به گزارش خبرنگار ایمنا، این چند جمله را جواد رضویان، چندی پیش در یک برنامه زنده تلویزیونی عنوان کرد. توجه داشته باشید که گوینده این حرف‌ها، خودش یکی از محورهای طنز تلویزیون و سینما است. این در حالی بود که سریال "متهم گریخت" به کارگردانی رضا عطاران که نخستین بار ۱۵ سال پیش روانه آنتن شده بود، رمضان امسال، همچنان در صدر پربیننده‌ترین سریال‌های مناسبتی قرار داشت و مجموعه‌های ماه رمضان امسال را در جذب بیننده پشت سر گذاشت.
عطاران برای اولین بار در سریال‌هایش، نوعی طنز و کمدی را به تصویر کشید که پیش از آن در آثار نمایشی رسانه ملی وجود نداشت. طنزی که به خوبی با ذائقه تماشاگر جور درآمد و نظر مثبتش را جلب نمود. این کارگردان که اولین بار با مجموعه‌های "مجید دلبندم" و "سیب خنده" کارگردانی را در حوزه کودک و نوجوان تجربه کرد و بعد از آن "کوچه اقاقیا" را ساخت، ورود جدی‌تر به عرصه کارگردانی را با سریال مناسبتی "خانه به دوش" در سال ۸۳ رقم زد. مجموعه‌ای که به شدت مورد توجه قرار گرفت و بازپخش آن از شبکه‌های مختلف سیما همچنان ادامه دارد.
مهم‌ترین ویژگی این مجموعه، راحتی و سادگی بود که داستان را بسیار روان می‌کرد. عطاران بر خلاف سایر سریال‌های طنز، کمدی موقعیت را در اولویت قرار داده و از ساده‌ترین اتفاق‌ها، موقعیتی جذاب و خنده‌دار خلق کرده بود. برای مثال سکانسی که در آن حمید لولایی به همراه غلامحسین لطفی از روی پشت بام، رسیدن علی صادقی را اشاره می‌کنند و با لحنی با نمک می‌گویند: " اِوا علی یه… " هنوز بعد از این همه سال در فضای مجازی دست به دست می‌شود و تازگی دارد.
در همین راستا شما را ارجاع می‌دهم به سکانسی از سریال متهم گریخت که عطاران در مراسم عروسی‌اش، لنگه کفشش به داخل جوی آب می‌افتد و به بهانه لی لی کردن با یک پا، یک رقص دسته جمعی و هماهنگ شکل می‌گیرد. این سکانس فقط می‌توانست زاییده ذهنی خلاق باشد که به خوبی می‌دانست چگونه می‌توان از ساده‌ترین اتفاق‌ها، کمدی‌ترین موقعیت‌ها را خلق نمود.
چهارگانه مناسبتی عطاران
عطاران در مجموع، چهار سریال مناسبتی برای تلویزیون کارگردانی کرد که سه مجموعه از آنها در ماه رمضان و یکی در ایام نوروز روی آنتن رفت.
خانه به دوش
خانه به دوش در سال ۸۳ ساخته شد و در ماه رمضان همان سال از شبکه سوم سیما پخش شد. این مجموعه، روایتگر داستان زندگی فردی بی پول و فقیر به نام ماشاالله بود که مشکلات مالی او را در وضعیت سختی قرار داده است. او برای اینکه مشکل مالی خود را حل کند، با آقای بیات که با او به طور اتفاقی آشنا شده، همکاری می‌کند و پولی را برای سفر به مالزی به او می‌دهد، اما آقای بیات، کلاهبردار از آب در می‌آید...
حمید لولایی، رضا عطاران، مریم امیرجلالی، علی صادقی، خشایار راد، غلامحسین لطفی و آناهیتا همتی، بازیگران اصلی این مجموعه بودند. عطاران و لولایی در این مجموعه نشان دادند که می‌توانند یک زوج کمدی تمام عیار باشند. زوجی که همه ویژگی‌های کمدین ها را دارا بودند و برای گرفتن خنده از تماشاگر، به هر چیزی متوسل نمی‌شدند.
متهم گریخت
متهم گریخت، دومین سریال مناسبتی عطاران بود که در ماه رمضان سال ۸۴ روانه آنتن شد. این مجموعه داستان زندگی هاشم آقا را روایت می‌کرد که به همراه خانواده‌اش در شهرستانی نه چندان دور زندگی ساده‌ای دارند. دختر دانشجوی هاشم آقا در تهران برای او شغلی پیدا و خانه‌ای را اجاره می‌کند. هاشم آقا کارش را تعطیل و به تهران مهاجرت می‌کند. مهاجرت هاشم آقا به تهران به همراه خانواده‌اش و اتفاقات عجیبی که برایشان رخ می‌دهد، داستان‌های جالبی را رقم می‌زد.
