آذین بورس به رکوردهای رنگارنگ و رویدادهای تاریخی!

در هفته گذشته، از مجموع ۴۴۵ هزار میلیارد ریال معاملات خرد در بازار، صنایع شیمیایی، فلزات اساسی، غذایی بجز قند و شکر، بانک ها و موسسات اعتباری و همچنین سرمایه گذاری ها در مجموع با اختصاص ۳۷ درصد از ارزش معاملات به خود بیشترین سهم از معاملات انجام شده را داشتند. بیشترین بازدهی این هفته نیز به ترتیب به صنایع محصولات چرمی با ۲۰.۱ درصد، حمل و نقل ۱۴.۲ درصد، پیمانکاری صنعتی ۱۲.۷ درصد، محصولات فلزی ۱۲.۶ درصد و استخراج سایر معادن ۱۱.۹ درصد رشد ارزش اختصاص داشت. همچنین شرکت هایی که در این هفته بیشترین بازدهی را برای سهامداران خود به ارمغان آوردند به ترتیب پرداخت الکترونیک سامان کیش با ۴۱.۹ درصد، پگاه فارس ۳۷.۷ درصد، چدن سازان ۳۴.۰۴ درصد، کشتیرانی دریای خزر ۲۷.۴ درصد و قند نقش جهان ۲۷ درصد بود.

اگر بخواهیم در خصوص تاریخ تحولات بازار سرمایه مطلبی بنویسیم حتما رویدادهای این هفته را باید با حروف درشت تر نوشت. هفته ای که جدا از استمرار رکورد شکنی در شاخص کل که به امری عادی تبدیل شده است شاهد تعویض رئیس کل سازمان بود که فی نفسه در تاریخ کشور کمتر شاهد آن بوده ایم که مسئولی در اوج موفقیت دوره مأموریت خود را نیمه کاره رها نماید. در خصوص این استعفا آنچه تا اینجا می توان استنباط کرد این است که شاپور محمدی روند فعلی بازار را مطابق مبانی بنیادین دانش اقتصادی خود نمی دانست و به انحاء مختلف سعی در وضع مقررات محدود کننده جهت پیشگیری از رشد بی رویه و ناگزیر سقوط غیرقابل کنترل شاخص بود. امری که منجر به اعتراضات گسترده در میان سرمایه گذاران شد و از آنجا که ارکان اداره کننده اقتصاد و همچنین دولت نیاز به گردش نقدینگی در بازار سرمایه جهت فروش اموال مازاد دولت، بانک‌ها، صندوق های بازنشستگی و بنیادها نهادهای عمومی غیر دولتی هستند، وی نیز نظر سرمایه گذاران را بر نظرات کارشناسی متولی اداره نهاد ناظر بازار سرمایه ترجیح داد.

البته انتخاب شخصیتی با تجربه مدیریتی ۱۲ ساله در رأس شرکت بورس تهران با استقبال بازار رو به رو شد به ویژه اینکه بسیاری او را اهل برقراری ارتباط با فعالان بازار معرفی کرده و امید دارند این انتخاب منجر به انتقال بهتر درخواست های سهامداران در تدوین قوانین و مقررات بازار سرمایه شود. درخواست هایی که در این ایام سرمایه گذاری برای ارتقای کارایی هسته معاملات درصدر آنها قرار دارد.

از دیگر رویدادهای تاریخی در این هفته شکسته شدن رکورد ثبت نام کنندگان در سامانه سجام با ثبت نام ۱۰۰ هزار و ۳۳۹ نفر در روز دوشنبه بود. بر اساس اعلام روابط عمومی سمات، در ۲۵ روز نخست امسال ۶۵۱ هزار و ۹۵۹ نفر در این سامانه ثبت نام کرده تا تعداد کل ثبت نام کنندگان در این سامانه از مرز چهار میلیون و ۳۰۰ هزار نفر عبور کند. تعداد ثبت نام کنندگان در این سامانه نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۱۸ برابر شده است.

