به گزارش خبرنگار ایمنا، فضای سبز و محیط زیست از مباحث مهم در پایداری حیات طبیعی و انسانی در شهرنشینی امروزی است؛ ایجاد فضاهای زیبا و دلنشین، همچنین ایجاد آرامش روانی از دیگر فواید فضای سبز به شمار می‌رود.
البته این فواید به همین موارد ختم نمی‌شود چرا که فضای سبز در تولید اکسیژن، کاهش گرد و غبار هوا، جلوگیری از فرسایش خاک و کاهش تبخیر از سطح خاک موثر است.
اما در این میان یکی از عوامل محدودکننده گسترش فضای سبز، کمبود منابع آب قابل دسترس است؛ آب منبع حیاتی برای حفظ و توسعه فضای سبز و ایجاد نشاط اجتماعی در فضاهای عمومی، معابر، میادین و تفرجگاهی شهری و ابزار نظافت و شستشوی المان‌ها و متعادل‌سازی اقلیم‌های شهری است که اهمیت آن برای حیات، به ویژه در کلان‌شهرها انکار ناپذیر است.
یکی از راهکارهای غلبه بر این مشکل استفاده از پساب تصفیه‌شده فاضلاب مطابق با استاندارد محیط زیست در تامین آب مورد نیاز برای آبیاری فضای سبز مورد توجه قرار گرفته است.
با توجه به نیاز جمعیت دو میلیون نفری شهر اصفهان و حضور صنایع مختلف نزدیک اصفهان، مهاجرپذیری شهر و آلایندگی‌های حمل و نقل نه تنها بر حفظ فضای سبز باید تاکید کرد بلکه برای افزایش آن نیز باید گام برداشت.
تامین ۳۵ درصد از منابع آبی فضای سبز شهر از طریق پساب
«حسین امیری» معاون خدمات شهری شهردار اصفهان می‌گوید: کلانشهر اصفهان دارای حدود ۵۵۰۰ هکتار فضای سبز اکولوژیک است که از این مساحت، حدود ۳۸۰۰ هکتار فضای سبز در اختیار شهرداری اصفهان است.
وی با بیان اینکه برای ایجاد فضای سبز شهری باید از فناوری‌های روز دنیا در زمینه ارتقای سطح کیفی و کاهش هزینه‌های نگهداری استفاده کرد، می‌افزاید: استفاده از فناوری‌های نوین برای نگهداری و توسعه فضای سبز شهر از مهمترین نیازهای مدیریت شهری است.
معاون خدمات شهری شهردار اصفهان ادامه می‌دهد: پارک‌ها و فضای سبز بخش جدانشدنی شهرسازی و نیازهای اولیه زندگی شهری بوده و توسعه فضای سبز یکی از شاخص های مناسب شهرها برای زندگی تعریف می شود و از نظر تأثیرات اکولوژیکی و اقلیمی و فضای سبز تفرجگاهی مورد توجه قرار می‌گیرد که مدیران شهری به‌عنوان یکی از شرایط محیط زیستی به آن توجه می کنند.
وی با بیان اینکه سالانه برای نگهداری فضای سبز شهری حداقل ۲۰ درصد به هزینه‌های شهر اضافه می‌شود که تأمین آن برای مدیریت شهری میسر نیست و باید راه‌های جدید و علمی در دستور کار قرار گیرد، تصریح می‌کند: علی‌رغم نزول بارش‌های مناسب در سال‌های اخیر، نسبت به میانگین طولانی مدت در حوزه آبریز زاینده‌رود، لزوم مدیریت منابع و مصارف آب در محدوده شهر اصفهان ضروری است و این مهم شهرداری اصفهان را بر آن داشت تا به‌منظور استفاده از منابع آب پایدار مانند پساب، به منظور آبیاری برخی از عرصه‌های فضای سبز، همزمان با اجرای تمهیدات مدیریت بهینه مصرف آب، اجرای پروژه‌های زیرساختی نظیر تصفیه‌خانه‌های تکمیلی، ذخیره‌سازی، پمپاژ و ایجاد شبکه‌های انتقال را در اولویت اقدامات خود قرار دهد.
معاون خدمات شهری شهردار اصفهان اظهار می‌کند: بر اساس برنامه عملیاتی شهر اصفهان، حدود ۳۵ درصد از منابع آبی فضای سبز شهر اصفهان از طریق پساب تأمین خواهد شد.