این بار عطاران با هوشمندی تمام، نقش هاشم را به سیروس گرجستانی سپرده بود در ایفای نقش مردی رند اما ساده، موفق عمل کرده بود. سعید آقاخانی، علی صادقی، مریم امیر جلالی و محمود بهرامی، نقش‌های اصلی خانه به دوش را بر عهده داشتند. خود عطاران اما این بار، ایفاگر نقشی کوتاه بود.
این سریال، چند سال بعد از پخش، دچار حاشیه‌های شد. در یکی از قسمت‌های برنامه تلویزیونی هفت، گفته شد که فیلمنامه سریال خانه به دوش و طرح داستانی سریال متهم گریخت، از اصغر فرهادی است. اما مهران مهام، تهیه کننده این دو مجموعه، این ادعا را تکذیب کرد. اما در دی ماه سال ۹۶، مریم امیر جلالی در برنامه‌ای بار دیگر این مساله را مطرح کرد و گفت که نویسنده اصلی این سریال و سریال خانه به دوش، اصغر فرهادی بوده است ولی در آن زمان چون می‌خواست تنها در کارهای سینمایی مطرح شود، ترجیح داد نامش در تیتراژ فیلم نباشد.
چندی بعد سعید آقاخانی در همان برنامه اعلام کرد که نویسنده خانه به دوش و متهم گریخت، همان‌هایی هستند که نامشان در تیتراژ ذکر شده و صحبت خانم امیر جلالی از روی اشراف نداشتن ایشان بر کلیت موضوع بوده و حضور اصغر فرهادی صرفاً به عنوان ناظر صدا و سیما در مرحله نگارش و ساخت سریال بوده است.
متهم گریخت را می‌توان موفق‌ترین اثر رضا عطاران دانست که هنوز هم در دسته پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیون قرار دارد.
ترش و شیرین
سریال ترش و شیرین، تنها سریال عطاران بود که در ایام نوروز به روی آنتن رفت. نصرت خانم، زنی متکی به نفس بود که پس از مرگ شوهرش کمر همت بسته و فرزندان قد و نیم قدش را به سختی اما آبرومندانه از آب و گل درآورده بود. پیدا شدن سر و کله مردی علاقه مند به او به همراه خانواده‌اش در زندگی نصرت خانم، داستان‌های تازه‌ای را رقم می‌زد. این خلاصه داستان مجموعه ترش و شیرین بود. عطاران در این مجموعه بار دیگر به سراغ حمید لولایی رفته بود و با اضافه کردن بازیگرانی جدید به تیم خود، همچون مجید صالحی و رضا شفیعی جم، ترکیب تازه‌ای را به وجود آورده بود که به مذاق تماشاگر خوش می‌آمد.
ترش و شیرین نسبت به دو سریال قبلی این کارگردان کمتر موفق بود و رتبه سوم را در میان سریال‌های طنز نوروز ۸۶، از نظر جذب مخاطب به دست آورد.
بزنگاه
بزنگاه، آخرین اثر رضا عطاران در تلویزیون در مقام کارگردان بود که در رمضان سال ۸۷ از شبکه سوم سیما پخش شد. بزنگاه روایتگر داستان مردی معتاد به نام نادر بود که به همراه دخترش درسا در کرج زندگی می‌کرد و از همسرش جدا شده بود. پس از فوت پدرش، اوس احمد، او و برادرش صابر و خواهرش بهجت و شوهر خواهرش توفیق، بر سر تقسیم ارث و میراث پدری که یک خانه و یک نانوایی است به اختلاف بر می‌خورند.
اولین تغییر بزرگ این سریال، کنار گذاشتن مریم امیر جلالی به عنوان بازیگر ثابت آثارش و انتخاب مرجانه گلچین بود.حمید لولایی، علی صادقی، محمود بهرامی، غلامرضا نیکخواه و سوسن پرور، ایفاگر نقش‌های این سریال بودند.
اختلاف عطاران با تلویزیون، از بزنگاه شروع شد. در ۲۷ شهریور سال ۸۷، از طرف شورای نظارت بر سازمان صدا و سیما، نامه‌ای به مدیریت این سازمان فرستاده شد که در آن به دلیل انتقادات شدید مردم و هنجارشکنی‌ها، این سریال توقیف شد. اما روابط عمومی شبکه سه، ساعاتی بعد در اطلاعیه‌ای ذکر کرد که پخش این سریال ادامه خواهد داشت و متوقف نمی‌شود.
اگرچه عطاران دلیل کناره‌گیری خود را از تلویزیون, خستگی عنوان کرد اما پرواضح است که اعمال محدودیت‌ها باعث خداحافظی این کارگردان از رسانه ملی شد.
عطاران در آخرین اظهار نظر خود درباره تلویزیون گفت: "مغزم دیگر نمی‌کشد و فقط کارهای کوتاه را می‌توانم انجام دهم. در سینما کل یک کار، ۹۰ دقیقه است و تایم فیلمبرداری هم نهایتاً دو ماه. اما در سریال باید زمان زیادی را صرف کرد. "
نظر شما