رکورد ارزش معاملات روزانه نیز روز چهارشنبه از ۱۵ هزار میلیارد تومان فراتر رفت. عرضه اولیه شرکت سرمایه گذاری تأمین اجتماعی معروف به شستا عامل مؤثری در شکسته شدن این رکورد بود. برخلاف دیگر رکوردها که روزانه جابجا می شود انتظار نمی رود، آن به زودی دستخوش تغییر شود. در این عرضه اولیه همچنین رکورد بیشترین تعداد مشارکت کنندگان نیز شکسته شد.

عرضه سهام شستا به خودی خود منجر به شکستن رکورد بزرگترین عرضه اولیه شد. در این عرضه که با مشارکت بیش از دو میلیون و ۶۰ هزار سرمایه گذار صورت پذیرفت هر کد سهامداری موفق به خرید حداکثر ۳۶۳۷ سهم در سقف قیمت ۸۶۰۰ ریال شد که به این ترتیب ۶.۷ میلیارد سهم از سهام شستا به ارزش ۵۷ هزار و ۶۲۰ میلیارد ریال به سهامداران جدید منتقل گردید. همچنین روز شنبه نیز سهمیه صندوق های سرمایه گذاری به تعداد ۱.۳ میلیارد سهم و ارزش ۱۱۱۸۰ میلیارد ریال عرضه می گردد. اینبار در تاریخ مناسبات سیاسی جهان باید نوشت که چگونه یک ملت با مشارکت ملی در بازار سرمایه این فرصت را به دولت می دهد تا با اتکا به منابع داخلی در شرایطی که حتی استقراض از بازارهای جهانی و بانک های بین المللی مقدور نیست، امکان گذر از سخت ترین نظام تحریم ها و همزمان با آن کسری بودجه و رکود ناشی از همه گیری جهانی بیماری کرونا و سقوط قیمت نفت را داشته باشد. 

سرمایه گذاری تأمین اجتماعی با عرضه امروز ارزش بازاری معادل ۶۸۸ هزار میلیارد ریال پیدا کرد تا در جایگاه چهارمین شرکت بزرگ بازار بعد از هلدینگ خلیج فارس، فولاد مبارکه و ملی صنایع مس قرار گیرد. بر اساس ارزشگذاری صورت پذیرفته توسط شرکت تأمین سرمایه تمدن که در ماه جاری محاسبه شده است، خالص ارزش دارایی های شستا بالغ بر ۹۹۹ هزار میلیارد ریال و NAV (ارزش خالص دارایی) هر سهم ۱۲ هزار و ۴۸۴ ریال بوده است. این ارزش ها بر اساس قیمت سهام در تاریخ ۲۳ فروردین محاسبه شده و طبیعتا در هفته جاری رشد داشته و از ۱۳ هزار ریال فراتر رفته است. اگر چه عرضه شستا به بازار در نرخی انجام شده که در مجموع مورد استقبال بازار قرار گرفته و کارشناسان خرید این سهام را مورد تأیید قرار داده است اما حجم بالای سهام عرضه شده و سهمیه زیاد هر نفر نسبت به سایر عرضه ها امکان رشد آن را به نسبت عرضه های مشابه با دشواری مواجه می سازد. باید توجه داشت علت رشد بیشتر عرضه های اولیه صف های خریدی است که حجم آن از کل عرضه انجام شده بیشتر است و به دلیل پائین بودن سهام در اختیار هر شخص و تمایل نداشتن سهامدار عمده به عرضه جدید، بازار با اطمینان از عرضه نشدن صف خرید تا جایی به صف نشینی ادامه می دهد که این حجم در برابر سهام عرضه شده بزرگ نباشد و به تدریج سهامداران یکی پس از دیگری اقدام به فروش سهام کنند و یا سهامدار عمده عرضه های بزرگی صورت دهد. تشکیل صف خرید متناسب با عرضه انجام شده در سهام شستا مستلزم تجمیع تقاضایی بالغ بر ۶۰۰۰  میلیارد تومان است که تقریبا نزدیک به ارزش روزانه کل معاملات بازار است. این صحبت البته به معنای آن نیست که سهام شستا رشد کوتاه مدت نخواهد داشت اما انتظار نگارنده بر آن است که مدت زمان لازم برای روان شدن معاملات سهام این شرکت به مراتب کوتاه‌تر از سایر عرضه‌های اولیه باشد و البته پس از آن به تناسب رشد ارزش دارایی‌های این شرکت ارزش سهام آن نیز رشد خواهد کرد.