امیری تاکید می‌کند: گام‌های مهمی برای استفاده از گونه‌های گیاهی مناسب با اقلیم اصفهان در فضای سبز این شهر انجام شده و کاشت درختان کم آب‌بر در طرح‌های جدید در دستور کار سازمان پارک‌ها و فضای سبز اصفهان قرار گرفته و برنامه ها و راهبرد های عملیاتی برای سازگاری و صرفه جویی در حوزه مصرف آب فضای سبز شهر اصفهان بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده، محقق شده است.
وی خاطرنشان می‌کند: برای استفاده از منابع پایدار(پساب) تصفیه خانه تکمیلی سپاهانشهر با ظرفیت ۷۰ لیتر بر ثانیه در دست بهره‌برداری بوده و افزایش ظرفیت تصفیه خانه تکمیلی تا ۱۴۰ لیتر بر ثانیه در دستور کار معاونت خدمات شهری قرار دارد، همچنین با توجه به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته تصفیه خانه تکمیلی شاهین شهر نیز با ظرفیت ۱۰۰ لیتر بر ثانیه در دست بهره‌برداری است.
معاون خدمات شهری شهردار اصفهان با بیان اینکه به منظور استفاده از منابع آب‌های پساب جهت کاربرد در فضای سبز شهر اصفهان، عملیات اجرایی تصفیه‌خانه فاضلاب شمال با ظرفیت ۱۴۰ لیتر بر ثانیه به زودی آغاز می‌شود، اظهار می‌کند: در مناطقی که پساب جایگزین آب مصرفی فضای سبز شده، شهرداری اصفهان به منظور افزایش سطح آب‌های زیرزمینی نسبت به عدم استفاده از چاه‌های آب فضای سبز اقدام کرده است.
وی ادامه می‌دهد: عدم پایداری جریان آب در رودخانه زاینده رود و کاهش سطح آب‌های زیرزمینی در محدوده شهر اصفهان، در سال‌های اخیر موجب شده فضای سبز شهر اصفهان با کمبود شدید منابع آبی مواجه شود، از این رو در کنار اقداماتی نظیر تغییر الگوی کاشت و مدیریت توزیع و مصرف آب فضای سبز، بازچرخانی آب و تصفیه فاضلاب‌های شهری به منظور استفاده در آبیاری فضای سبز، از سیاست‌های اصلی شهرداری اصفهان در تأمین منابع آبی است.
امیری با بیان اینکه در این راستا استفاده از پساب خروجی تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهر اصفهان نظیر پساب تصفیه‌خانه سپاهان شهر در جنوب شهر اصفهان به ظرفیت ۷۰ لیتر در ثانیه و پساب تصفیه‌خانه فاضلاب شاهین شهر در شمال شهر اصفهان به ظرفیت ۱۰۰ لیتر در ثانیه در دستور کار قرار گرفت، می‌افزاید: در حال حاضر با اجرای پروژه‌های مرتبط از جمله احداث دو تصفیه‌خانه تکمیلی، مخازن ذخیره، ایستگاه‌های پمپاژ و خطوط انتقال، قابلیت استفاده از این پساب در عرصه‌های فضای سبز شهر اصفهان فراهم شده است.
معاون خدمات شهری شهردار اصفهان خاطرنشان می‌کند: استفاده از پساب تصفیه‌خانه فاضلاب شمال شهر اصفهان به ظرفیت ۱۴۰ لیتر در ثانیه و پساب تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب شهر اصفهان به ظرفیت ۲۴۰ لیتر در ثانیه در دستور کار شهرداری اصفهان قرار دارد.
وی اظهار می‌کند: در کنار احداث زیرساخت پمپاژ و انتقال این میزان پساب، مناسب‌سازی و تصفیه تکمیلی پساب خروجی از این تصفیه‌خانه‌ها به منظور رساندن کیفیت آنها به استانداردهای بهداشتی و زیست‌محیطی، مهمترین دغدغه شهرداری است و همکاری سایر دستگاه‌های اجرایی از جمله شرکت آب و فاضلاب را می‌طلبد.
