به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، امروزه تلاش برای ساخت واکسن کووید ۱۹، دغدغه بسیاری از شرکت‌های داروسازی جهان است. از دیرباز روش‌های مختلفی برای ساخت واکسن وجود داشته که بعضی از این روش‌ها قبلاً استفاده شده و بعضی دیگر کاملاً جدید است. در ادامه به بررسی انواع واکسن‌ها و روش‌های ساخت آن‌ها می‌پردازیم:
واکسن‌های زنده
واکسن‌های زنده از شکل ضعیف شده میکروب‌های بیماری‌زا استفاده می‌کند. این نوع واکسن‌ها، بدون ایجاد بیماری، باعث واکنش ایمن‌ساز می‌شوند. اصطلاح تضعیف شده به معنی کاهش توانایی میکروب‌های موجود در واکسن در ایجاد بیماری است. از واکسن‌های زنده برای محافظت در برابر سرخک، اوریون، سرخچه و آبله مرغان استفاده می‌شود. تولید این نوع واکسن‌ها اغلب به آزمایشات ایمنی گستردهای نیاز دارد.
واکسن‌های غیرفعال
در تولید واکسن‌های غیرفعالشده از یک نسخه کشته شده (غیرفعال) میکروب بیماری‌زا استفاده می‌شود. این نوع واکسن‌ها علی‌رغم ایجاد پاسخ ایمنی به عفونت منجر نمیشود. از واکسن‌های غیرفعال برای جلوگیری از ابتلای آنفلوآنزا، هپاتیت A و هاری استفاده می‌شود. با اینحال، محافظت ایجادشده توسط واکسن‌های غیرفعال ممکن است به اندازه واکسن‌های زنده نباشد. واکسن‌های غیرفعال برای ایجاد ایمنی طولانیمدت باید با دوزهای متعدد و به‌دنبال آن دوزهای تقویت‌کننده تزریق شود. تولید این نوع واکسن‌ها ممکن است مستلزم دستکاری مقادیر زیادی ویروس عفونتزا باشد.
واکسن‌های مهندسی ژنتیک‌شده
در این نوع واکسن‌ها، از RNA یا DNA مهندسی ژنتیک‌شده که حاوی دستور ساخت نسخههای پروتئین S است، استفاده می‌شود. این نسخه‌ها باعث ایجاد پاسخ ایمنی به ویروس می‌شود. با این رویکرد نیازی به دستکاری ویروس عفونی نیست. اگرچه واکسن‌های مهندسی ژنتیک در حال بررسی بیشتر است، اما هیچیک از آن‌ها برای استفادههای انسانی مجوز نگرفته است.
جدول زمانی ساخت واکسن‌ها
ساخت واکسن ممکن است سالها طول بکشد، بهویژه هنگامیکه تولید واکسن به فناوریهای جدیدی نیاز داشته باشد که از لحاظ ایمنی آزمایش نشده است. علت طولانی بودن فرایند ساخت واکسن این است که ابتدا واکسن برای بررسی نحوه تأثیر و ایمنی روی حیوانات آزمایش می‌شود. این آزمایش باید از دستورالعمل‌های دقیق آزمایشگاه پیروی کند. این فرآیند بهطور کلی سه تا شش ماه طول می‌کشد؛ همچنین ساخت واکسن باید آییننامههای کیفی و ایمنی را نیز از سر بگذراند.
مرحله بعدی آزمایش واکسن روی انسان است. ابتدا کارآزمایی‌های بالینی، ایمنی واکسن را روی انسان ارزیابی می‌کند. در ادامه این روند، فرمول و دوزهای واکسن برای اثبات اثربخشی آن تعیین می‌شود؛ سرانجام، ایمنی و اثربخشی واکسن بر گروه زیادی از افراد تأیید می‌شود. به دلیل جدی بودن بیماری همهگیر کووید ۱۹ ممکن است بعضی از این مراحل سریعتر طی شود، اما احتمال بسیار کمی دارد که واکسن کووید ۱۹ زودتر از شش ماه پس از شروع آزمایشات بالینی در دسترس عموم قرار گیرد.
واقع بینانه می‌توان گفت که فرآیند ساخت واکسن ۱۲ تا ۱۸ ماه طول می‌کشد، اما هنوز مشخص نیست که آیا ساخت واکسن مؤثر برای این ویروس امکانپذیر است؟ در صورت تأیید واکسن، تولید، توزیع و تجویز آن در سطح جهانی، پروسه‌ای زمان‌بر خواهد بود. از آنجا که افراد در برابر ابتلای بیماری کووید ۱۹ هیچ مصونیتی ندارند، به احتمال زیاد به دو واکسیناسیون با فاصله سه تا چهار هفته از هم نیاز دارند؛ ایمنی نسبت به ابتلای کووید ۱۹ احتمالاً یک تا دو هفته پس از واکسیناسیون دوم ایجاد خواهد شد. اگرچه مطالعات زیادی برای ساخت واکسن کووید ۱۹ نیاز است، اما تحقیقات مداوم شرکت‌های دارویی، دولت‌ها و مؤسسات، نور امید را در دل مردم جهان زنده نگه می‌دارد.
نظر شما