در گوشه ای دیگر از بازار نمادی قرار گرفته که اگرچه در عنوان نسبت به شستا یک "نون" اضافه دارد اما در اندازه، با ارزش بازار ۱۳۴۴ میلیارد ریالی، در زمره کوچکترین شرکت های بازار است. "شستان" نماد شرکت پتروشیمی گلستان است که احتمالا بسیاری از فعالان بازار آشنایی با آن ندارند. در روزی که بیش از دو میلیون نفر در تلاش برای خرید سهام شستا بودند، ۲۳۶ نفر اقدام به خرید این سهم کردند. پتروشیمی گلستان از جمله پروژه های معطل مانده است که در دهه ۸۰ شمسی برای افزایش تولید اوره و آمونیاک برنامه ریزی شده بود. با این‌حال پس از گذشت ۱۳ سال از تأسیس این شرکت، پیشرفت این پروژه بیش از ۱۸ درصد گزارش نمی شود که عمدتا شامل ساختمان‌های اداری، انبار و تأسیسات جانبی است و در حال حاضر نیز چشم انداز روشنی از اجرای این طرح با توجه به مشکلات در گشایش اعتبار اسنادی، تأمین مالی و جذب سرمایه گذار و همچنین مشکلات خرید دانش فنی و تأمین تجهیزات لازم به چشم نمی خورد. اگرچه صورت‌های مالی ارزش دفتری هر سهم این شرکت را ۱۶۵۱ ریال نشان می دهد اما در صورت اعمال تعدیلات مورد نظر حسابرس شرکت این رقم به کمتر از ۱۰۰۰ ریال کاهش می یابد. مجامع شستان با مشارکت بسیار پائینی برگزار می شود که در آخرین نمونه مجمع عمومی عادی سالیانه سال ۹۷ با مشارکت تنها شش درصد از سهامداران برگزار شده است و به نظر می رسد، هیئت مدیره ای که شرکت را اداره می کند منتخب کمتر از ۲۰ درصد سهامداران باشد. خریداران سهام این شرکت امیدوار هستند با پیگیری حقوقی و ابطال معامله فروش بخشی از زمین های شرکت به یکی از شرکت های سهامدار با توجه به عدم ایفای تعهدات شرکت خریدار و بازگرداندن این زمین به شرکت موفق به افزایش ارزش دارایی های آن تا ۶۰۰۰ میلیارد ریال شود. در بازار نیز شرکت های پتروشیمی که کم و بیش با توقف فعالیت یا پیشرفت اندک پروژه رو به رو است ارزش بازاری به مراتب بالاتر از شستان دارد که برای نمونه می توان به پتروشیمی جهرم با ارزش بازار ۸۱۹۳ میلیارد ریال و ارزش بازار ۷۸۳۱ میلیارد ریالی پتروشیمی داراب اشاره کرد. حال باید دید آیا نان شستا برای سرمایه گذاران چربتر است یا شستان می تواند معدود سرمایه گذاران خود را به نان و نوایی برساند؟

این هفته در بازار عرضه بی سر و صدای دیگری نیز توسط سرمایه‌گذاری اهداف رخ داد که در آن ۷۵ میلیون سهم شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت در نماد شساخت بدون سهمیه بندی در بازار پایه زرد عرضه شد تا کمتر از ۱۰۰۰ نفر خریدار این سهام که خبر از هاتف غیب شنیدند، از شیرینی بازده کم ریسک آن بهره مند شوند.

یادداشت از: مهدی رادان، کارشناس ارشد مدیریت مالی، فعال و تحلیل‌گر بازار سرمایه و بورس