امیری می‌افزاید: شهرداری اصفهان در راستای استفاده از آب خاکستری با سایر دستگاه‌های اجرایی استان در تدوین «سند اجرایی تصفیه و بازچرخانی آب‌های خاکستری» همکاری دارد تا بتواند ساختمان‌های گروه (ج) و (د) (ساختمان‌هایی با مساحت بیش از ۲۰۰۱ متر مربع و شش طبقه به بالا) را به تصفیه، ذخیره‌سازی و پمپاژ آب‌های خاکستری تصفیه‌شده ملزم کند.
وی تاکید می‌کند: با برنامه‌ریزی و تعریف پروژه‌های زیرساختی در شهرهایی که در اقلیم خشک و با منابع آب محدود هستند، میتوان بخشی از پساب را به صورت اصولی و علمی به چرخه محیط زیست بازگرداند و از موهبت فضای سبز در کاهش آلودگی هوا و اثرات مخرب آن بر سلامت جامعه استفاده کرد.
پساب گزینه پُر خرج برای آبیاری/ استفاده از گونه‌های کم نیاز راهکار منطقی
«مهدی بصیری» یک فعال محیط زیست معتقد است اگر آب پساب به صورت کامل تصفیه شود، استفاده از آن بلامانع است، زیرا تصفیه آلودگی‌های میکروبی و شیمیایی مراحل خاصی دارد.
این کارشناس اکولوژی (بوم‌شناسی) در گفت و گو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: آلودگی‌های میکروبی را با ضدعفونی کردن به وسیله کلر میتوان خیلی زود از بین برد، البته همین کلر وقتی به آب اضافه، انباشته و طولانی شود تا حدودی مشکل ایجاد خواهد کرد.
وی با بیان اینکه آلودگی شیمیایی شامل آلودگی‌هایی مثل آلودگی‌های فلزات سنگین، سموم دفع آفات و مواد شوینده که در پساب فاضلاب وجود دارد، به راحتی تصفیه نمی‌شود و هزینه تصفیه آن بسیار گران است، می‌افزاید: وقتی این پساب در زمین انباشته شده و پس از مدتی خشک شود، می‌تواند پراکنده شده و افراد را آلوده کند؛ اگر این آب برای آبیاری چمن باشد بی‌شک آلودگی ایجاد کرده و خطرناکتر است.
بصیری با بیان اینکه استفاده از روش آبیاری قطره‌ای برای درختان شهر بسیار به صرفه بوده و آسیب های کمتری به همراه دارد، تصریح می‌کند: استفاده از پساب برای آبیاری درختان چندان مفید نیست زیرا پس از انباشته شدن، کیفیت خاک را از بین می‌برد؛ همچنین اگر خاک زیر و رو شود و در معرض باد و جریان آب قرار بگیرد، بازهم آلودگی به وجود می‌آورد.
وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر با کمبود منابع آبی مواجه هستیم و استفاده از پساب راهکار فعلی برای رفع این مشکل به نظر می‌رسد، در حالی که معتقدم تغییر گونه‌های گیاهی و استفاده از گیاهان با نیاز آبی کم و مقاوم به شرایط خشکی راهکار بهتر و منطقی‌تر است؛ یعنی به جای چمن و گل‌های فصلی درخت و بوته‌های کم مصرف و کم نیاز آبی کاشته شود.
این فعال محیط زیست اظهار می‌کند: استفاده از پساب تصفیه شده برای آبیاری درختان و بوته‌ها نسبت به استفاده برای چمن و گل فصل مناسب‌تر است، زیرا آلودگی ناشی از پساب با مردم در تماس قرار می‌گیرد که در نوع خود خطرناک است.
وی تاکید می‌کند: طبق ماده دو تصویب نامه هیئت وزیران ۴۳۲۲ مورخ ۳.۵. ۱۳۳۳ که تونل اول باز شد، سه سهم از حقابه تونل اول برای مصارف شهری به شهرداری اصفهان ارایه و در ازای آن مقرر شد پساب شهری به حقابه داران زیردست شهر داده شود، در این نامه قید شده که هیچکس حق فروش آن را ندارد؛ بنابراین در حال حاضر که مصرف آب افزایش یافته، پساب قانوناً متعلق به حقابه دارانی است که آب از آنها برداشته شده است.
گزارش از : راضیه کشاورز- خبرنگار سرویس کلانشهر خبرگزاری ایمنا
نظر شما