کیارستمی به ما بینش را آموخت

به گزارش ایمنا و به نقل از روابط عمومی موزه سینما، علی رفیعی در مراسم بزرگداشت عباس کیارستمی در موزه سینمای ایران گفت: من خطابه‌ای ندارم که خدمت دوستان عرض کنم اما خاطره‌ای از عباس کیارستمی دارم که همیشه با من است و این تنها یک خاطره نیست بلکه یک درس است که داستان آن به دهه ۶۰ برمی‌گردد. بعد از انقلاب دوستانی از ایران به فرانسه آمدند و عکاسی می‌کردند که دوستی بنام احمد میرشکاری تکنسین عکاسی شد.

وی ادامه داد: روزی عباس کیارستمی را در این عکاسی دیدم و متوجه شدم با میرشکاری دوستی دیرینه‌ای دارند. عباس آن زمان شهرت جهانی نداشت، اما عباس کیارستمی بود و این شانس را پیدا کردم تا آنجا با او نزدیک شوم و پاتوق ما همان آتلیه عکاسی بود و اینچنین دوستی ما آغاز شد.

رفیعی اظهار کرد: در همان روزهای آغازین دوستی ما، بحثی در مورد نگاه شکل گرفت. کیارستمی می‌گفت اصل هنر در نگاه است اما ما ایرانی‌ها نگاه می‌کنیم، اما نمی‌بینیم درحالیکه بین دیدن و نگاه کردن تفاوت زیادی است. یادم می‌آید کیارستمی ناگهان پاکت سیگار من را از روی میز برداشت و گذاشت داخل جیبش و گفت چند سال است که این سیگار را می‌کشی؟ گفتم ۲۰ سال. گفت گرافیتش را تعریف کن و من نتوانستم سیگار را توصیف کنم. کیارستمی پاکت را روی میز گذاشت و گفت این است فرق بین دیدن و نگاه کردن؛ باید ببینیم باید چه کار کنیم تا نگاه کردن تبدیل به دیدن شود و این کار هنرمند است.

وی افزود: کیارستمی می‌گفت سعی می‌کند نگاه کردن را تبدیل به دیدن کند. اگر تک درخت عباس کیارستمی نبود، دیده نمی‌شد. نگاه می‌کردیم، اما آن را نمی‌دیدیم. سال‌ها بعد مقاله‌ای از آندره برتون خواندم که همین صحبت کیارستمی را گوشزد می‌کند. اگر شیء که هر روز نگاه می‌کنیم اما نمی‌بینیم، در محیط و فضایی آن را قرار دهیم که تعجب ما را برانگیزد و ما را شگفت زده کند در این صورت اثر هنری خلق می‌شود. کیارستمی می‌گفت اگر این پاکت سیگار را روی میز اتو بگذاریم و در کنار آن یک لاشه گوسفند و یک چرخ خیاطی را روی دریا قرار دهیم هر تماشاگری که از کنار میز اتو رد می‌شود می‌خواهد متوجه ارتباط آنها با یکدیگر شود و این کار اصلی یک هنرمند است.

رفیعی همچنین گفت: هر فیلمی که از کیارستمی دیدم و هر بحث و گفتگویی که با او داشتم موید یگانگی نگاه و بینش کیارستمی به جهان اطرافش بود. در گفتگو با عباس کیارستمی چیزهای زیادی از جمله بینش او را یاد گرفتم. اینکه بتوان روزمرگی‌های زندگی را به گونه‌ای نشان داد تا آدم‌ها چیزهایی را که ندیده‌اند را ببینند. آثار کیارستمی به شدت آموزنده است و مهم این است که ما چطور آنها را نگاه می‌کنیم.