به گزارش خبرنگار ایمنا بعد از گرانی مرغ و تخم مرغ، این بار نوبت به لبنیات رسید. قیمت لبنیات از یکی دو هفته اخیر به طور تدریجی در حال افزایش بوده و این افزایش قیمت در حالی رخ داده که شرایط اقتصادی راکدی بر جامعه حاکم است و هرچه می‌گذرد از قدرت خرید مردم کاسته می‌شود اما هر روز، خبر از افزایش نرخ محصولی می‌رسد. اکنون هم بر اساس تصمیم اخیر جلسه کارگروه تنظیم بازار قیمت انواع لبنیات به طور رسمی ۲۲ تا ۲۸ درصد افزایش یافته است.
البته موضوع قابل توجه در افزایش قیمت لبنیات این است که روند تغییر قیمت محصولات لبنی از زمانی شروع شد که هنوز درخواست کارخانجات لبنی به انجمن صنایع لبنی برای افزایش قیمت محصولاتشان ارسال نشده و از سوی ستاد تنظیم بازار هم تصویب و ابلاغ نشده بود تا آنکه در جلسه ستاد تنظیم بازار، قیمت شیر خام به ازای هر کیلو دو هزار و ۹۰۰ تومان تعیین شد و اجازه داده شد بنا بر شرایط موجود این محصول هفت درصد بالاتر یا پایین‌تر از این نرخ تصویب شده به فروش برسد.
پس از افزایش قیمت شیر خام، مجوز افزایش قیمت محصولات لبنی مشمول نرخ گذاری نیز از متوسط ۲۲ درصد تا سقف ۲۸ درصد صادر شد که در میان محصولات لبنی عرضه شده در بازار محصولات شیر کم چرب و پرچرب ساده در بسته بندی بطری و پاکتی مدت دار و پنیر ۴۵۰ گرمی UF ، ماست کم چرب و پرچرب ساده در بسته بندی‌های کوچک و بزرگ و کره حیوانی را شامل می‌شد.
از سوی دیگر این رشد قیمت در شرایطی اتفاق افتاده که سرانه مصرف شیر در ایران طی دو دهه اخیر و بعد از حذف یارانه مصرف شیر از ۹۵ کیلو به ۸۰ کیلو کاهش یافته و مسلماً پس از این افزایش قیمت، کاهش بیشتری پیدا خواهد کرد در صورتی که سازمان بهداشت جهانی سرانه ۱۵۰ کیلوگرم را توصیه کرده و همین طور در سند چشم‌انداز توسعه ایران نیز مصرف سرانه ۱۲۰ کیلوگرم هدف گذاری شده است.
گرانی لبنیات، اجتناب‌ناپذیر بود
گرانی لبنیات اقشار کم‌درآمد جامعه را با مشکل اساسی برای تأمین و تهیه لبنیات روبرو کرده است. این تغییر قیمت بسیار بالاتر از توان خرید دهک‌های پایین جامعه و تقریباً دور از انتظار بود. واکنش‌های مسئولان مربوطه در رابطه با این گرانی‌ها نیز غیرمنطقی نبود زیرا معتقدند باوجود افزایش هزینه‌های تولید با این اقدام، روند تولید حفظ خواهد شد.
در این زمینه رضا باکری، دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی که در فروردین‌ماه امسال اعلام کرده بود با توجه به کاهش قدرت خرید خانوار، کارخانه‌های لبنی برنامه‌ای برای افزایش قیمت لبنیات ندارند، می‌گوید: هرگونه تغییرات قیمتی باید با صلاحدید انجمن باشد.
وی با تأکید بر اینکه اصلاح قیمت‌ها باید به‌صورت قانونی باشد می‌افزاید: در این قیمت‌گذاری‌ها تورم سال جاری و ۱۴ درصد سود تولید کننده نیز در نظر گرفته می‌شود.
محمدرضا کلامی، دبیر ستاد تنظیم بازار کشور، نیز می‌گوید: این تصمیم در راستای حمایت از تولید شیر توسط دامداران و همچنین حقوق مصرف‌کنندگان اتخاذ شده است. کارخانه‌های لبنی باید در این محدوده قیمتی شیر خود را خریداری کنند.
گرانی نهاده‌ها مهم‌ترین دلیل برای گرانی شیر است
حسین ایران‌دوست، معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی اصفهان، نیز در گفتگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به افزایش ۲۱ درصدی قیمت شیر خام نسبت به سال گذشته اظهار می‌کند: سال گذشته قیمت شیر، دو هزار و۳۹۰ تومان بوده که امسال به دو هزار و۹۰۰ تومان رسیده است. این افزایش نرخ بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار بوده و خودسرانه نبوده است.
به گفته این مسئول دلیل گرانی شیر به عواملی چون افزایش نرخ حمل‌ونقل، گرانی دستمزدها و دیگر هزینه‌های تولید بازمی‌گردد اما مهم‌ترین دلیل افزایش نرخ نهاده‌هاست. باید توجه داشت که ۷۰ درصد از هزینه تولید شیر مرتبط با خوراک دام‌هاست.
