخابی‌ها شکل متفاوتی به خود گرفت و به نظر می‌رسد استقلال و پرسپولیس نزدیک‌تر از همیشه آماده واگذاری به بخش خصوصی هستند. حسن روحانی بر ورود سرخابی‌ها به بازار سرمایه تا پایان مرداد ماه سال جاری تاکید کرده و وزیر ورزش از مراحل نهایی واگذاری دو باشگاه پایتخت سخن می‌گوید. با این حال بسیاری از اهالی فوتبال و کارشناسان چشم‌شان آب نمی‌خورد و مشکلات فراوانی را به نحوه انتقال این دو باشگاه به بورس می‌بینند.
فرآیند خصوصی سازی استقلال و پرسپولیس
دو باشگاه پر طرفدار پایتخت طبق اصل ۴۴ قانون اساسی باید به بخش خصوصی واگذار شوند و طبق این اصل دو گروه از شرکت‌ها برای واگذاری وجود دارد. گروه دو شامل شرکت‌های بزرگی مثل مس، ذوب آهن و مخابرات است و گروه یک نیز که استقلال و پرسپولیس در زمره آن قرار دارند، به عظمت گروه دو نیستند ولی باید طبق قانون تا پایان سال ۱۳۹۱ واگذار می‌شدند. با این حال استقلال و پرسپولیس در سال ۹۱ با مصوبه هیئت دولت وقت با وجود اینکه شرکت‌های گروه دو قابل مقایسه نبودند، در گروه دو واگذاری قرار گرفت تا خصوصی سازی سرخابی‌ها دو سال دیگر به تعویق بیفتد. با این حال شرکت‌های گروه دو نیز باید تا سال ۹۳ خصوصی می‌شدند، اما با تصویب دولت استقلال و پرسپولیس شرکت فرهنگی نامیده شدند تا باز هم واگذاری دو باشگاه عملیاتی نشود.
سهامی سرخابی‌ها چگونه در بورس عرضه خواهد شد؟
به احتمال فراوان سهام استقلال و پرسپولیس تا یک یا دو ماه آینده در بورس عرضه خواهد شد. البته طبق آنچه در بورس مرسوم است، ابتدا ۱۰ درصد از سهام آنها برای تعیین قیمت فروخته خواهد شد و پس از آن مابقی سهم‌های دو باشگاه بزرگ پایتخت پا به بازار بورس می‌گذراند. البته پیش بینی می‌شد که پس از عرضه اولیه، دولت تمامی سهم‌های استقلال و پرسپولیس را وارد بازار سرمایه نکند تا همچنان جایگاه و اعمال نفوذ وزارت ورزش بر سر دو باشگاه تهرانی باقی بماند، اما چند روز قبل مسعود سلطانی‌فر، وزیر ورزش اعلام کرد دولت قصدی برای نگه داشتن بخشی از مالکیت سرخابی‌ها ندارد و ۱۰۰ درصد از سهام استقلال و پرسپولیس از طریق بورس واگذار می‌شود. مسعود سلطانی‌فر، وزیر ورزش اعلام کرد دولت قصدی برای نگه داشتن بخشی از مالکیت سرخابی‌ها ندارد و ۱۰۰ درصد از سهام استقلال و پرسپولیس، از طریق بورس واگذار می‌شود.
شرایط لازم برای ورود به بازار سرمایه
طبق قوانین سازمان بورس اوراق بهادار، شرکت‌ها برای ورود به بورس و عرضه سهام‌شان از طریق این بازار نیازمند داشتن شرایطی هستند. دو شروط اصلی عرضه از طریق بازار سرمایه، "شفافیت مالی" و "سود ده بودن" است. هر چند بسیاری بر این باورند که مدیران سرخابی سعی دارند تا با رفتاری غیرشفاف و اغراق در خصوص وضع مالی باشگاهشان هر طور شده قیمت سهام خود را بالا ببرند و سود ده بودن آن را اثبات کنند، ولی روز گذشته وزیر ورزش در گفت و گویی تاکید کرد که استقلال و پرسپولیس در کمال شفافیت به بورس خواهند آمد.
بورس یا فرابورس؟
شرط بعدی گام نهادن دو باشگاه تهرانی به تالار بورس، سود ده بودن آنهاست. هر چند از شرایط لازم برای حضور شرکت‌ها در بورس سود ده بودن است و اجازه عرضه سهام شرکت‌های زیان ده داده نمی‌شود، ولی فرابورس امکانی را فراهم آورده تا شرکت‌های نوپا بتوانند در بازاری هم ارز با بازار اصلی بورس به گروه شرکت‌های دارای سهامی عام بپیوندند. در همین خصوص مجتبی فریدونی، عضو هیئت مدیره باشگاه ذوب آهن که تجربه فراوانی در حوزه خصوصی سازی در کارخانه ذوب آهن به دست آورده، در گفت و گو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: "در بورس شرکت باید سه سال سود ده باشد، اما شرکت‌هایی که به بلوغ مالی نرسیده‌اند در فرابورس عرضه می‌شوند. فرا بورس نیز بازار اول و دوم خود را دارد. بازار دوم برای شرکت‌هایی است با حداقل ۲۰ میلیارد تومان سرمایه است که یک سال از تأسیس آنها گذشته باشد و حتی در صورت زیان ده بودن مشکلی برای ارائه در فرا بورس ندارند؛ در نتیجه استقلال و پرسپولیس نیز از طریق فرا بورس می‌توانند فروخته شوند.
عضو هیئت مدیره باشگاه ذوب آهن با اشاره به ماده ۱۴۴ قانون تجارت، ادامه داد: "عده‌ای می‌گویند استقلال و پرسپولیس ورشکسته هستند و باید تعطیل شوند. استناد آنها به ماده ۱۴۱ قانون تجارت است، شرکت ورشکسته با شرکت‌های مشمول ماده ۱۴۱ تفاوت دارد. در شرکت ورشکسته، تعهد و دیون بیش از درآمد است که قابلیت بازپرداخت ندارد، اما ماده ۱۴۱ می‌گوید اگر زیان وارده نصف یا بیشتر از سرمایه باشد، باید مجمع عمومی تشکیل بدهند که یا شرکت منحل شود و یا سرمایه را کاهش دهند.
در مورد استقلال و پرسپولیس هم وضعیت همین طور است. شرکت‌های بزرگی بوده‌اند که چون دارایی و سرمایه خود را افزایش دادند، با این وضعیت به کارشان ادامه دادند. نمی‌دانم زیان انباشته و سرمایه استقلال و پرسپولیس چقدر است ولی این دو باشگاه با داشتن مجموعه‌های ورزشی مثل مرغوبکار، درفشی فر، کمپ مرحوم حجازی و غیره می‌توانند دارایی خود را افزایش داده و مشکل ماده ۱۴۱ را حل کنند.
قیمت گذاری استقلال و پرسپولیس
طبق اعلام سازمان فرا بورس و مسئولان اقتصادی باشگاه چند ماهی است کارشناسان مختلفی برای برآورد دارایی‌ها و تعیین قیمت اولیه سهام استقلال و پرسپولیس با این دو باشگاه در ارتباط هستند. در چند وقت اخیر نیز وزارت ورزش تلاش کرد تا با تغییر مالکیت چندین ورزشگاه در تهران و تمرکز به درآمدزایی برند در دو باشگاه، میزان سرمایه آنها را افزایش دهد تا با تخمین قیمت آنها را حداکثر ممکن برساند. طبق شنیده‌ها برآوردهای اولیه قیمت استقلال را حدود ۹۰۰ میلیارد تومان و پرسپولیس را حدود هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان پیش بینی می‌کند.
سند چه املاکی به سرخابی‌ها منتقل می‌شود؟
وزارت ورزش از اواخر سال گذشته کوشید تا شهرداری را مجاب کند تا هر طور شده مالکیت برخی از مجموعه‌های ورزشی که در گذشته در اختیار یا اجاره استقلال و پرسپولیس قرار داشت را به آنها منتقل کند تا سرمایه آنها افزایش یابد. وزارت ورزش از اواخر سال گذشته کوشید تا شهرداری را مجاب کند هر طور شده مالکیت برخی مجموعه‌های ورزشی که در گذشته در اختیار یا اجاره استقلال و پرسپولیس قرار داشته را به آنها منتقل کند تا سرمایه آنها افزایش یابد. در همین راستا سند دو مجموعه مرغوبکار و کمپ حجازی که پیش از این در میان مستغلات آبی‌پوشان تهرانی قرار داشت بار دیگر به نام این باشگاه زده شد. همچنین دو مجموعه درفشی‌فر و شهید کاظمی در آستانه انتقال کامل به پرسپولیس قرار دارند. این در حالی است که همچنان مشکلات حقوقی فراوانی وجود دارد و حتی صحبت‌هایی از وقفی بود یکی از زمین‌ها به گوش می‌رسد که تاکنون شورای شهر تهران اجازه واگذاری آن را نداده است.
البته وضعیت فعلی این زمین‌ها و مجموعه‌ها چندان مطلوب نیست و تقریباً همه‌ی آنها به غیر ازورزشگاه شهید کاظمی عملاً فرسوده و بلا استفاده هستند و حتی مجموعه مرغوبکار به پارکینگ وسایل نقلیه در نازی آباد تبدیل شده است. با این وجود مهدی نوروزی، معاون اقتصادی استقلال در گفت و گو با خبرنگار ایمنا اقدامات این باشگاه تهرانی برای نوسازی مجموعه‌ها را شرح داد و گفت: با شرکت‌های بورسی و سبد گردان جلسات متعددی داشتیم که وقتی هواداران می‌خواهند وارد بورس شده و از تیم خود حمایت کنند، از طریق کارگزارانی که با باشگاه استقلال قرارداد دارند این کار را انجام دهند. کارگروهی را در حوزه بحث خصوصی سازی تشکیل داده‌ایم و کارشناسان بسیار متخصصی را برای این حوزه دعوت به همکاری کرده‌ایم.
وی افزود: این کارشناسان کار خود را با ارزش گذاری روی برند باشگاه و هم املاکی که وزارت ورزش در شرف اعطای مالکیت آن به باشگاه استقلال قرار دارد، آغاز کردند. مجموعه مرغوبکار و مجموعه حجازی از این املاک هستند و اقدامات لازم برای آنها در حال اجراست. این دو مجموعه بزرگ در حال انتقال به باشگاه استقلال هستند. این دو مجموعه چه از نظر بنا و چه از نظر زمین در مناطق خوبی از تهران قرار گرفته‌اند که ارزش باشگاه‌ها را برای واگذاری افزایش می‌دهند. از آن طرف در حال بررسی همه بدهی‌ها هستیم. طبیعتاً پس از اینکه کار ارزش گذاری تمام شود، روی بدهی‌ها تمرکز خواهیم کرد تا بتوانیم آنها را پرداخت کنیم.
درآمدزایی از برند، نقطه عطف جذابیت مالی استقلال و پرسپولیس برای سرمایه گذاران
اولین بار احمد سعادتمند، مدیرعامل استقلال چند ماه قبل صحبت ارزش گذاری برند را در فوتبال باشگاهی به میان کشید. سعادتمند اعلام کرد که ارزش برند استقلال برابر با یک هزار میلیارد تومان است و اعلام این رقم با واکنش‌های متفاوتی همراه شد. واقعیت این است که درآمدزایی از برند، واژه‌ای آشنا در فوتبال جهان است که تاکنون در ایران توجه خاصی به آن نشده است. درآمدزایی از برند به این معناست که بخشی از درآمدهای یک باشگاه صرفاً بسته به نام و شهرتش باشد.
هر چند که رعایت نشدن قانون کپی رایت به طور کامل و نبود حق پخش تلویزیونی درآمدزایی از راه نام برند را دشوار کرده و شاید در عمل نتوان از فروش لباس، پرچم و شال هواداری درآمدی را برای باشگاه‌ها متصور شد، با این حال این روزها استقلال و پرسپولیس با روش‌هایی توانسته‌اند از این منبع عظیم مالی نیز بهره ببرند.
پرسپولیسی‌ها با کارگزار پر سر و صدای خود یعنی آتیه داده پرداز همکاری خوبی را آغاز کرده‌اند و مبلغ هنگفتی را از این راه به جیب زده‌اند. این شرکت اپلیکیشنی را برای پرسپولیس طراحی و اجرا کرده است که علاوه بر اینکه هواداران برای عضویت در آن موظف به پرداخت مبلغ ۳۰ هزار تومان هستند، از طریق تولید محتوا نیز آورده مناسبی را به حساب این باشگاه تهرانی افزوده است. تخمین‌ها نشان می‌دهد این کارگزار از طریق اپلیکیشن سالیانه چیزی حدود ۱۱۰ میلیارد تومان برای سرخ‌پوشان کسب سرمایه کند، اما چیزی حدود ۵۰ درصد از این مبلغ را برای خود نگه خواهد داشت.
البته درآمدزایی پرسپولیس از برند به اینجا خلاصه نمی‌شود. حق مصاحبه‌های تصویری بازیکنان و کادر فنی پرسپولیس به طور کامل به کارگزار واگذار شده و از طرفی، تمامی قراردادهای تبلیغاتی پرسپولیسی‌ها نیز با اجازه کارگزار بسته می‌شوند. البته آتیه داده پرداز به همراه شرکت رسانه‌ای دیگری فعالیت خوبی را در پیج اینستاگرامی باشگاه آغاز کرده و برنامه‌ای را تدارک دیده تا با اجرای زنده مهرداد میناوند و خداداد عزیزی گفت و گوی جذابی با بازیکنان و کادر فنی پرسپولیس را به هواداران عرضه کند. اهمیت توجه به درآمدهای برند آنجا مشخص می‌شود که رسول پناه، سرپرست پرسپولیس میزان درآمد این باشگاه از طریق پیج اینستاگرامی را بعد از تمهیدات کارگزار، روزانه برابر دو میلیارد تومان اعلام کرده است؛ عددی که اگر آن را با درآمد کلی سال گذشته پرسپولیس که کمتر از ۶۵ میلیارد تومان بوده مقایسه کنیم، متوجه خواهیم شد که چه منبع مالی با عظمتی به این باشگاه پرطرفدار متصل شده است. رسول پناه، سرپرست پرسپولیس میزان درآمد این باشگاه از طریق پیج اینستاگرامی را بعد از تمهیدات کارگزار، روزانه برابر ۲ میلیارد تومان اعلام کرده است؛ عددی که اگر آن را با درآمد کلی سال گذشته پرسپولیس که کمتر از ۶۵ میلیارد تومان بوده مقایسه کنیم، متوجه خواهیم شد که چه منبع مالی با عظمتی به این باشگاه پرطرفدار متصل شده است.
استقلالی‌ها هم در زمینه درآمدزایی از برند بیکار ننشسته‌اند و اقدامات قابل توجهی کرده‌اند. طبق آنچه نوروزی، معاون اقتصادی استقلال به خبرنگار ایمنا گفته، این باشگاه با همکاری وزارت ارتباطات طراحی سوپر اپلیکیشنی را دستور کار قرار داده است و از سوی دیگر دنبال افتتاح فست فودهای زنجیره‌ای با برند استقلال در سطح شهر تهران و کشور است. آنها همچنین با صحبت‌هایی که با یکی از پیشکسوت‌های باشگاه که این روزها در زمینه تولید عطر فعال است، صحبت‌هایی داشته‌اند تا عطر استقلال را روانه بازار کنند. به علاوه روز گذشته مدیران باشگاه دیداری را از یکی از مجموعه‌های صنعتی تولید مواد غذایی انجام داده تا بتوانند برخی از محصولات غذایی نظیر شکلات، بیسکویت، چیپس، پفک، آدامس، آب معدنی، آبمیوه، نوشابه، بستنی و غیره را با آرم استقلال به مصرف کنندگان عرضه کنند.
به گزارش ایمنا، به نظر می‌رسد واگذاری سرخابی‌ها در ایستگاه‌های پایانی خود قرار دارد و با وجود اقدامات مناسب استقلال و پرسپولیس آنچه مسلم است هر دو باشگاه هنوز به طور کامل آماده قدم نهادن به بازار سرمایه نیستند. دولت یازدهم در تلاش است تا هر طور شده افتخار حل پرونده پر پیچ و خم خصوصی سازی دو تیم پایتخت را به نام خود بزند و از سوی دیگر هیزم بر آتش پر رونق بازار بورس این روزها بریزد، اما این تسریع در روند واگذاری سرخابی‌ها ممکن است از کیفیت آن بکاهد و دو باشگاه را در منجلاب مشکلات جدید فرو برد. شاید دستیابی به درآمدهای پایدار، باید مهم‌ترین هدف استقلال و پرسپولیس پیش از حضور در بازار پر رمز و راز بورس باشد. باید دید بورس می‌تواند نقطه پایان ۱۲ سال واگذاری پر سر و صدای این دو باشگاه به بخش خصوصی باشد یا خیر؟
گزارش از: سروش فدایی _ خبرنگار سرویس ورزش ایمنا
نظر شما