وی می‌افزاید: اگر نهاده‌هایی مانند جو، ذرت، سویا، دانه‌های روغنی و روغن با ارز ۴۲۰۰ تومانی تهیه می‌شد مشکلی وجود نداشت ولی در عمل، فقط یک‌سوم از واردات نهاده‌ها با ارز نیمایی است و مابقی باارز آزاد به دست تولیدکننده می‌رسد که این اتفاق باعث افزایش نرخ هزینه‌های تولید و تأثیر بر نرخ نهایی تولید لبنیات شده است. البته نرخ‌گذاری کنونی هم مطلوب شرایط فعلی نیست زیرا قیمت واقعی تولید شیر بسیار بالاتر از نرخ فعلی است.
ایران‌دوست در پاسخ به گلایه‌های مردمی نسبت به گرانی لبنیات می‌گوید: نمی‌توان به چنین مواردی تک‌بعدی نگاه کرد. به عبارتی حمایت از مصرف‌کننده نباید به قیمت زیان تولیدکننده باشد. بلکه دولت باید شرایطی ایجاد کند که تولید تداوم داشته باشد و تولید کننده انگیزه خود را از دست ندهد. از طرفی هم با راهکارها و سیاست‌های حمایتی، مصرف‌کنندگان را دریابد.
وی اظهار می‌کند: به‌عنوان‌مثال دولت می‌تواند یارانه‌ای به بخشی از مصرف‌کنندگان آسیب‌پذیر پرداخت کند که آن‌ها هم امکان خرید محصولات لبنی را داشته باشند یا می‌تواند نهاده‌ها را با نرخ مناسب به دست تولیدکننده برساند تا قیمت نهایی افزایش نداشته باشد. نرخ‌گذاری نامناسب شیر، باعث توجیه‌ناپذیر بودن تولید لبنیات شده و بر اصل تولید آسیب وارد می‌کند.
مصرف لبنیات کاهشی شد
بحث گرانی لبنیات و توجیهات مسئولان برای چنین افزایشی یک‌سوی ماجراست و وضعیت بازار و میزان استقبال مردم از خرید این محصول هم‌سوی دیگر است. در این بین مغازه‌داران می‌گویند مردم نسبت به گرانی لبنیات واکنش‌های مختلفی نشان داده‌اند. برخی از تداوم فروش این محصول مانند گذشته خبر می‌دهند و تعدادی دیگر هم معتقدند افزایش قیمت لبنیات باعث کسادی این بازار شده است و مشتریان کمتری به سمت خرید لبنیات فانتزی می‌آیند.
مردم هم از تغییر میزان مصرف لبنیات بعد از افزایش قیمت آن سخن می‌گویند. در این میان عده‌ای هم با گرانی این محصولات، به‌سوی مصرف لبنیات سنتی که قیمت مناسب‌تری دارد روی آورده‌اند.
بنا بر گفته یکی از فعالان این بازار، با افزایش نرخ لبنیات در چند سال اخیر شرایط مصرفی این ماده غذایی در خانواده‌ها متفاوت شده است و روند مصرف آن کاهشی بوده است. وی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: هزینه مواد اولیه مانند خوراک دام، شیر خشک موردنیاز، افزایش دستمزد، هزینه بیمه و مالیات از دلایل گرانی لبنیات است. البته مهم‌ترین علت این گرانی این است که تا پیش از آن ارز دولتی چهار هزار و ۲۰۰ تومانی به واحد تولیدی پرداخت می‌شد اما اکنون غالب خریدها با ارز آزاد است. به‌این‌ترتیب تعدادی از شرکت‌ها حتی قبل از اعلام رسمی، به افزایش نرخ اقدام کرده بودند زیرا صرفه‌ای برای آن‌ها نداشت.
وی می‌افزاید: این شرایط باعث شد میزان مصرف لبنیات در خانواده‌ها تغییر کند، البته استفاده از مواد غذایی این گروه غذایی در برخی از خانوارها که قدرت مالی بالاتری دارند، چندان تغییری نکرده ولی خانواده‌هایی که توانایی مالی کمتری دارند از میزان مصرف خود کم کرده یا از محصولاتی باقیمت پایین‌تر استفاده می‌کنند.
این فعال اقتصادی خاطرنشان می‌کند: این وضعیت هرسال با افزایش نرخ لبنیات شدت بیشتری می‌گیرد اما در سال جاری این موضوع با وضوح بیشتری قابل مشاهده است.
وی ادامه می‌دهد: دشواری تحمل چنین شرایطی تنها به مصرف‌کننده خلاصه نمی‌شود بلکه باعث رکود فعالیت فروشندگانی شده که به‌عنوان عرضه‌کننده محصولات لبنی فعال هستند. پیش از گرانی‌های اخیر، به‌طور روزانه تقریباً تمام محصولات لبنی فروشگاه به ویژه شیرهای پاکتی به سرعت فروخته می‌شد اما در ۲۰ روز اخیر، میزان این خریدها بسیار کاهش یافته است.
این فعال حوزه لبنیات اضافه می‌کند: به غیر از گرانی، تغییر مقدار خرید شیر به دمای هوا هم وابسته است. معمولاً در ماه‌های گرم، تقاضا برای خرید لبنیات، نسبت به دیگر ایام کمتر می‌شود.
گزارش از: نفیسه زمانی نژاد، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما